چهارده روایت بر اهمیت زیارت اربعین

به گزارش سرويس انديشه پايگاه اطلاع رساني حج، همزمان با آغاز مراسم باشكوه و ميليوني پياده روي اربعين حسيني و به منظور افزايش معرفت زايران اباعبدالله الحسين(عليه‌السلام) در اين مجال چهارده روايت كه بر اهميت زيارت اربعين حسيني دلالت مي‌كند را منتشر مي‌كنيم:
روايت اول عياشي از معاويه عجلي نقل مي‌كند كه مي‌گويد: در محضر مبارك باقر العلوم(عليه‌السلام) در مدينه بودم كه يك خراساني (ايراني) به خدمت امام مشرف شد. پاهاي خاك‌آلود و زخمي‌اش را كه ديدم، دريافتم رنج فراواني را در سفر متحمل شده است. او بعد از سلام و احوال‌پرسي به امام عرض كرد: به خدا قسم هيچ چيزي مرا از خانه و شهرم بيرون نياورده، مگر دوستي و محبت شما اهل‌‌بيت رسول خدا9. امام باقر(عليه‌السلام) در تأييد سخن آن مرد فرمود:
«والله لَوْ أحبّنا حَجَرٌ حَشَرَهُ الله مَعَنا وَهَلِ الدِّينُ اِلّا الحُبُّ، إنَّ الله عزوجل يَقُولُ: (قُلْ اِنْ كنتم تُحبّونَ الله فاتَّبِعوني يُحْبِبْكُمُ الله)5 و قال: (يُحِبُّونَ مَنْ هاجَرَ اِلَيْهم)6 وَهَلِ الدينُ اِلّا الحُبُّ؟»؛7 به خدا قسم اگر سنگي ما را دوست داشته باشد، خداوند آن را با ما محشور مي‌گرداند. آيا ديانت چيزي جز محبت است؟! به درستي كه خداوند مي‌فرمايد: (اي پيامبر) بگو: اگر خدا را دوست داريد، پس از من پيروي كنيد تا خداوند نيز شما را دوست داشته باشد و خداوند مي‌فرمايد: (مؤمنين كساني‌اند كه) دوست دارند آن افرادي را كه به سوي ايشان هجرت مي‌كنند ... پس آيا ديانت چيزي غير از محبت است؟!
روايت دوم حسين بن اسماعيل صَيْمَري از امام صادق(عليه‌السلام) نقل مي‌كند كه فرمود: «مَنْ زار أميرالمؤمنين(عليه‌السلام) ماشياً كَتَبَ الله لَهُ بكُلِّ خُطْوَۀٍ حَجَّۀً و عُمْرۀً فَأِنْ رَجَعَ ماشِياً كَتَبَ الله له بكُلِّ خُطْوَۀٍ حَجَّتَيْنِ و عُمْرِتَيْنِ»؛8 هر كسي پياده به زيارت أميرمؤمنان (علي بن ابي‌طالب)(عليه‌السلام) برود، با هر قدمي، خداوند يك حج و يك عمره مي‌نويسد و اگر پياده بازگردد، خداوند با هر قدمي دو حج و دو عمره برايش نوشته است.
روايت سوم در محضر مبارك امام صادق(عليه‌السلام) نام أميرمؤمنان علي بن ابي‌طالب(عليه‌السلام) بُرده شد. شخصي به نام «ابن مارد» از حضرت پرسيد: يا أباعبدالله! كسي كه جدّتان أميرمؤمنان(عليه‌السلام) را زيارت كند، چه ثوابي خواهد گرفت؟ امام صادق(عليه‌السلام) فرمود: «يا ابْنَ مارِدٍ! من زارَ جَدّي عارِفاً بحقّه كتبَ‌ الله لَهُ بكُلِّ خُطْوَۀٍ حَجَّۀً مَقْبُولَۀً و عُمْرَۀ مَقْبُولۀً (مَبْرورَۀً)، والله يا ابْنَ ماردٍ ما يُطْعِمُ الله النّارَ قَدَماً اغبرّت في زيارةِِ اميرالمؤمنين(عليه‌السلام) ماشياً كانَ اوْ راكباً، يا ابْنَ ماردٍ اكْتُبْ هذا الحَديثَ بِماءِ الذَّهَبِ»؛9 اي پسر مارد! كسي كه جدم را در حالي كه حقش را مي‌شناسد زيارت كند، خداوند به ازاي هر قدمي كه برمي‌دارد، يك حج و عمره مقبول برايش مي‌نويسد. اي پسر مارد! به خدا سوگند، آتش را خداوند بر قدم‌هايي كه در راه زيارت أميرمؤمنان(عليه‌السلام) غبارآلود شده باشد، مسلط نمي‌گرداند؛ چه پياده آمده باشد، چه سواره. اي پسر مارد! اين حديث را با آب طلا بنويس.
