مدیر آموزش بعثه مقام معظم رهبری عنوان کرد؛
زائران خانه خدا چگونه تجهیز فرهنگی میشوند؟
مدیر آموزش معاونت فرهنگی بعثه مقام معظم رهبری در گفتوگویی به تشریح و شیوه تجهیز فرهنگی زائران خانه خدا پرداخت و اولویت برنامههای زائران را کارهای فرهنگی دانست و از اتمام حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج وزیارت به این موضوع خبر داد.
به گزارش پايگاه اطلاع رساني حج به نقل از روزنامه ايران،۱۴ شهريور ماه امسال بود كه پرونده حج تمتع براي اعزام ۶۴ هزار و ۵۰۰ زائر باز شد. براي اعزام اين تعداد زائر برنامههاي مختلف فرهنگي تدوين و تهيه شد كه ميبايست در طول ايام تشرف اجرا و بهرهبرداري ميشد. اين برنامهها براي برگزاري هر چه باشكوهتر فرايضي بود كه در جهت سياستها و انديشههاي حضرت امام (ره) و رهبر معظم انقلاب برنامهريزي شده بود. با بسته شدن پرونده حج در ۷ آبانماه برنامهها نيز پايان يافت. اما درباره اينكه چه برنامههاي فرهنگي در اين مدت به اجرا درآمد با حجتالاسلام حميد احمدي مدير آموزش معاونت فرهنگي بعثه مقام معظم رهبري به گفتوگو نشستهايم كه ميخوانيد.
براي اجراي برنامهها نياز به يك چارچوب روشن و تعريف شده است. آيا براي فعاليتهاي فرهنگي حج چنين چارچوبي تدوين و تعريف ميشود؟
آنچه موجب انسجام برنامهها و اجراي آنها ميشود، داشتن رويكرد و چارچوبي روشن و تعريف شده براي دستيابي به هدف هاست. بيترديد در حج به عنوان يك پروسه فرهنگي فاخر و بزرگ براي طراحي و اجراي درست برنامهها با اين نگاه و سياستهاست كه ميتوان به قرآن محوري و محوريت انديشههاي حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبري، انجام صحيح صورت شرعي حج، صيانت از اعتقادات زائران، معرفتافزايي و ايجاد نشاط معنوي، رعايت تنوع مخاطبان از جهت فرهنگي، جنسيت و سن، توسعه و افزايش مشاركتهاي عمومي زائران و كارگزاران فرهنگي و اجرايي، استفاده از فناوريهاي نوين، ايجاد مفاهمه بين برنامهريزان وكارگزاران فرهنگي و اجرايي، اولويتبخشي به زائران فرهيخته، تقويت ديپلماسي عمومي حج و توسعه و روزآمدسازي اطلاعرساني به زائران در اجراي برنامههاي فرهنگي و آموزشي اشاره كرد.
[factimage()] /DAS/P9875 [imagetitle()] جلسه مسئولان فرهنگي عمره [factimageend()]
در همه فرايندهاي طراحي و اجراي برنامهها، اين اصول و رويكردها مبنا و اساس كار بودند.
با توجه به اينكه اجراي برنامهها در سفر و دور از وطن صورت ميگيرد و فرصت و مجال كافي براي دسترسي به اطلاعات مورد نياز نيست چه اقداماتي پيش از سفر انجام شد؟
اقداماتي مثل برگزاري حداقل ۱۰ جلسه آموزشي به صورت كارواني توسط روحانيون و مديران و برگزاري جلسات آموزشي متمركز به صورت انساني و مجموع كاروانها و برگزاري جلسات آموزشي توجيهي ويژه بانوان حجگزار و ارائه صدها ساعت كلاسهاي آنلاين و ارائه بستههاي آموزشي الكترونيكي و نيز بستههاي فرهنگي و آموزشي. همچنين بستههاي فرهنگي و آموزشي مكتوب و ديجيتال مثل مجله، بروشور، كتاب و لوحهاي فشرده و نرمافزارها بين زائران و كارگزاران توزيع شد.
