اجراى طرح‏هاى پژوهشى در زمینه فقه مقارن حج در پژوهشکده حج

حجت الاسلام و المسلمين مهدي درگاهي سرپرست گروه فقه و حقوق پژوهشكده حج و زيارت در گفت‌وگو با پايگاه اطلاع رساني حج گفت: علم فقه شامل تمام فعل و عمل مكلّف مي‌شود و حيرت عَملي را از مكلف برطرف مي‌سازد از طرفي نيز حج يكي از مهمترين اعمال و افعال مسلمان است كه بايد تمام جزئيات آن توسط فقه و فقيه عادل روشن شود.
وي افزود: فقه حج از چنان اهميتي برخوردار است كه زراره گويد: «روزي خدمت امام صادق عليه السلام رسيدم و گفتم مولاي من، چهل سال است از حضور شما و پدر بزرگوارتان مسائل حج را مي آموزم، آيا هنوز تمام نشده است؟ حضرت فرمود: «خانه اي كه هزار سال قبل از حضرت آدم عليه السلام، فرشتگان پيرامون آن طواف مي كرده اند انتظار داري مسائل آن در چهل سال تمام شود.»
درگاهي با اشاره به اينكه گروه فقه به تازگي به گروه فقه و حقوق ارتقا يافته است، بيان كرد: از بدو تاسيس «مركز تحقيقات حج» گروه فقه شروع به فعاليت نمود و در قالب تنظيم و نشر مناسك محشي با توجه به مسائل مستحدثه و آراء جديد مراجع عظام در ابتداي هر سال اقدام مي نمود، پس از گذشت نزديك به بيست سال برنامه ريزي و ارائه كتب فقهي در قالب مناسك، در نيمسال اول سال 92 اين گروه با تغييراتي طبق مصوبه وزارت علوم مبني بر ارتقاء مركز به پژوهشكده حج و زيارت، به گروه «فقه و حقوق» تغيير نام يافت.
فقه اماميه نسبت به سايري مذاهب فقهي برتري دارد وي در تشريح مهمترين اهداف گروه فقه و حقوق اظهار داشت: تبيين و تنقيح مبانى و چارچوب‏هاى نظرى دانش فقه حج و زيارت به منظور توانمندسازى و توسعه آن به عرصه‏هاى گوناگون فردى و اجتماعي در اين حوزه، تبيين و ترسيم نظام فقهي - حقوقى حج و زيارت بر پايه ي مذهب اماميه و نشان دادن جايگاه برتر آن نسبت به ساير مذاهب فقهي و حقوقي اسلام، تبيين مبانى و مسائل فقهى و حقوقى حج و زيارت و پاسخ‏گويى به آن از مهمترين اهداف اين گروه مي‌باشد.
سرپرست گروه فقه و حقوق پژوهشكده حج و زيارت افزود: بر همين اساس و براي نيل به اهداف، گروه فقه و حقوق وظايفي برعهده دارد كه بايد بر اساس اين وظايف راه رسيدن به اهداف را هموار كند؛ شناسايي و تعيين محورهاي پژوهشي در ابعاد مختلف فقهي – حقوقي حج و زيارت، تدوين مجموعه مقالات موجود در مسائل فقهي و حقوقي حج و زيارت به منظور جهت دادن به پژوهش هاي در دست اقدام، مديريت و اولويت بندي پژوهش هاي فقهي و حقوقي در زمينه حج و زيارت، برگزاري كرسي هاي نظريه پردازي درباره مسائل حج و زيارت در جهت توليد فكر و انديشه در اين رابطه، برگزاري نشست هاي علمي با حضور اساتيد و صاحب نظران در جهت پاسخ گويي سنجيده تر و جامع تر و سريع تر به مسائل حج و زيارت از جمله اين وظايف مي‌باشد.
شناسايي مسائل مستحدثه فقهي در حوزه حج و زيارت يكي از وظايف گروه فقه و حقوق است وي بيان كرد: برگزاري نشست هاي علمي با حضور اساتيد و صاحب نظران حوزوي پيرامون مسائل حج و زيارت در جهت شناسايي دقيق تر موضوعات، ارتباط مستمر و تنگاتنگ با امور روحانيون بعثه مقام معظم رهبري در جهت شناسايي مسائل مستحدثه فقهي در حوزه حج و زيارت و ارائه راهكارهاي علمي و پژوهشي و اخذ نظرات و تجربيات روحانيون محترم حج و زيارت پيرامون مسائل داراي اولويت پژوهشي در زمينه حج و زيارت فعاليت‌هايي است كه گروه فقه و حقوق براي انجام هر چه بهتر وظايف خود در نظر دارد.
درگاهي گفت: همچنين انجام گفتگوهاي علمي با اساتيد برجسته حوزه علميه وصاحب نظران پيرامون مسائل فقهي و حقوقي حج و زيارت، مطالعه، تحقيق و اجراى طرح‏هاى پژوهشى بنيادي، كاربردي، توسعه اي و ميداني در زمينه فقهي و حقوقي حج و زيارت، مطالعه، تحقيق و اجراى طرح‏هاى پژوهشى در زمينه موضوعات جديد فقهى - حقوقى حج و زيارت، مطالعه، تحقيق و اجراى طرح‏هاى پژوهشى در زمينه موضوعات بنيادين فقهي در راستاي حج و زيارت و مطالعه، تحقيق و اجراى طرح‏هاى پژوهشى در زمينه موضوعات وابسته به حج و زيارت تا آن‏جا كه تحقق اهداف اين گروه در زمينه فقه و حقوق با آن‏ها مرتبط است از ديگر وظايف گروه حج و زيارت مي‌باشد.