روايت چهارم صفوان جمّال مي‌گويد: در سفري به همراه امام صادق(عليه‌السلام) وارد كوفه شديم؛ حضرت فرمود: اي صفوان! بگو كاروان بايستد؛ اين‌جا قبر جدم أميرمؤمنان(عليه‌السلام) است. شتر حضرت را خواباندم؛ ايشان پايين آمده و غُسل كردند و لباس‌هاي‌شان را عوض كردند؛ پس كفش‌هاي خود را قبل از حركت از پاي درآوردند و به من فرمودند: هرآنچه را كه انجام مي‌دهم، تو نيز تكرار كن. پس به طرف تپه‌هاي سفيدرنگي حركت كردند و به من فرمودند:
«قَصِّر خُطاك و ألق ذَقْنَك نحو الأرض فأنّه يُكتَب لك بكلّ خُطوۀٍ مأۀُ ألف حَسَنَۀ و يُمحـي عنك مأۀُ ألفِ سيّئۀٍ و تُرفعُ لك مأۀُ ألفِ درجۀٍ و تُقْضي لك مأۀُ ألفِ حاجۀٍ و يُكتبُ لك ثوابُ كُلِّ صدّيقٍ و شهيدٍ ماتَ أو قُتِلَ ثُمّ مَشي و مَشَيْتُ معه و عَلَيْنا السكينۀُ والوَقار...»؛10 قدم‌هايت را كوتاه بردار و سرت را پايين بيانداز، به درستي كه با هر قدمي، صدهزار حسنه برايت نوشته مي‌شود و صدهزار گناه پاك مي‌‌گردد و رتبه‌ات صدهزار درجه بالا مي‌رود و ثواب صديق و شهيدي كه كشته شده يا از دنيا رفته، برايت نوشته مي‌شود. سپس حضرت پياده حركت كردند و من نيز پياده حركت كردم و آرامش سنگيني بر ما حاكم بود.
روايت پنجم قدامة بن مالك از امام صادق(عليه‌السلام) نقل مي‌كند كه حضرت فرمود: « مَنْ زَارَ الْحُسَيْنَ مُحْتَسِباً لَا أَشِراً وَ لَا بَطِراً وَ لَا سُمْعَةً مُحِّصَتْ عَنْهُ ذُنُوبُهُ كَمَا يُمضَّضُ(يُمحصُّ) الثَّوْبُ فِي الْمَاءِ فَلَا يَبْقَى عَلَيْهِ دَنَسٌ وَ يُكْتَبُ لَهُ بِكُلِّ خُطْوَةٍ حَجَّةٌ وَ كُلَّمَا رَفَعَ قَدَماً عُمْرَةٌ»؛11 كسي كه حسين(عليه‌السلام) را براي رضاي خدا زيارت كند، نه براي خوش‌گذراني و تفريح و نه به جهت كسب شهرت (و فخر فروشي)، گناهانش فرو مي‌ريزد، همان‌طور كه لباس در آب شسته شده (و پاك مي‌شود) و در نتيجه، هيچ آلودگي بر او باقي نمي‌ماند و با هر گامي كه بر زمين مي‌گذارد، حجّي برايش نوشته مي‌شود و با هر قدمي كه برمي‌دارد، عمره‌اي برايش ثبت مي‌گردد.