از طرف ديگر، ميتوان به برنامههاي اجرا شده در چند محور اشاره كرد:
نخست اينكه فعاليتها و اجراي برنامههاي قرآني مثل طرح ميهماني، برنامه حفظ سورههاي مختلف قرآن كريم كه بنا بر توصيه مقام معظم رهبري در حج بايد حفظ سورههاي قرآن به يك فرهنگ تبديل شود، طراحي و به اجرا درآمد كه با تدوين برنامه راهنماي فصل ميهماني و هماهنگي با روحانيون و اطلاعرساني به زائران با مشاركت صدها زائر، ۱۳۰۰ زائر موفق به حفظ سورههاي انتخابي، جمعه، واقعه، يس، انسان و حجرات شدندكه از سوي بعثه مقام معظم رهبري هدايايي به حافظان اهدا شد.
از ديگر برنامههاي قرآني، برگزاري جلسات تلاوت گروهي قرآن كريم و تفسير آيات منتخب بود كه در تمامي كاروانها به اجرا درآمد.
طرح تلاوت قاريان اعزامي به حج تمتع با حضور قاريان ممتاز جمهوري اسلامي ايران، در همان هتل اقامت ايرانيان و نيز در مسجدالحرام كه با استقبال خوب زائران همراه بود از ديگر برنامههايي بود كه به اجرا درآمد. همچنين براي فراهم شدن انس بيشتر زائران با قرآن كريم و مفاهيم آن، بعثه مقام معظم رهبري قرآن مترجم با چاپ و قطع مناسب و زيبا براي همه زائران و كارگزاران ايراني تهيه و اهدا كرد.
اجراي برنامههاي تبليغي، برنامههاي محفل انس و معرفت به منظور ايجاد نشاط معنوي و افزايش و ارتقاي آگاهيهاي ديني هم برنامههايي بود كه بايد به آن اشاره كرد.
برگزاري جلسات همانديشي به چه منظور و در قالب چه برنامههايي انجام شد؟
۷جلسه همانديشي روحانيون و ۷ جلسه همانديشي مبلغهها با موضوعات اثربخشي فعاليتهاي فرهنگي، شيوههاي بازخوردگيري، راهنماي استفاده ازظرفيتها و فرصتهاي حج و توانمنديهاي زائران در اجراي برنامهها، ۳ جلسه همانديشي زائران فرهيخته با شركت ۱۶۰۰ نفر در خصوص مسائل جهان اسلام و شيوههاي تعامل و استفاده از فرصتهاي حج و زيارت، ۲ گردهمايي گروههاي داوطلب به عنوان مددكاران فرهنگي با شركت ۱۴۰۰ نفر، تجليل از خانواده معظم شهدا و ايثارگران، طراحي، تدوين و اجراي ۶ مسابقه فرهنگي به منظور ارتقاي اطلاعات ديني و تاريخي زائران در مكه و مدينه با عناوين «فصل ميهماني»، «مناسك حج»، «غدير»، «امامان شيعه»، «جلوه جمال» و «وصال دوست» به اجرا درآمد كه با شركت هزاران نفر از زائران با همكاري روحانيون، مديران و مسئولان فرهنگي مجموعهها در آن شركت كردند و ۷۰۰۰ جايزه به نفرات برگزيده اهدا شد.
در صحبتها، بحث از مددكاران فرهنگي با عنوان ياوران حجاج شد، درباره كاركردهاي اين گروه بيشتر توضيح دهيد.
اجراي برنامههاي متنوع در شرايط پيچيده و خاص عربستان، حضور زائران ناتوان در اجراي اعمال و مناسك و همچنين استفاده از توان زائران براي توسعه اطلاعرساني و آموزش زائران، بعثه مقام معظم رهبري را به اين جمعبندي رسانده كه از ظرفيت زائران داوطلب و توانمند و مستعد خدمت در حوزههاي فرهنگي و امداد به زائران بهره گيرد. به همين منظور با همكاري مديران و روحانيون، طرح سازماندهي زائران داوطلب خدمت را در قالب گروههاي «ياوران حجاج» طراحي و اجرا كرد كه به ازاي هر ۱۱ زائر يك زائر با تحصيلات دانشگاهي يا حوزوي و داراي سابقه كار فرهنگي و مستعد و توانمند ارائه خدمات فرهنگي و كمك به زائران در گروهها سازماندهي شدند كه با توجه به حضور۶۰ هزار زائر حدود ۵۵۰۰ زائر داوطلب در اين گروهها سازماندهي شدند و به نحو شايسته در اجراي برنامهها و برگزاري مراسم و كمك به زائران در اجراي مناسك و حضور در مشاعر مدد رساندند. براي اين منظور برنامه و دستورالعملها و كتاب راهنما تدوين و ارائه شد.
