مدیر برنامه ریزی، بررسی و ارزشیابی بعثه‌ مقام معظم رهبری عنوان کرد:

فرآیند ارزشیابی در حج با نگاه اصلاحی و نقدهای منصفانه انجام می‌گیرد مدیر برنامه ریزی، بررسی و ارزشیابی بعثه‌ مقام معظم رهبری عنوان کرد:

فرآیند ارزشیابی در حج با نگاه اصلاحی و نقدهای منصفانه انجام می‌گیرد مدیر برنامه ریزی، بررسی و ارزشیابی بعثه‌ مقام معظم رهبری عنوان کرد:

فرآیند ارزشیابی در حج با نگاه اصلاحی و نقدهای منصفانه انجام می‌گیرد بعثه مقام معظم رهبری در گپ بعثه مقام معظم رهبری در سروش بعثه مقام معظم رهبری در بله
مدیر برنامه ریزی، بررسی و ارزشیابی بعثه‌ مقام معظم رهبری عنوان کرد:

فرآیند ارزشیابی در حج با نگاه اصلاحی و نقدهای منصفانه انجام می‌گیرد مدیر برنامه ریزی، بررسی و ارزشیابی بعثه‌ مقام معظم رهبری عنوان کرد:

فرآیند ارزشیابی در حج با نگاه اصلاحی و نقدهای منصفانه انجام می‌گیرد مدیر برنامه ریزی، بررسی و ارزشیابی بعثه‌ مقام معظم رهبری عنوان کرد:

فرآیند ارزشیابی در حج با نگاه اصلاحی و نقدهای منصفانه انجام می‌گیرد مدیر برنامه ریزی، بررسی و ارزشیابی بعثه‌ مقام معظم رهبری عنوان کرد:

فرآیند ارزشیابی در حج با نگاه اصلاحی و نقدهای منصفانه انجام می‌گیرد مدیر برنامه ریزی، بررسی و ارزشیابی بعثه‌ مقام معظم رهبری عنوان کرد:

فرآیند ارزشیابی در حج با نگاه اصلاحی و نقدهای منصفانه انجام می‌گیرد
مدیر برنامه ریزی، بررسی و ارزشیابی بعثه‌ مقام معظم رهبری عنوان کرد:

فرآیند ارزشیابی در حج با نگاه اصلاحی و نقدهای منصفانه انجام می‌گیرد


نگاه حاکم در بعثه‌ مقام معظم رهبری به مقوله ارزشیابی، نگاهی مثبت و تعاملی بوده است. قطعاً با توجه به ویژگیهای خاص این مجموعه و نیروی انسانی متدین که به دلیل ماهیت کارشان که با اسلام و قرآن و اهل بیت(ع) و حج و زیارت گره خورده است و همچنین نگاه مثبتی که در آموزه های اسلام و در میان مدیران عالی بعثه‌ به فرآیند ارزشیابی و نقدهای منصفانه و نگاه اصلاحی وجود دارد،‌ ارزشیابی نقشی سازنده در هدایت و کنترل برنامه ها و فعالیت های بعثه‌ خواهد کرد.

