چرا حضرت معصومه ازدواج نکردند و مجرد بودند؟
ایشان تنها دختری از دختران امام کاظم (ع) است که مقامی بالا رسیدند، چراکه ایشان مجاهدی نستوه در حمایت از ولایت و اهل بیت (ع) بودند، حمایت و تبعیتی توام با آگاهی به زمان که حتی برای آن مهاجرت کردند.
به گزارش پايگاه اطلاع رساني حج، نخستين روز از ذي القعده در تقويم شيعي مزين به سالروز ولادت حضرت معصومه (س) است كه به يمن قدوم مبارك آن حضرت (س)، روز دختر نام گرفته است. با توجه به بركات حضور ايشان در ايران شيعي به ويژه شهر مقدس قم، در گفتگويي با سيد حسن قريشي، عضو هيئت علمي دانشگاه پيام نور و مولف كتبي همچون «سير تاريخ سياسي قم از آغاز تا پايان قاجار»، «تاريخ قم از آغاز قاجاريه تا دوره ناصرالدين شاه»، «تاريخ آستانه مقدسه حضرت معصومه (ع) »، «آثار تاريخي و فرهنگي قم» و «اصحاب ايراني ائمه اطهار (ع) » به بررسي گوشه اي از حيات و سبك زندگي ايشان پرداخته ايم كه مشروح آن از نظرتان مي‌گذرد:
براي ورود به بحث ابتدا كمي درباره شرايط زندگي و اوضاع سياسي اجتماعي حيات حضرت معصومه (س) توضيح دهيد.
حضرت فاطمه معصومه (س) دختر امام هفتم شيعيان (ع) در سال ۱۷۳ هجري در دوران خلافت هارون الرشيد به دنيا آمدند و با امام رضا (ع) تني هستند.
دوران حيات ايشان دوره اي بسيار خطير است چراكه عباسيان در جهان اسلام حاكم شده و اين عصر دوران انتقال مكتب تشيع كه امام صادق (ع) آن را پايه گذاري و تبيين كرده بودند به امام كاظم (ع) است. البته تفاوت فاحش اين عصر آن است كه امويان قيام‌هاي شيعي را سركوب مي‌كردند اما در عصر عباسيان نفاق حاكم بود، آنها كه با شعار «الرضا من آل محمد (ص) » روي كار آمدند بعد از رسيدن به قدرت نيرنگ كردند و به حدي بر آل محمد (ص) ظلم كردند كه شيعيان مي‌گفتند ما از ظلم عباسيان به عدل امويان پناه مي‌بريم!
اين ظلم به گونه اي بود كه منصور دوانيقي نزديك به چهار هزار شيعه را به گونه اي سركوب كرد كه جنايات داعش يادآور آن است؛ او شيعيان را آتش مي‌زد و بدن هايشان را مثله مي‌كرد.
در چنين شرايطي حضرت معصومه (ع) شش ساله بودند كه دوران زندان و سختي‌هاي امام كاظم (ع) آغاز شد، اما ايشان در همان شش سالگي از نظر كمالات به قدري رشد يافته بودند كه سوالاتي را كه مردم به محضر امام كاظم (ع) مطرح مي‌كردند را پاسخ مي‌دادند؛ آمده است كه وقتي موسي بن جعفر (ع) پاسخ ايشان را شنيدند فرمودند: «فداها ابوها» يعني پدرت فدايت شود.
حضرت معصومه (س) ۱۰ ساله بودند كه امام كاظم (ع) به شهادت رسيدند و امامت امام رضا (ع) آغاز شد امامتي كه ۱۰ سال آن با حكومت هارون، ۵ سال با حكومت امين و ۵ سال با حكومت مامون همزمان بود.
ارتباط حضرت معصومه (س) با امام رضا (ع) و ولايت پذيري در سيره و سبك زندگي آن حضرت (س) چگونه بود؟
حضرت معصومه (س) انس بسيار عجيبي با امام رضا (ع) داشتند و از نظر ارتباط با ولايت و تبعيت از آن و نيز برخورداري از كمالات بي مثال به «فاطمه ثاني» شهرت دارند.
ايشان تنها دختري از دختران امام كاظم (ع) است كه به اين مرتبه و مقام رسيده اند و بهترين الگو براي دختران و بانوان هستند چراكه مجاهدي نستوه در حمايت از ولايت و اهل بيت (ع) بودند و اين حمايت و تبعيت ايشان توام با آگاهي به زمان بود، يعني براي رسيدن به مقصد تمام تلاش خود را كردند و حتي دست به مهاجرت زدند و آگاهي و انديشه سبب شد، در تاريخ ماندگار شوند.
نكته مهم ديگر در الگوپذيري از سبك زندگي ايشان، توجه به حريم عفت و عفاف در كنار بندگي، مجاهدت‌ها و ولايت پذيري و دفاع از اهل بيت (ع) است كه مقامات عاليه را به ايشان بخشيد.
البته اين سنتي الهي است كه هر كس در كمالات گوي سبقت را از ديگران بدزدد و قدم در راه ولايت بگذارد و به اوامر و نواهي دين و ائمه (ع) توجه كند و بندگي خدا را داشته باشد، خداوند كمالات را به او عطا مي‌كند.
اين مسئله اي است كه مرحوم بانو مجتهده امين آن را تصريح كرده و مي‌گويد: خيلي از علوم را خدا به من عطا كرده است…
از اين رو، حضرت معصومه (س) با بندگي در اوج خود و دفاع از حريم دين و ولايت، وارث كمالاتي بي نظير شده و آنها را در خود پروراندند.
از اين رو، هم وجود ايشان موجب حركت و بركت است و هم حرمشان مورد بركت است اين يعني وقتي كسي خود را براي خدا خالص كند، هم دنيايش و هم مقبره اش بركت مي‌يابد.