شوراي فرهنگي داراي چه ساختاري است و چه اهدافي را پيگيري و چگونه و با چه تركيبي تشكيل شد؟
به منظور استفاده از خرد جمعي در تصميمسازيها و اجراي برنامههاي شوراي فرهنگي در دو سطح كاروان، مجموعه تشكيل و سازماندهي ميشد.
در سطح كاروان با مسئوليت روحاني كاروان و با عضويت مدير كاروان به عنوان دبير شورا و نماينده گروه ياوران حجاج و معاون كاروان و معين يا معينه روحاني و در صورتي كه كاروان معين يا معينه نداشته باشد يك نفر از زائران داراي شرايط تعريف شده مطابق مقررات جايگزين ميشود، كليه برنامههاي فرهنگي و تبليغي در اين شورا بررسي و تصميمگيري ميشود.
[factimage()] /DAS/Q9488 [imagetitle()] حجتالاسلام حميد احمدي [factimageend()]
شوراي فرهنگي مجموعه به رياست مدير مجموعه و دبيري معاون مجموعه كه عهدهدار امور فرهنگي مجموعه نيز بود و عضويت كليه روحانيون و مديران كاروانهاي مستقر در هتل تشكيل شد كه با توجه به ۸۰ مجموعه در مكه و مدينه ۸۰ شوراي فرهنگي با عضويت حدود ۱۰۰۰ نفر از كارگزاران تشكيل كه كليه برنامههاي فرهنگي و مراسم برنامههاي تبليغي و جمعي مجموعه در آن مشورت و تبادل نظر و تصميمگيري شد.
اين مجموعه از يك سو بستر مناسبي براي مشاركت عمومي كارگزاران و زائران را فراهم آورد و از ديگر سو با بهرهگيري از خرد جمعي، شرايط خاص زماني و مكاني و تنوع زائران، تصميمگيري مطابق با واقعيتها اتخاذ و به اجرا درآمد. اين امر موجب ميشود كه هر كارگزار و زائري براي اجراي برنامهها و تصميمسازي و برنامهريزي خود را سهيم و برنامهها و فعاليتها را از آن خود بداند و برنامهها را با همكاري و تعاون و همافزايي به نحو شايستهاي به اجرا درآورد.
با توجه به اينكه بيش از ۵۰درصد زائران ايراني را خانمها تشكيل ميدادند چه اقدامهاي ويژهاي براي اين بخش از زائران به اجرا در آمد؟
براي اين منظور مطابق برنامهريزي به عمل آمده هر كارواني كه داراي ۱۳۰ نفر و بيشتر زائر داشته و حداقل ۵۲ درصد آن را بانوان تشكيل ميدادند، ميبايست يك مبلغه كه از آن به معينه ياد ميشد از بين افراد واجد شرايط اعلامي، انتخاب شود كه با اين تدبير براي حج سالجاري ۱۴۵ معينه براي كاروانهاي شيعه و ۱۸ معينه براي كاروانهاي اهل سنت انتخاب و زائران را همراهي كردند.
اين معينهها علاوه بر آنكه در ايران با برگزاري جلسات ويژه براي خانمها فعال بودند در موسم حج علاوه بر كاروانها همراه با كليه زائران كاروانهاي بدون معينه كه در هتل محل اقامت او بودند، با برنامهريزي و برقراري دو وعده شيفت پاسخگويي سؤالات و راهنماي زائران بودند. علاوه بر آن در ايران يك همايش آموزشي توجيهي با حضور يك متخصص امور زنان، ۲مبلغه براي تبيين مسائل سلامت زنان و احكام و آداب و ويژه زنان و سراسر و معارف حج پرداختند كه ۴ همايش با همكاري دفاتر نمايندگي بعثه و سازمان حج و زيارت در استانها و شهرهاي بزرگ برگزار شد.
همچنين براي راهنمايي بانوان براي محرم شدن در مسجد شجره نيز از نخستين روز اعزام زائران از مدينه به مكه تا آخرين روز، هر روز ۲ تا ۳ مبلغه و معينه به مدت ۳ ساعت حضور پيدا كردند. جلسات ويژه تلاوت و ختم قرآن، جلسات تفسير و آموزش مناسك و اسرار و معارف حج نيز در كاروانهاي ويژه بانوان از سوي معينهها برگزار شد.