«يكي از مهمترين بركات پيروزي انقلاب اسلامي بسط و توسعه ارتباط با بدنه جهان اسلام بر اساس گفتمان امت اسلامي و بر مبناي معناي حقيقي حج بود.»
برگزاري مراسم حج ماحصل تلاشها و برنامه ريزي هاي يك ساله در واحدهاي مختلف بعثه مقام معظم رهبري و سازمان حج و زيارت مي باشد. يكي از اين واحدها، مديريت برنامه ريزي، بررسي و ارزشيابي مي باشد كه همه ساله با رصد فعاليت ها، دريافت بازخورد از تمامي مراجع مرتبط و ارائه برنامه هاي راهبردي و عملياتي نقش بسزائي در تحقق مطلوب اين مراسم عبادي- سياسي دارد. در ادامه گفت‌گوي تفصيلي خبرنگار پايگاه اطلاع رساني حج را با آقاي محمدرضا امامي، مدير برنامه ريزي، بررسي و ارزشيابي بعثه مقام معظم رهبري مي خوانيم.
جناب آقاي امامي به عنوان اولين سؤال بفرمائيد كه شاخصه هاي يك حج مطلوب چيست و آيا بين حج مطلوب و حج مطلوب مقدور جمهوري اسلامي ايران شكافي وجود دارد يا خير؟ مراسم حج از اركان مهم دين مقدس اسلام و از مـهـمترين عباداتى است كه در اسلام بر آن تأكيد و تشريع شده و داراى آثار و بركات فراوان و بيشماري است. آثار و بركات مراسم حج تنها به زندگي فردي محدود نمي شود؛ مراسم حج بزرگترين كنگره عبادي- سياسي مسلمانان هم هست و چيزي كه كنگره حج را از ساير اجتماع هاي مذهبي- سياسي جدا مي كند، حضور همه فرقه ها و مذاهب مختلف اسلامي در آن است كه تجلي بخش وحدت امت واحده اسلامي بر محور توحيد است. آنچه كه حج را به عنوان يك فرصت جهت ارتباط با بدنه جهان اسلام مطرح مي كند همين وحدت در عين كثرت است.
يعني علي رغم تفاوت هاي نژادي، زباني،‌مكاني و ... همه مسلمانان در پرستش خداي يگانه به وحدت ميرسند. اما نكته اي كه بايد بدان توجه كرد اين است كه براي سالهاي متمادي و تحت تأثير تلاش كشورهاي استعمارگر براي عقب نگه داشتن كشورهاي اسلامي تلاش مي شد تا مراسم حج و آثار و بركات آن را به عرصه خودسازي فردي تقليل يابد. يكي از بركات پيروزي انقلاب اسلامي مبارزه با اين تفكر تقليل گرايانه و بسط و توسعه گفتمان سياسي – اجتماعي حج بود كه به حمدالله آثار و تبعات آن بعد از 30 سال در قالب نظريه بيداري و اتحاد امت اسلامي تجلي پيدا كرد.
حال سؤال اين است كه انقلاب اسلامي و نظام جمهوري اسلامي ايران به عنوان سرمشق بيداري اسلامي و به عنوان كشور مدعي ام القراي اسلام آيا توانسته است از فرصت حج به نحو مطلوب در جهت تحقق آرمان ها و انديشه هاي امام راحل«رضوان الله تعالي عليه» و خلف صالحش مقام معظم رهبري«حفظه الله» به منظور تحقق امت واحده اسلامي و معرفي جمهوري اسلامي ايران به عنوان الگوي كشورهاي اسلامي بهره ببرد.
يكي از بزرگ ترين رسالت هاي جمهوري اسلامي و آرمان هاي انقلاب اسلامي و بنيانگذاران جمهوري اسلامي ايران بود كه از ثمرات و نتايج ارزشمند حج ابراهيمي در جهت اتحاد و انسجام بين مسلمانان جهان و گام برداشتن به سمت و سوي ايجاد امت واحد اسلامي بهره ببرند و اين مسير علي رغم فعاليت هاي مخالفان همچنان ادامه دارد و اميدواريم كه سرعت حركت در اين مسير و در جهت تحقق اين هدف متعالي با بستر سازي مناسب افزايش يابد.