روايت ششم از حسين بن ثُوَيْر نقل شده كه امام صادق(عليه‌السلام) فرمود: «يا حسين! انَّه مَنْ خَرَجَ مِن مَنزِله يريد زيارۀ قبر الحسين(عليه‌السلام) إِنْ كَانَ مَاشِياً كُتِبَتْ لَهُ بِكُلِّ خُطْوَةٍ حَسَنَةٌ وَ مُحِيَ عَنْهُ سَيِّئَةٌ وَ إِنْ كَانَ رَاكِباً كُتِبَتْ لَهُ بِكُلِّ خُطْوَةٍ حَسَنَةٌ وَ حُطَّ بِهَا عَنْهُ سَيِّئَةٌ حَتَّى إِذَا صَارَ فِي الْحَيْرِ كَتَبَهُ اللهُ مِنَ الْمُفْلِحِينَ الْمُنْجِحِينَ حَتَّى إِذَا قَضَى مَنَاسِكَهُ كَتَبَهُ اللهُ مِنَ الْفَائِزِين...»؛12 اي حسين! به درستي كه هر كسي از خانه‌اش به قصد زيارت قبر حسين بن علي(عليه‌السلام) خارج شود، اگر پياده باشد، با هر قدمي، حسنه‌اي برايش نوشته شده و گناهي از او پاك مي‌شود و اگر سواره باشد، با هر قدمي، حسنه‌اي برايش نوشته شده و به واسطه آن گام، گناهي از او زدوده مي‌شود تا به حائر حسيني برسد كه در اين صورت خداوند نام او را از جمله رستگاران و نجات‌يافتگان مي‌نويسد و زماني كه آداب زيارت و اعمالش را به پايان برساند، خداوند نام او را در زمره برندگان مي‌نويسد... .
روايت هفتم بشير دَهّان مي‌گويد: در پايان يك گفت‌وگوي طولاني كه با امام صادق(عليه‌السلام) داشتم، ايشان به من فرمود: «وَيْحَكَ يَا بَشِيرُ إِنَّ الْمُؤْمِنَ إِذَا أَتَاهُ عَارِفاً بِحَقِّهِ وَ اغْتَسَلَ فِي الْفُرَاتِ كُتِبَ لَهُ بِكُلِّ خُطْوَةٍ حَجَّةٌ وَ عُمْرَةٌ مَبْرُورَاتٌ‏ مُتَقَبَّلَاتٌ وَ غَزْوَةٌ مَعَ نَبِيٍّ أَوْ إِمَامٍ عَادِلٍ»؛13 اي بشير! به درستي كه مؤمن زماني كه به زيارت حسين بن علي(عليه‌السلام) بيايد، در حالي كه حقّش را بشناسد و (پيش از زيارت) در فرات غُسل نمايد، به ازاي هر قدمي، حج و عمره‌‌اي مقبول و جهاد در ركاب پيامبر9 يا امام عادل برايش نوشته مي‌شود.
روايت هشتم ابوصامت از امام صادق(عليه‌السلام) نقل مي‌كند: «‏مَنْ أَتَى الْحُسَيْنَ(عليه‌السلام) مَاشِياً كَتَبَ اللهُ لَهُ بِكُلِّ خُطْوَةٍ أَلْفَ حَسَنَةٍ وَ مَحَا عَنْهُ أَلْفَ سَيِّئَةٍ وَ رَفَعَ‏ لَهُ‏ أَلْفَ‏ دَرَجَةٍ، فَإِذَا أَتَيْتَ الْفُرَاتَ فَاغْتَسِلْ وَ عَلِّقْ نَعْلَيْكَ وَ امْشِ حَافِياً وَ امْشِ مَشْيَ الْعَبْدِ الذَّلِيلِ فَإِذَا أَتَيْتَ بَابَ الْحَيْرِ فَكَبِّرِ اللهَ أَرْبَعاً»؛14 هر كسي پياده به زيارت قبر حسين(عليه‌السلام) برود، خداوند براي هر قدمي هزار حسنه نوشته و هزار گناه از او پاك مي‌كند و رتبه‌اش هزار درجه بالا مي‌رود. پس هرگاه به فرات رسيدي، غسل كن و كفش‌هايت را درآور و پابرهنه راه برو؛ به مانند عبد ذليل راه برو؛ پس وقتي به درب حَرَم رسيدي، چهار بار تكبير بگو ...
روايت نهم از حسين بن سعيد نقل شده است كه از امام صادق(عليه‌السلام) درباره زائر قبر حسين(عليه‌السلام) سؤال شد. حضرت در پاسخ فرمود: «مَنِ اغْتَسَلَ‏ فِي‏ الْفُرَاتِ‏ ثُمَّ مَشَى إِلَى قَبْرِ الْحُسَيْنِ(عليه‌السلام) كَانَ لَهُ بِكُلِّ قَدَمٍ يَرْفَعُهَا وَ يَضَعُهَا حَجَّةٌ مُتَقَبَّلَةٌ بِمَنَاسِكِهَا»؛15 هر آن‌كه در فرات غسل كند و سپس با پاي پياده به سوي مرقد حسين(عليه‌السلام) برود، به ازاي هر قدمي كه برمي‌دارد و بر زمين مي‌گذارد، حجّي مقبول با تمام اعمال و مناسك براي او خواهد بود.
