چه کسانی از سفر به حج منع می‌شوند؟
برای سفر حج علاوه بر استطاعت مالی، استطاعت جسمی نیز شرط می‌باشد که این موضوع قبل از سفر توسط پزشکان حج و زیارت مورد بررسی قرار می‌گیرد.
دكتر طهماسبي از پيشكسوتان پزشكان حج و زيارت كه تا به حال قريب به ۱۰ سفر تحت قالب پزشك به حج اعزام شده است در گفت‌و‌گو با خبرگزاري شبستان به بررسي مشكلات متقاضيان اعزام به سفر خانه خدا پرداخت و گفت: مبحث پزشكي حج از حساسيت بسيار بالايي برخوردار است و پزشكان در چندين مرحله استرس و فشار بالايي را متحمل هستند. از ۱۵ روز بعد از ثبت نام حج، زائران ملزم به مراجعه به پزشك‌هاي معرفي شده از سوي سازمان حج و زيارت هستند و انجام معاينات زائرين همواره براي پزشكان و كاركنان مركز پزشكي حج و زيارت تداعي‌كننده خاطرات دوگانه‌ايست چراكه از يك سو زائران پس از سال‌ها در نوبت ماندن، اشتياق زائدالوصفي جهت اعزام دارند كه همين اشتياق بالا كه در چشمان متقاضيان مشاهده مي‌شود دل هر انساني را به لرزه مي‌اندازد و از سوي ديگر بررسي و تعيين استطاعت جسمي زائرين مي‌باشد و اينجاست كه پزشكان مي‌بايست خارج از مسائل شخصي و احساسي وظيفه خطير خود را بدون درنظر گرفتن ملاحظات غير تخصصي و احساسات انجام دهند و اين مسئله فقط يكي از ابعاد و سختي‌ها و ظرائف و خصائص موجود در اين معاينات است.
وي افزود: از سوي ديگر از آنجائيكه تعداد قابل توجهي از زائرين حج تمتع را افراد سالمند و آسيب پذير تشكيل مي‌دهند، اهميت بيماريابي و معاينه، كنترل بيماران مزمن و تأييد آمادگي جسماني آن‌ها براي انجام اعمال سنگين و فيزيكي مناسك حج؛ دو چندان مي‌گردد.
طهماسبي در مورد اهداف انجام معاينات پزشكي قبل از انجام اعزام زائران گفت: اين معاينات تحت دو عنوان صورت مي‌پذيرد، در درجه اول طي اين معاينات استطاعت جسمي متقاضيان حج بايستي احراز و تاييد گردد و گام بعدي آشنايي كامل پزشك كاروان به عنوان مسئول سلامت زائران با وضعيت سلامتي و مشكلات جسماني و بيماري‌ها و ملاحظات زائرين حج به منظور ارائه كامل‌ترين خدمات درماني در طول سفر و برنامه ريزي درماني و تغذيه‌اي براي آنان قبل از شروع سفر مورد نياز است.
وي در تعريف استطاعت جسمي بيان كردد: استطاعت جسمي عبارت است از برخورداري از سلامتي جسماني و رواني در حدي كه فرد بتواند اعمال و مناسك فريضه الهي حج را با آگاهي و در شرايط ويژه زماني و مكاني منطقه عربستان كه گرماي بالا و پياده روي‌هاي بسيار دارد، بطور كامل انجام دهد.
وي بيان داشت: در مرحله اول افراد توسط پزشك كاروان ويزيت و بسته به ميزان سن زائر و نيز جنس زائر آزمايشات تكميلي براي زائر در خواست مي‌گردد و چنانچه پزشك معاينه كننده تشخيص دهد آزمايش‌هاي تخصصي به پزشك متخصص ارجاع مي‌شود و البته بايد بيان كنم كه يكي از فلسفه‌هاي وجود پزشك، رساندن افراد به مرز استطاعت درصورت امكان و برنامه ريزي براي حفظ استطاعت متقاضيان مي‌باشد.
طهماسبي با بيان اينكه پس از انجام معاينات متقاضيان به سه دسته تقسيم مي‌شوند: افراد سالم، افرادي كه از نظر پزشكي منع سفر مي‌شوند و افرادي كه به اصطلاح High Risk مي‌باشند كه منع سفر ندارند ولي از سلامت كامل نيز برخوردار نيستند و مراقبت دوره‌اي در ايران و عربستان براي آن‌ها مورد نياز است.