امروزه ما در حوزه اتحاد اسلامي با چالش هاي متعددي مواجه هستيم؛ چالش برداشت هاي نادرست بعضي مسلمانان كه تنها به پوسته عبادي حج توجه مي نمايند، چالش غفلت زدگي و نداشتن بصيرت سياسي و افراطي گري كه فاجعه هاي جبران ناپذيري را براي جريان هاي اسلامي كشورهاي مسلمان به وجود آورده است و چالش بي تفاوتي كه اين سومي به نظر من از همه مهمتر است. يعني مسلمانان عليرغم حضور در اين اجتماع عظيم و قرار گرفتن در كنار همديگر و مشاهده فجايع مختلف كه به نام اسلام توسط افراطيون انجام مي شود. نسبت به سرنوشت جهان امت اسلامي و كشورهاي مظلوم اسلامي بي تفاوت هستند.
فاجعه يمن، گسترش نيروهاي تكفيري نظير داعش، مسئله فلسطين كه به تعبير رهبر معظم انقلاب اسلامي مسئله اول جهان اسلام است، همه و همه نتيجه فقدان همدلي در ميان كشور هاي اسلامي و سوء استفاده فرصت طلبان از اين تشتت و پراكندگي دلهاي مسلمين است.
بديهي است در وضعيت فعلي در كنار تمام تلاش هائي كه تا كنون انجام شده است مجموعه حج و زيارت هنوز با حج مطلوب مورد نظر بنيانگذار كبير انقلاب اسلامي و مقام معظم رهبري فاصله دارد و دفتر برنامه ريزي، بررسي و ارزشيابي نيز همه ساله تلاش مي كند تا با برنامه ريزي جهت تحقق منويات مقام معظم رهبري و منظور نمودن آنها در تمامي برنامه هاي تدوين شده و با رصد تحولات محيطي، شناخت افكار و نگرش حجاج داخلي و خارجي و ارائه برنامه هاي راهبردي و عملياتي در حوزه ي فرهنگي، اجرائي و نظارتي اين شكاف ميان وضع موجود و وضع مطلوب حج را در سايه راهنمائي هاي نماينده محترم ولي فقيه و سرپرست حجاج ايراني كمتر و كمتر نمايد.
مهمترين برنامه ها و اهداف واحد ارزشيابي براي دستيابي به حج ابراهيمي ايده آل و كاهش اين شكاف ميان حج مطلوب و حج مقدور چيست؟ به طور كلي فعاليت هاي دفتر برنامه ريزي، بررسي و ارزشيابي به دو دسته كلي تقسيم بندي مي شود. يك دسته فعاليت هايي كه قبل از موسم حج و در جهت برنامه ريزي مناسب و منظور نمودن اسناد بالادستي از جمله منويات مقام معظم رهبري در برنامه ريزي ها و ارائه بازخورد به واحدهاي مختلف به منظور اصلاح كاستي هاي احتمالي است و دسته دوم فعاليت هائي است كه معطوف به موسم حج تمتع مي باشد. در هردو دسته اين اقدامات، نگاه ارزشيابي نگاهي تحليلي است و سعي مي شود ضمن تعيين نقاط قوت و ارائه برنامه هاي عملياتي براي تقويت اين نقاط، به آسيب شناسي و رصد كاستي ها و ارائه راهكارهاي اصلاحي و اثربخش به منظور دستيابي به اهداف كلان بعثه مقام معظم رهبري و تحقق حج متعالي و مطلوب با همكاري ساير واحدها بپردازد.
اقدامات پيش از موسم حج شامل تجزيه و تحليل مسائل راهبردي حج، تهيه و تدوين گزارش هاي تحليلي و آينده نگر از مسائل و عوامل تأثيرگذار بر حج، ارائه برنامه هاي راهبردي و عملياتي به واحدها، دريافت گزارش عملكرد فصلي و ارزشيابي برنامه ها و فعاليت ها به صورت مستمر و بازخوردگيري از مخاطبين برنامه ها و زائرين به منظور سنجش اثربخشي برنامه ها است.