روايت دهم از رُفاعة بن موسي نقل شده است كه امام صادق(عليه‌السلام) فرمود: «إِنَّ مَنْ خَرَجَ إِلَى قَبْرِ الْحُسَيْنِ(عليه‌السلام) عَارِفاً بِحَقِّهِ وَ اغْتَسَلَ‏ فِي‏ الْفُرَاتِ‏ وَ خَرَجَ مِنَ الْمَاءِ كَانَ كَمِثْلِ الَّذِي خَرَجَ مِنَ الذُّنُوبِ فَإِذَا مَشَى إِلَى الْحَيْرِ لَمْ يَرْفَعْ قَدَماً وَ لَمْ يَضَعْ أُخْرَى إِلَّا كَتَبَ اللهُ لَهُ عَشْرَ حَسَنَاتٍ»؛16 به درستي كسي كه (براي زيارت) به سوي مرقد حسين (بن علي)(عليه‌السلام) برود، در حالي كه حقّش را مي‌شناسد و (پيش از زيارت) در فُرات غسل كند و از آب خارج شود، مثل كسي است كه از گناهانش خارج شود. پس هنگامي كه به حائر (حرم)(عليه‌السلام) رسيد، قدم از قدم برنمي‌دارد، مگر اين‌كه خداوند برايش ده حسنه مي‌نويسد و ده گناهش پاك مي‌گردد.
روايت يازدهم
حسين بن ثُوير از امام صادق(عليه‌السلام) نقل مي‌كند كه حضرت فرمود: «إِذَا أَتَيْتَ أَبَا عَبْدِ اللهِ(عليه‌السلام) فَاغْتَسِلْ عَلَى شَاطِئِ‏ الْفُرَاتِ‏ ثُمَّ الْبَسْ ثِيَابَكَ الطَّاهِرَةَ ثُمَّ امْشِ حَافِياً فَإِنَّكَ فِي حَرَمٍ مِنْ حَرَمِ اللهِ وَ رَسُولِهِ بِالتَّكْبِيرِ وَ التَّهْلِيلِ»؛17زماني كه به زيارت ابا عبدالله(عليه‌السلام) رفتي، پس غسل كن در نهر فرات و سپس لباس‌هاي پاك بپوش؛ آن‌گاه با پاي برهنه راه برو؛ پس تو در حرمي از حرم خدا و حرم پيامبرش هستي و بر تو باد به تكبير و گفتن لا اله الّا الله.
روايت دوازدهم از علي صائغ نقل شده كه امام صادق(عليه‌السلام) فرمود: اي علي! به زيارت حسين(عليه‌السلام) برو و آن را ترك مكن. علي صائغ مي‌گويد: عرض كردم: چه ثواب و پاداشي براي زائرش دارد؟ امام فرمود: «مَنْ أَتَاهُ مَاشِياً كَتَبَ اللهُ لَهُ بِكُلِّ خُطْوَةٍ حَسَنَةً وَ مَحَا عَنْهُ سَيِّئَةً وَ رَفَعَ لَهُ دَرَجَةً، فَإِذَا أَتَاهُ وَكَّلَ اللهُ بِهِ مَلَكَيْنِ يَكْتُبَانِ مَا خَرَجَ مِنْ فِيهِ مِنْ خَيْرٍ وَ لَا يَكْتُبَانِ مَا يَخْرُجُ مِنْ فِيهِ مِنْ سَيِّئٍ وَ لَا غَيْرِ ذَلِكَ، فَإِذَا انْصَرَفَ وَدَّعُوهُ وَ قَالُوا يَا وَلِيَّ اللهِ مَغْفُورٌ لَكَ أَنْتَ‏ مِنْ‏ حِزْبِ‏ اللهِ‏ وَ حِزْبِ رَسُولِهِ وَ حِزْبِ أَهْلِ بَيْت رَسُولِهِ وَ اللهِ لَا تَرَى النَّارَ بِعَيْنِكَ أَبَداً وَ لَا تَرَاكَ وَ لَا تَطْعَمُكَ أَبَدا»؛18 كسي كه به زيارت ايشان برود، خداوند به ازاي هر قدمي، حسنه‌اي برايش مي‌نويسد و از او گناهي را پاك مي‌كند و يك درجه ارتقاي رتبه پيدا مي‌كند. پس وقتي به مرقد حسين(عليه‌السلام) رسيد، خداوند دو فرشته را بر او مأمور مي‌كند تا هرچه از خير و خوبي و صلاح از دهانش خارج مي‌شود، برايش بنويسند و اگر چيزي خواست كه به صلاحش نبود، برايش