وي در ادامه توضيح داد: مهم‌ترين عامل كاهش مرگ و مير در جريان حج، دقت در معاينات قبل از اعزام زائرين مي‌باشد و به همين خاطر افرادي كه يكي از موارد «اعتياد، بيماري رواني مزمن، حاملگي، بيماري‌هاي واگيردار، سرطان، بيماري‌هاي قلبي شديد، عمل‌هاي جراحي سنگين بر روي بدن» را داشته باشند منع سفر خواهند شد.
وي در مورد تست‌هاي صورت گرفته گفت: افراد زير ۴۵ سال يك سري آزمايشات ابتدايي و معمولي انجام مي‌دهند و تست اعتياد نيز در صورت هرگونه شك به اين مورد در افراد لحاظ مي‌گردد و چنانچه اعتياد فرد به هر كدام از مواد مخدر محرز شود وي از سفر منع خواهد شد. در خانم‌ها به خاطر منع بارداري در دوران حج، تست حاملگي ۱۵ روز قبل از اعزام انجام مي‌گيرد و در صورت احراز حاملگي فرد از اين سفر منع خواهد شد. افرادي كه ۳ ماه قبل از سفر حج، عمل جراحي باز قلب داشته باشند منع سفر خواهند بود و چنانچه بيش از ۳ ماه از زمان جراحي قلب آن‌ها بگذرد مجاز به سفر مي‌باشند البته افرادي كه با بالون زدن مشكل رگ‌هاي قلب آن‌ها مرتفع گردد منع اعزام ندارند اما چنانچه كمتر از ۳ ماه مانده به سفر فنر گذاشته باشند منع اعزام مي‌شوند. همچنين هر عمل سنگين ديگري قبل از ۳ ماه مانده به اعزام صورت گرفته باشد منع اعزام دارد.
دكتر طهماسبي در مورد مبتلايان به سرطان گفت: افراد مبتلا به سرطان همگي منع مطلق اعزام دارند مگر آنكه وضعيت بيماري آن‌ها به حالت پايدار رسيده باشد.
وي در خصوص وضعيت بيماران سرطاني توضيح داد: چنانچه ۹ ماه از دوران آغاز درمان بيمار كه شامل جراحي و شيمي درماني است، گذشته باشد فرد مبتلا به آن سرطان مجاز به شركت در مراسم حج مي‌باشد ولي اگر كمتر از ۹ ماه باشد تحت هيچ شرايطي امكان سفر وجود ندارد.
وي افزود: تصادفاتي نيز كه سبب شكستگي هر دو دست و يا يك پاي مصدوم و يا شكستگي ستون فقران يا مهره گردن شده باشد و كمتر از يك ماه قبل از اعزام رخ دهد سبب منع اعزام مي‌گردد و چنانچه فردي در كما رفته باشد حداقل ۲ ماه قبل از اعزام بايستي به هوش آمده باشد تا امكان اعزام محقق گردد.
طهماسبي در مورد ساير عوامل منع صفر حج گفت: بيماري‌هاي واگير دار كنترل نشده مثل هپاتيت و سل و بيماري‌هاي رواني كنترل نشده نيز سبب منع اعزام مي‌شوند و بروز سكته قلبي يا مغزي ظرف كمتر از يك ماه مانده به سفر هم همين نقش را دارد.
وي در مورد واكسن‌هاي اجباري كه بايد قبل از سفر حج تزريق گردد گفت: تزريق واكسن مننژيت براي كليه زائران اجباري است و تزريق واكسن آنفلوانزا، پنوموواكس و ديگر واكسن‌ها باتوجه به شرايط زائران و بانظر پزشك كاروان تجويز خواهد شد كه تا ۱۰ روز قبل از اعزام بايستي تزريق شده باشد.
دكتر طهماسبي در پايان با توجه به تجربه بالاي خود در امر پزشكي حج و زيارت يادآور شد: مهم‌ترين موضوع در مبحث پزشكي حج و آسايش زائران اين است كه مشكلات و بيماري‌هاي خود را به صورت صادقانه به پزشك كاروان خود اعلام كنند و در هنگام معاينات اطلاعات دقيق و كامل ارائه كنند و سوابق بيماري‌هايي چون قند خون، فشار خون، صرع و يا بيماري‌هاي رواني و سكته و... را اعلام كنند تا از خطرات جاني در طول سفر در امان باشند. موارد بسياري بوده كه افراد مشكل خود را بيان نكرده‌اند و به همين دليل در طول سفر در بيمارستان‌هاي عربستان بستري شده‌اند و يا به ايران برگردانده شده‌اند كه اين موضوع خوشايند نمي‌باشد.