برگی از تاریخ حج؛
کشتیهای رایگان برای انتقال زائران در موسم حج
حکمرانان کشور زنگبار در اواخر قرن نوزدهم میلادی، علاوه بر آنکه خود اهتمام ویژهای به حجگزاری داشتهاند، خدماتی نیز به زائران خانه خدا ارائه میکردهاند که یکی از این خدمات، اختصاص کشتیهایی برای انتقال رایگان زائران در موسم حج بوده است.
به گزارش خبرنگار سرويس انديشه پايگاه اطلاع رساني حج، در باره پيشينه ارتباط تانزانيا با حج و حرمين آگاهي فراوان در دست نيست. در برخي منابع، از وجود بردههاي زنگباري در دكههاي بردهفروشان مكه گزارش شده است. در نظر مردم اين منطقه، مكه مكاني مناسب براي زندگي به شمار ميرفت و بسياري از مردم اين كشور به عنوان برده در مكه به كار ميپرداختند و كارهايي سخت چون باركشي و حمل آب انجام ميدادند. افزون بر اينان، افرادي آزاد نيز در مكه ميزيستند كه به مشاغلي چون نگهباني ميپرداختند. اين افراد به عنوان اغوات كعبه در مسجدالحرام خدمت ميكردند و وظايفي چون انتظامات و تأمين روشنايي كعبه و مسجدالحرام را بر عهده داشتند.
حكمرانان اين مناطق هدايايي به مكه فرستادند؛ از جمله شمشير و كاردي از طلا كه سلطان زنگبار به شريف مكه اهدا نمود. حجگزاري حكمرانان زنگبار و نيز خدمات آنها به زائران خانه خدا در برخي منابع گزارش شده است. اختصاص كشتيهايي براي انتقال رايگان زائران در موسم حج به دست بَرْغَش (حك: ۱۸۷۰-۱۸۸۸م.) پنجمين پسر سعيد، سلطان اباضي مذهب عمان و زنگبار، در اين گزارشها به چشم ميخورد. از مبادلات تجاري ميان زنگبار و بندر جده به سال ۱۳۰۲ق. نيز گزارشي در دست است.
آمارهاي پراكنده از شمار حاجيان زنگبار و تانزانيا در منابع گوناگون وجود دارد. شمار زنگبارياني كه از راه دريايي به سال ۱۳۴۶ق. به حج رفته بودند، ۳۴ تن ياد شده است. شمار اين حاجيان در سالهاي ۱۳۷۰، ۱۳۷۱، ۱۳۷۲ و ۱۳۷۳ق. به ترتيب ۲۷۰، ۳۳، ۵۸ و ۱۲۱ تن گزارش شده است. به سال ۱۳۸۶ق. ۲۲۱ تن از زنگبار و به سال ۱۳۸۷ق. ۹۷۵ تن و به سال ۱۴۰۴ق. ۱۰۷۴ تن از تانزانيا به حج مشرف شدهاند. بر پايه آمار روزنامه الندوه چاپ مكه، شمار حاجيان به سال ۱۳۸۳ق. از تانگانيكا ۷۱ تن و از زنگبار ۹۰ تن گزارش شده است.
امروزه با توجه به محدود بودن هواپيماها و شركتهاي هواپيمايي تانزانيا، دولت اين كشور به اجاره هواپيما از ديگر كشورها همچون عربستان سعودي، اسپانيا و امارات پرداخته و به سال ۲۰۰۷م. حدود ۱۵۰۰ حاجي را از اين طريق به عربستان انتقال داده است. هزينه سفر حج به سال ۲۰۰۷م. ميان ۲۴۰۰ تا ۳۲۰۰ دلار ياد شده است كه شامل تهيه بليت رفت و برگشت، حمل و نقل در مكه و مدينه، زيارت دوره، اسكان، و تغذيه ميباشد. هر سال گوشت گوسفندهاي قرباني حج نيز براي فقيران تانزانيا و زنگبار فرستاده ميشود.