در موسم حج نيز تمركز مجموعه ارزشيابي بر رصد كامل فرآيندهاي كلان نظير نحوه تعامل با زائرين، نخبگان و مسئولين كشورهاي اسلامي، تهيه گزارش هاي كلان در زمينه فرصت ها و تهديدات حج براي زائر ايراني و دريافت بازخورد از مخاطبين داخلي و خارجي برنامه ها است و به منظور انجام اين فعاليت هاي گسترده از روش هاي مختلف كمي و كيفي نظير توزيع پرسشنامه، مشاهده ميداني، مصاحبه و سناريو نويسي استفاده مي شود و نتايج حاصله نيز در قالب برنامه هاي عملياتي و قابل اجرا به ساير واحدها ارائه مي شود.
چه تفاوتي ميان ماهيت و فرآيند ارزشيابي قبل از موسم و موسم حج وجود دارد؟ ماهيتاً شايد تفاوتي ميان ارزشيابي قبل از موسم و حين موسم وجود نداشته باشد. ليكن ارزشيابي در موسم حج و ورود به فرآيند ارزشيابي در صحنه عمليات اجرائي، كاري مهم و سنگين است كه دقت، پيگيري مستمر و لحظه به لحظه را مي طلبد. در حقيقت ارزشيابي پيش از موسم به ارزشيابي برنامه ها و رويه و روال و اقدامات اجرائي مي پردازد كه بايد در مسير تحقق يك حج مطلوب به كار گرفته شوند و ارزشيابي در موسم حج به ارزشيابي تحقق يك حج مطلوب مي پردازد.
در هر دو دسته اين اقدامات،‌ ماهيت ارزشيابي ماهيتي آسيب شناسانه و نقادانه است. و اين بررسي صرفاً از جانب دفتر برنامه ريزي و ارزشيابي صورت نمي پذيرد بلكه شركاي عملياني اين دفتر تمامي همكاران بعثه و نيز عوامل اجرائي و زائرين محترم هستند كه با ارائه نقطه نظرات اين دفتر را در رسيدن به اهدافش ياري مي كنند؛ به نحوي كه دفتر برنامه ريزي و ارزشيابي علاوه بر نظرسنجي از زائرين و دريافت پيشنهادها و انتقادات آنها، نظام پيشنهادهاي بعثه مقام معظم رهبري را نيز فعال نموده و پيشنهادهاي و انتقادات زائرين و مخاطبين را به منظور بهبود فرآيندهاي حج و زيارت و اصلاح برنامه ها با ديده منت مي پذيرد و حتي اهرم هاي تشويقي نيز به منظور دريافت پيشنهادات و انتقادات سازنده ديده شده است.
فعاليت هاي ارزشيابي قبل از موسم حج بر اثربخشي برنامه ها، نحوه برگزاري دوره هاي آموزشي، كارشناسي برنامه هاي واحدهاي مختلف در موسم حج و در صورت لزوم دريافت برنامه هاي جايگزين و همچنين تجزيه و تحليل عملكرد ها و ارائه بازخوردهاي سال گذشته به منظور اصلاح برنامه ها در سال جديد متمركز است. اين ارزشيابي در سه مقطع پيش از اجراي برنامه ها، حين اجراي برنامه ها و پايان اجراي برنامه ها صورت مي پذيرد و در هر سه نوع ارزشيابي پيشيني، مقطعي و پسيني هدف ارزشيابي اصلاح فرآيندها و برنامه ها بر مبناي يك تعامل سازنده است و اهرم دفتر برنامه ريزي به منظور هدايت مؤثر فعاليت ها و برنامه هاي واحدها نيز اهرم تخصيص بودجه است.يعني برنامه هاي واحدها به صورت فصلي رصد، گزارش هاي آنها تجزيه و تحليل و متناسب با عملكرد آنها تخصيص اعتبار صورت مي پذيرد.
يعني اگر واحدي انتظارات برنامه هاي بعثه مقام معظم رهبري را برآورده نسازد، بودجه آن برنامه متوقف و در جهت تقويت ساير برنامه ها تخصيص داده مي شود. اما ارزشيابي موسم حج متناظر بر نتيجه برنامه ريزي واحدهاي مختلف در طول يك سال گذشته است. جمله رايج و صحيحي در مجموعه وجود دارد كه ما يازده ماه تلاش مي كنيم تا يك ماه يعني موسم حج خوب بهره برداري كنيم. اينجاست كه ارزشيابي نقش مؤثري در سنجش اثربخشي فعاليت هاي واحدهاي مختلف ايجاد مي كند، در واقع اگر ارزشيابي صورت نپذيرد، تفاوت ميان مدير كارآمد و ناكارآمد نه تنها مشخص نمي شود بلكه هيچگاه فرصت اصلاح فرآيندها نيز به وجود نمي آيد؛ لذا ارزشيابي يك أمر مستمر است.