به عنوان مثال در عصر حاضر امام خميني (ره) چون با خدا معامله كرده بودند خداوند به ايشان فضيلت هايي را داد كه همه مي‌دانيم.
حضور ايشان در قم چگونه صورت گرفت و اين حضور چه بركات و دستاوردهايي براي اين شهر داشته است؟
وقتي حضرت معصومه (س) به اذن برادر عازم سفر شدند، در نزديكي قم يعني ساوه بيمار و وارد قم شدند و بعد از ۱۷ يا ۱۹ روز رحلت كردند و در همان شهر به خاك سپرده شدند؛ همين مسئله و حضور مقبره ايشان در قم بركات فراوان داشته به گونه اي كه قم گسترش خود را وامدار ايشان است، به عبارت بهتر، مورد توجه قرار گرفتن اين شهر از سوي حكام و مردم از بركات ايشان است، همچنين، استحكام مذهبي و ام القري بودن شيعه و كثرت امامزادگان در شهر قم به بركت حضور حضرت معصومه (س) است و امروز نزديك به ۴۴۴ امامزاده در قم داريم.
علاوه بر اين، پرورش علماي بزرگ، تاسيس حوزه قم و گسترش آن در جهان اسلام و نيز پيدايش انقلاب اسلامي از آثار و بركات اين حضور و تفضلات فاطمه ثاني (س) است.
بايد توجه داشت كه حضرت معصومه (س) با چنين بركات و شخصيت بي مثالي مي‌توانند الگوي بسيار مناسب و شايسته اي براي تمام زنان جهان نه تنها شيعه باشد و اين الگوپذيري منوط به يك فرقه و مذهب و دين نيست.
عفاف و حجاب و حيا در سيره حضرت معصومه (س) چه جايگاهي دارد و چگونه در سبك زندگي ايشان تعريف شده است؟
همانطور كه بيان شد حضرت معصومه (س) از همه جهات الگويي بي بديل براي بشريت هستند، به ويژه در امر حجاب و عفاف و حيا ايشان بعد از حضرت زهرا (س) و حضرت زينب (س) مي‌توانند برترين الگو باشند براي زنان و دختران.
آن حضرت (س) با توجه به فشارهاي سياسي و تحريم‌هاي اقتصادي عباسيان، در صحنه سياسي با رعايت همه اصول و موازين حضور پررنگي داشتند.
ايشان در ميان دختران موسي بن جعفر (ع) كه اكثرا فقيه، محدث و پارسا بودند ويژگي‌هاي خاصي داشتند و به همين علت با تاسي از اجداد بزرگوارشان و نيز زنان بزرگ اسلام با تمام تهديدات و فشارهاي حكومت مقابله كردند و در نتيجه نامي ماندگار از خود بر جاي گذاشتند.
يكي ديگر از ابعاد مهم در زندگي ايشان اين است كه علي رغم علم بالا از نظر ورع و پاكدامني و درايت و كياست در ميان دختران امام كاظم (ع) شهره بودند، ايشان توانستند با حمايت از ولايت نماينده مناسبي براي امام رضا (ع) در مدينه باشند و وقتي امام رضا (ع) به مرو مهاجرت كردند، ايشان به خوبي توانستند پاسخگوي مردم در مدينه النبي (ص) باشند.
بنابر تصريح تاريح حضرت معصومه (س) ازدواج نكرده و در حالي كه مجرد بودند از دنيا رفتند؛ اين مسئله ريشه در چه چيز دارد؟
عدم ازدواج ايشان به چند عامل باز مي‌گردد، نخست اينكه از نظر سياسي خاندان ولايت و امامت در عصر عباسيان بسيار در معذورات بودند، تنگناي سياسي و اينكه حاكميت اجازه نمي‌داد كسي با آنها معاشرت داشته باشد در كنار اعمال فشارهاي خاص زمينه غربت اهل بيت (ع) را فراهم كرده بود تا از رواج انديشه آنها جلوگيري شود، در اين ميان حكومت حتي دست به كشتار و ترور فرزندان موسي بن جعفر (ع) هم مي‌زد از اين رو در تاريخ داريم كه بسياري از فرزندان امام كاظم (ع) يا توسط حاكميت به شهادت رسيده يا از شهر خود تبعيد شده و مهاجرت كردند و بيشترين امامزادگان در شهرهاي مختلف ايران از فرزندان اين امام (ع) هستند. نه تنها اهل بيت (ع) بلكه علويان هم از سوي خلافت احساس عدم امنيت مي‌كردند.
بنابراين، در نبود امنيت، فرصتي براي ازدواج مناسب و تشكيل خانواده براي حضرت معصومه (س) فراهم نبود.
مسئله مهم ديگر در ازدواج ايشان كفويت بود چراكه در سايه چنين شرايط خفقان آور و فشار سياسي امكان ارتباط ايشان با افراد هم كفو وجود نداشت.
همچنين، چون بيشتر دوران زندگاني موسي بن جعفر (ع) در زندان سپري شد، فرصتي براي انديشيدن آن حضرت (ع) براي ازدواج فرزندانشان فراهم نمي‌شد كه همين امر سبب شد كوسي بن جعفر (ع)، امام رضا (ع) را مكلف مي‌كنند كه به بحث ازدواج فرزندانشان بپردازند.
نتيجه آنكه شرايط ازدواج براي حضرت معصومه (س) در فضاي خفقان سياسي فراهم نبود از طرفي لزوم نمايندگي امام (ع) در مدينه و مهاجرتشان پس از ولايت عهدي و دغدغه پيوستن به برادر فرصت پرداختن به مسئله ازدواج را از ايشان سلب كرده بود.
منبع: قدس آنلاين