ترسیم  بهترین شهرهای نمونه اسلامی در یک کتاب ترسیم  بهترین شهرهای نمونه اسلامی در یک کتاب ترسیم  بهترین شهرهای نمونه اسلامی در یک کتاب بعثه مقام معظم رهبری در گپ بعثه مقام معظم رهبری در سروش بعثه مقام معظم رهبری در بله
ترسیم  بهترین شهرهای نمونه اسلامی در یک کتاب ترسیم  بهترین شهرهای نمونه اسلامی در یک کتاب ترسیم  بهترین شهرهای نمونه اسلامی در یک کتاب ترسیم  بهترین شهرهای نمونه اسلامی در یک کتاب ترسیم  بهترین شهرهای نمونه اسلامی در یک کتاب

ترسیم بهترین شهرهای نمونه اسلامی در یک کتاب

در امت واحده اسلام، نشان شهر اسلامی مسجد است،مسجد در میان امت از جایگاه مهمی برخوردار است.

به گزارش سرويس انديشه پايگاه اطلاع رساني حج، مقاله حاضر برگرفته از كتاب شهر اسلامي است كه متن اصلي كتاب با عنوان شهرهاي اسلام است. در اين اثر پرفسور نجم الدين بمات كوشيده است تا مانند يك مورخ هنرمند، تصويري از بهترين شهرها نمونه اسلامي را ترسيم كند و جامعه اسلامي را چون يك جامعه شناس معرفي كرده و با نگاه عارفانه به عالم، تصور ذهنبي خود را از شهر ايده آل در اسلام يا «مدينه فاضله اسلام» بيان نمايد.
مترجم كتاب در مقدمه درباره شهر و شهرسازي و مسجد نكاتي را ضمن معرفي نويسنده كتاب، آورده است. اين مقدمه همراه يك نكته از پيش گفتار كتاب به قلم «دومينيك دمونيل» نقل مي شود: مقدمه
براي يك فرد مسلمان، شهر مفهوم خاصي دارد، زيرا چه در هرات يا سمرقند باشد يا در بغداد و فاس، او پنج بار در روز شهر خويش را فراموش مي كند و از آن خارج مي شود و در ذهن خويش به سوي شهر ديگري نظر مي اندازد. آن نظرگاه شهر مكه است. اما آنچه كه براي او اهميت دارد شهر مكه نيست بلكه نقطه مركزي آن، همان مكعب سياه رنگ است كه بر گردونه اي سفيد قرار دارد و با تضاد رنگ و فرم، رنگ سياه و سفيد و شكل مكعب و دايره، مركز ثقل تمام نگاه ها در آنجا واقع است. در جهان اسلام از شهرهاي نمونه از جمله: فاس، بغداد، قاهره، اصفهان، هرات نام برده مي شود. اما شهر ايده آل ديگري نيز هست كه بعد انساني آن اهميت دارد و شامل «امت واحده» است. در اين شهر عالي ترين بنا و عظيم ترين ساختمان، مسجدي نيست كه در نقطه اي شهر بنا شده باشد بلكه مكاني است كه از طريق آن، همه نگاره ها به هنگام نماز متوجه جهتي مي شود كه همانا جهت قبله مسلمين است. در واقع همه نگاه ها از هر نقطه دايره عظيم شهر اسلامي كه متوجه نقطه نهايي و مركز ثقل مي شود بر نگاه ديگري اصابت مي كند كه مانند انعكاس در آيينه به منزله انعكاسي «اكويي» است از اعمال انسان، بنابراين فضا، فضاي عرضه و نمايشي است كه داراي جنبه مذهبي و همچنين جنبه اجتماعي است. اين فضاي والا و متعالي كه در مكه واقع است، معرف نظامي از اصول و ارزش ها و معيارهاي مشخص و دقيق است كه بر شهرهاي مسكوني منطبق شده است. اين مورد همان مطلبي است كه طبري هنگام تشريح بناي شهر كوفه آن را شرح مي دهد و مي گويد كه نخستين بناي اين شهر با ساختن مسجد شروع شد، يعني دقيقا حركتي بر خلاف جريان ساختن شهر رم كه توسط رومولوس اتفاق افتاد، زيرا خيشي بر زمين كشيده نشد، تا شياري ايجاد كند و تقسيمات خاكي و جغرافيايي به وجود آورد، بلكه ماهرترين تيرانداز فراخوانده شد، تا ابعاد ديگري جز بعد مادي را ترسيم كند. در ابتدا جامعه اسلامي فقط «امت» را مي شناخت كه شامل مجموعه اي از ايده هاي اخلاقي و اجتماعي براي زيستن و نيز معماري بود و جامعه اسلامي، اساسا واحدي نظم داده شده براي زيستن كنار هم است تا اينكه براي ساختن ساختمان به وجود آمده باشد. در ضمن شهر صرفا به عنوان هنر معماري مطرح نيست بلكه با كساني كه در آن زندگي مي كنند مطرح مي شود. خود كلمه شهر، جامعه اي را به ياد مي آورد كه بايد منسجم، گرم و متحد باشد. در اين صورت خيابان و كوچه ها به منزله راهرو و خانه ها به منزله اطاق هايي هستند كه خانواده ها از آنها استفاده مي كنند و تمام شهر به منزله يك خانه بزرگ محسوب مي شود. از اين جاست كه تشبيهات و مقايسه هاي معماري در قرآن فراوان آمده است. اما براي نشان دادن همه جامعه، كلمه «بيت الاسلام» يا خانه اسلام مفهوم برتري دارد. به اين ترتيب اسلام در بعد انساني اش مطرح مي شود. به نظر بمات، شهر اسلامي عبارت است از نمايش فضايي شكل و ساختمان اجتماعي كه بر اساس ايده آل هاي اسلامي، فرم هاي ارتباطي و عناصر تزئيني خود را نيز در آن وارد كرده است. اما فراتر از مفهوم اجتماعي، اصل ديگري بر جامعه مسلمانان حاكم است و آن محدود نبودن به زمان و نداشتن جغرافياي خاص است كه مفهوم امت اسلامي آن را تعريف مي كند. امت، اجتماعي، است كه يك سري آداب و روش زندگي را مشتركا رعايت مي كند و جامعه اي است كه به سوي يك قبله واحد روي مي گرداند و قبل از آنكه به عنوان يك محل سكونت مطرح شود به صورت يك جهت نگاه تعريف مي شود. تصور ذهني امت در جامعه اسلامي ، ايده اي ارگانيك دارد كه در قرآن به صورت «بنيان مرصوص» مطرح شده است. روزي نجم الدين بمات، اصطلاح «بنيان محسوس» را به كار برد اما در كتاب شهر اسلامي، اصطلاح «بنيان مرفوض» نوشته شده است تا آنكه وحدت محكم به محكمي معماري جامعه را در يادها باقي بگذارد، همچنين تصور مكاني امن و خانواده اي گرد آمده را در ذهن ايجاد كند. اين مفاهيم از قرآن كريم و احتمالا از كلمه «بنيان مرصوص» اقتباس شده كه داراي مفهوم بنا و ساختمان است و در سوره صف، آيه چهار، بدين صورت است: «ان الله يحب الذين يقاتلون في سبيله صفا كانهم بنيان مرصوص» .
برگرفته از كتاب مساجد در تمدن اسلامي


| شناسه مطلب: 53068




تازه‌هاي نشر مسجد



نظرات کاربران