فكر مي كنيد اين نگاه ارزشيابانه و آسيب شناسانه چقدر در مجموعه بعثه مقام معظم رهبري حاكم است و آيا نتايج و يافته هاي ارزشيابي آن طور كه بايد و شايد مورد توجه مديران عالي و مياني سازمان هست يا خير؟ خوشبختانه با توجه به اينكه واحد ارزشيابي خود را جدا از مجموعه نمي بيند و مجموعه نيز واحد ارزشيابي را به عنوان بازوي خود در نظر ميگيرند، لذا اين تعامل ايجاد شده باعث گرديده كه تمام واحدها خود را در نتايج ارزشيابي شريك دانسته و در جهت اجراي نتايج ارزشيابي و عملياتي كردن راهكارها براي بهبود فعاليت ها اقدام نمايند.
نگاه حاكم در بعثه مقام معظم رهبري به مقوله ارزشيابي، نگاهي مثبت و تعاملي بوده است. و گاهاً اتفاق افتاده كه به دلائل مختلفي نتايج ارزشيابي و بازخورد واحدها ديرتر از موعد مقرر به آنها رسيده، خود واحدها پيگير نتايج ارزشيابي شان مي شوند. قطعاً با توجه به ويژگيهاي خاص اين مجموعه و نيروي انساني متدين كه به دليل ماهيت كارشان كه با اسلام و قرآن و اهل بيت(ع) و حج و زيارت گره خورده است و همچنين نگاه مثبتي كه در آموزه هاي اسلام و در ميان مديران عالي بعثه و شخص نماينده محترم ولي فقيه جناب حجت الاسلام و المسلمين قاضي عسكر به فرآيند ارزشيابي و نقدهاي منصفانه و نگاه اصلاحي وجود دارد،‌ ارزشيابي نقشي سازنده در هدايت و كنترل برنامه ها و فعاليت هاي بعثه مقام معظم رهبري ايفا خواهد نمود.
نكته اي كه بايد بدان دقت كرد اين است كه فرآيند ارزشيابي در بعثه فرآيندي تعاملي و دوسويه است، يعني اولاً ارزشيابي يك فرآيند تكاملي است و اثربخشي نتايج آن همراهي و همكاري همه واحدها را طلب مي نمايد، و دوم اينكه مجموعه ارزشيابي نيز در انجام وظايفش انتقادات و پيشنهادات ساير واحدها را پذيرفته و همه ساله در جهت خود اصلاحي گام بر مي دارد. لذا، ارزشيابي در بعثه مقام معظم رهبري يك ارزشيابي دو جانبه است و همانطور كه اين واحد برنامه ها و فعاليت هاي ساير واحدها را در طول سال رصد مي كند، از اين واحد ها نيز درخواست كرده است كه واحد ارزشيابي را رصد و ضمن بيان نقطه نظرات، اين واحد را در مسير اجراي وظائف و بهبود فعاليت ها و رسيدن به اهدافش ياري نمايند.
مهمترين برنامه هاي دفتر ارزشيابي براي حج تمتع 94 چيست؟ قطعاً با توجه به شرايط خاصي كه در هر زمان و بر اساس اقتضائاتي كه بر حج حاكم است، انجام فعاليت هاي بعثه مقام معظم رهبري و به تبع آن دفتر بررسي و ارزشيابي ميبايست متناسب با اين شرايط و بر اساس اقتضائات زماني و مكاني برنامه ريزي گردد. در سال جاري نيز اين أمر صورت پذيرفته و در اولين گام براي حج تمتع 1394 گزارشي آينده نگرانه بر مبناي روش سناريو نويسي توسط اين دفتر تهيه و تهديدات و فرصت هاي حج 94 شناسائي شدند. اميدواريم در گام هاي بعدي با ارائه برنامه هاي عملياتي به كليه واحدها، بتوانيم نقش مؤثري در استفاده از فرصت هاي حج براي تحقق اهداف كلان بعثه مقام معظم رهبري و تحقق حجي مطلوب كه از منويات مقام معظم رهبري مي باشد؛ داشته باشيم.
مصاحبه كننده: عباس سروستاني




مطالب مرتبط

نظرات کاربران