تأسیس نخستین کرسی مطالعات شیعی در فرانکفورت
نخستین کرسی مطالعات شیعی با محوریت شیعه در ایران در منطقه آلمانی‌زبان، با عنوان «کرسی حافظ» در دانشگاه فرانکفورت به همت رایزنی فرهنگی ایران در آلمان تأسیس شد.
به گزارش پايگاه اطلاع رساني حج به نقل از اداره كل روابط عمومي و اطلاع‌رساني سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي، با توجه به فقدان كرسي‌هاي شيعه‌شناسي در كشور آلمان و منطقه آلمان زبان، رايزني فرهنگي ايران در آلمان، پس از پيگيري چند ساله و مذاكرات طولاني با دو دانشگاه فرانكفورت و مونستر، موفق شد نسبت به تأسيس كرسي مطالعات شيعي با محوريت شيعه در ايران تحت عنوان كرسي حافظ در دانشگاه فرانكفورت، اقدام كند.
بر اساس توافقات و قرارداد منعقد شده، در گام نخست، اين دانشگاه اقدام به ايجاد يك كرسي موقت براي يك استاد مدعو ايراني جهت تعليم و معرفي فرهنگ و تمدن شيعي و ايراني كرده است.
هزينه سالانه اين كرسي ۸۰ هزار يورو در سال برآورد شده و در حال حاضر، قراردادي براي مدت سه سال بين رايزني فرهنگي ايران در آلمان و اين دانشگاه، منعقد شده است.
اين كرسي از آغاز ژانويه سال ۲۰۱۵ تا پايان سال ۲۰۱۷ به فعاليت خود ادامه خواهد داد و پس از آن، امكان تمديد قرارداد براي مدت دو سال با توافق طرفين وجود دارد.
با صرفنظر از اولين تبادلات علمي ميان اروپا و اسلام كه به روزگار تصرف بخش‌هايي از امپراطوري روم شرقي باز مي‌گردد، نخستين بار در اواخر قرن ۱۸ ميلادي، اولين كرسي شرق‌شناسي در پاريس تأسيس شد. انجمن شرق‌شناسي آلمان نيز در ميانه قرن ۱۹ و در سال ۱۸۴۵ ميلادي تأسيس شد.
در تمام اين روزگاران، دو نكته در معرفي اسلام در اروپا قابل مشاهده است؛ نخست معرفي اسلام توسط نمايندگان تمدن اروپايي و دوم معرفي اسلام توسط برادران اهل سنت. يعني از يك سو خود اروپاييان به طور غيرعلمي و سپس در دانشگاه‌ها به طور آكادميك به معرفي درك خويش از اسلام پرداختند و از سوي ديگر، اروپا از زمان عمر بن خطاب تا فروپاشي امپراطوري عثماني، هميشه با اسلام سني مواجه بوده؛ با آن جنگيده، از آن شكست خورده، بر آن پيروز شده و به هر حال تصويري از اسلام در خلال اين جنگ‌ها به دست آورده است.
نبود هيچگونه جايگاه و يا كرسي رسمي شيعه‌شناسي در اروپا، بيانگر اين مطلب است كه شيعيان در معرفي انديشه خويش، سالياني طولاني است كه هيچ امكان و فضايي ندارند و شايد كمترين شناخت از شيعه در اين جامعه وجود داشته باشد، بنابراين راه‌اندازي اين كرسي مطالعات شيعي با محوريت ايران به عنوان اولين گام، از اهميت فراواني برخوردار است كه زمينه‌ساز گام‌هاي بعدي براي معرفي صحيح شيعه در جامعه آلماني‌زبان است.
در سال‌هاي گذشته، كشورهاي مختلف اسلامي از جمله عربستان سعودي و تركيه، در تأسيس كرسي‌هاي اسلامي در دانشگاه‌هاي منطقه آلماني‌زبان بسيار كوشيده و در نقاط مختلف، چنين موقعيت‌هايي را ايجاد كرده‌اند. همچنين دولت آلمان از سال ۲۰۰۷ به طور غيررسمي و از سال ۲۰۱۰ رسماً به تأسيس كرسي‌هاي الهيات اسلامي در پنج شهر آلمان اقدام كرده است. در حال حاضر در اين مؤسسات در مجموع حدود يك هزار دانشجو در مقاطع مختلف مشغول تحصيل و حدود ۷۰ استاد، دانشجوي فوق دكتري و دكتري در حال كار هستند. از اين ميان البته تنها دو يا سه نفر شيعه هستند كه در يكي دو مورد، اين انتساب بيشتر نوعي سنت خانوادگي و نه دغدغه يا تعلق فكري است.
آغاز يك راه
رايزني فرهنگي ايران در آلمان، پس از رصد اين موقعيت و درك ضرورت و فوريت تأسيس كرسي‌هاي مطالعات شيعي، به پيگيري موضوع پرداخته و مذاكراتي طولاني را با دو دانشگاه فرانكفورت و مونستر آغاز كرد. پس از گذشت يك سال، اين مذاكرات با دانشگاه فرانكفورت به نتيجه رسيد و در گام نخست، اين دانشگاه اقدام به ايجاد يك كرسي موقت براي يك استاد مدعو براي تعليم و معرفي فرهنگ و تمدن شيعي و ايراني تحت عنوان كرسي حافظ، كرد.
براي احراز اين كرسي، چهارده نفر از اساتيد داوطلب از كشورهاي مختلف اقدام كردند كه پس از بررسي‌هاي لازم، كميته انتخاب (شامل كميته‌اي هفت نفره كه نماينده رايزني فرهنگي ايران نيز عضو آن بود) به يك مجموعه پنج نفري از افراد حايز صلاحيت رسيد و پس از يك مصاحبه حضوري، پروفسور رضا پورجوادي را براي احراز اين كرسي انتخاب كرد.
پورجوادي در ايران، كانادا و آلمان تحصيل كرده صاحب دو تأليف در انتشارات بريل و بيش از ۳۰ مقاله در مجلات معتبر بين‌المللي است. تخصص پورجوادي، كلام، فلسفه و عرفان شيعه در دوره صفويه، است.