ثبت نكنند و هنگامي كه از زيارت بازمي‌گردد، با او وداع كرده و مي‌گويند: اي دوست خدا! بخشيده شدي؛ تو از حزب خدا و حزب پيامبرش و حزب اهل‌‌بيتش هستي. به خدا سوگند هرگز به چشم خودت آتش را نخواهي ديد و آتش نيز تو را نمي‌بيند و نمي‌سوزاند. در روايت ديگري دارد كه امام صادق(عليه‌السلام) مي‌فرمايد: «إِذَا أَرَادَ الِانْصِرَافَ أَتَاهُ مَلَكٌ فَقَالَ لَهُ إِنَّ رَسُولَ اللهِ يُقْرِئُكَ السَّلَامَ وَ يَقُولُ لَكَ اسْتَأْنِفِ‏ الْعَمَلَ‏ فَقَدْ غَفَرَ اللهُ لَكَ مَا مَضَى»؛19 اين حديث از دو راوي نقل شده است.20
روايت سيزدهم از سدير صَيْرفي نقل شده كه مي‌گويد: در محضر باقرالعلوم(عليه‌السلام) نشسته بوديم كه جواني در مجلس از مرقد امام حسين(عليه‌السلام) ياد نمود؛ امام به او فرمود: «مَا أَتَاهُ عَبْدٌ فَخَطَا خُطْوَةً إِلَّا كُتِبَتْ لَهُ حَسَنَةٌ وَ حُطَّتْ عَنْهُ سَيِّئَة»؛21 بنده‌اي به سوي اين مرقد قدم برنمي‌دارد، مگر اين‌كه حسنه برايش نوشته شده و گناهي از او كنار گذاشته مي‌شود.
روايت چهاردهم ابن‌‌مسكان از امام صادق(عليه‌السلام) نقل مي‌كند كه حضرت فرمود: «مَنْ زَارَ الْحُسَيْنَ(عليه‌السلام) مِنْ شِيعَتِنَا لَمْ يَرْجِعْ حَتَّى يُغْفَرَ لَهُ كُلُّ ذَنْبٍ وَ يُكْتَبَ لَهُ بِكُلِّ خُطْوَةٍ خَطَاهَا وَ كُلِّ يَدٍ رَفَعَتْهَا دَابَّتُهُ‏ أَلْفُ حَسَنَةٍ وَ مُحِيَ عَنْهُ أَلْفُ سَيِّئَةٍ وَ يُرْفَعُ لَهُ أَلْفُ دَرَجَةٍ»؛22 هر كه از شيعيان ما حسين(عليه‌السلام) را زيارت كند، بازنمي‌گردد، مگر اين‌كه همه گناهانش بخشيده مي‌شود و به ازاي هر قدمي كه برمي‌دارد و هر دستي كه به سوي آسمان توسط هركسي بالا مي‌رود، برايش هزار حسنه نوشته مي‌شود و هزار گناهش پاك مي‌شود و هزار درجه بالا مي‌رود.
منبع:مجله فرهنگ زيارت
پي‌نوشت‌ها: 1. اين مقاله با اندكي تصرف و اضافه، ترجمه فصل دهم و يازدهم كتاب «رياض العارفين في زيارۀ الاربعين»، نوشته فاضل ارجمند حجت‌‌الاسلام ,و المسلمين سيدعادل علوي مي‌باشد. 2. «اَفْضَلُ الاعمالُ اَحْمزُها»، ميرزا حسين نوري، مستدرك الوسائل، ج 12، ص 45. 3. با توجه به حديث «سفينه» كه رسول اكرم فرمود: «اِنَّ مثَلَ أَهْلِ بَيْتي كَمَثَلِ سَفينَۀِ نُوحٍ». 4.شيخ عباس قمي، مفاتيح الجنان، ص 127. 5.آل عمران، آيه 31. 6. حشر،‌آيه 9. 7. مستدرك الوسائل، ج 12، ص 219. 8. شيخ حرّ عاملي، وسائل الشيعه، ج 14، باب زيارت أميرمؤمنان به صورت رفت و برگشت پياده، ص 380. 9. شيخ طوسي، التهذيب، ج 6، باب 7 (فضيلت زيارت)، ص 21. 10. محمدباقر مجلسي، بحارالانوار، ج 97، ص 280. 11. همان، ج 98،‌ص 19. 12. همان، ص 28. 13 . همان، ص 143. 14 . همان. 15 . همان، ص 147. 16 . همان. 17 . همان، ص 152.