اجراى طرح‏هاى پژوهشى در زمينه فقه مقارن حج وي با تاكيد بر ضرورت تحقيق در راستاي نشان دادن جايگاه ويژه فقه اهل‌ بيت (ع) گفت: يكي از كارويژه‌هاي گروه فقه و حقوق مطالعه، تحقيق و اجراى طرح‏هاى پژوهشى در زمينه فقه مقارن حج و تلاش در جهت تقريب مذاهب اسلامي و نشان دادن جايگاه ويژه فقه مذهب اهل بيت ع مي‌باشد.
سرپرست گروه فقه و حقوق پژوهشكده حج و زيارت با اشاره به اينكه پژوهشكده حج و زيارت تنها مركزي است كه به صورت ويژه به مباحث پژوهشي حج مي‌پردازد اظهار داشت :طالعه، تحقيق و اجراى طرح‏هاى پژوهشى در زمينه شناسايى شبهات مربوط به فلسفه احكام حج و زيارت و ارائه تحليل‏هاى عقلانى جهت اقناع اذهان مخاطبان، خصوصا جوانان و دانشگاهيان و همچنين تهيه مجموعه‏هاى اطلاع‏رسانى (مأخذشناسى، قاموس، معجم و...) در زمينه فقه و حقوق با هدف پشتيبانى تحقيقات در دست انجام پژوهشكده و تسهيل پژوهش‏هاى فقهى و حقوقى يكي ديگر از رسالت‌هاي اين گروه مي‌باشد.
وي ادامه داد: شناسايى، جذب و به كارگيرى پژوهشگران و صاحب‏نظران توانمند و حمايت از فقه‏پژوهان حوزه علميه جهت زمينه‏سازى رشد و اعتلاى آنان در زمينه حج و زيارت و فراهم آوردن زمينه رشد و توسعه دانش و توانايى پژوهشگران خود از طريق تشكيل كلاس‏ها و كارگاه‏هاى آموزشى، برگزارى نشست‏ها و گفت‏وگوهاى علمى، ايجاد فرصت‏هاى مطالعاتى و همچنين جهت دادن به استعدادهاي حوزوي و دانشگاهي در راستاي پاسخ گويي به مسائل متنوع و فراوان فقهي و حقوقي حج و زيارت با اولويت مسائل مستحدثه اين حوزه از فعاليت‌هاي ديگر اين گروه مي‌باشد.
درگاهي در خصوص تاكيد بر عدم پژوهش‌هاي موازي با ديگر مراكز بيان كرد: ارتباط و همكارى فعال با مؤسسات و مراكز علمى و پژوهشى – داخلي و خارجي – در موضوعات حج و زيارت به منظور پيش‏برد اهداف گروه فقه و حقوق و همچنين جلوگيري از فعاليت‌ها و پژوهش‌هاي موازي از مواردي است كه گروه توجه ويژه‌اي به آن دارد.
پاى‏بندى به مبانى و عناصر اصيل فقه اماميه از راهبرد‌هاي گروه فقه و حقوق است. وي اظهار داشت: پاى‏بندى به مبانى و عناصر اصيل فقه اماميه و تلاش در جهت افزايش كارآمدى آن؛ نگاه جامع و عميق به موضوعات و مسائل با رويكرد فقه جواهري و پرهيز از سطحى و جزئى‏نگرى؛ محور قرار دادن مخاطبان فرهيخته، كارشناسان و پژوهش‏گران حوزه و دانشگاه در عرصه تحقيقات و پژوهش‏هاى در درجه اول و توجه به عموم دانش‏پژوهان حوزه و دانشگاه در درجه بعد؛ طبقه‏بندى و اولويت‏گذارى در موضوعات پژوهشى با توجه به امكانات و توانايى‏ها و تلاش در جهت استفاده از نظرات مراجع معظم تقليد در حوزه مسايل حج و زيارت خصوصا مسايل مستحدثه از مهم‏ترين الزامات و راهبرد ‏هاى كه اين گروه در انجام رسالت‏هاى خود مي‌باشد.
درگاهي در پايان خاطر نشان كرد: تلاش در جهت افزايش تقيّد به فقه در رفتار فردى و برنامه‏ريزى‏هاى اجتماعى؛ رعايت معيارها و استانداردهاى علمى و به كارگيرى روش‏ها و ابزارهاى نوين در پژوهش‏هاى فقهى و حقوقى؛ تلاش در جهت ارائه پژوهش‏ها با زبان و ادبياتى روزآمد و تأثيرگذار؛ برخورد فعال با حوزه پژوهش‏هاى فقهى و تلاش در جهت نظريه‏پردازى و طرح ايده‏ها و انديشه‏هاى جديد با رويكرد نقادانه در اين حوزه و پرهيز از التقاط و جمود؛ اولويت دادن به فعاليت‏هاى گروهى و هم‏انديشى در حوزه فقه و حقوق و رعايت امانت علمى در نوشته‏ها و آثار منتشره؛ از ديگر راهبردهاي گروه فقه و حقوق است.