/یادداشت رسیده/ محسن توکلی- دانش آموخته دانشگاه مذاهب اسلامی/
نگاهی به جایگاه برتراجتماعی امام حسن عسکری(ع)
امام عسکری (ع) درروزهشتم یادهم یاچهارم ماه ربع الثانی سال ۲۳۲ در شهر مدینه دیده به جهان گشود و بیست و هشت سال زندگی کردند.
به گزارش پايگاه اطلاع رساني حج، مام عسكري (ع) در روز هشتم يادهم ياچهارم ماه ربع الثاني سال۲۳۲درشهرمدينه ديده به جهان گشود و بيست وهشت سال زندگي كرد. (منبع: حيات فكري سياسي امامان شيعه ص ۵۳۵)
آشنايي مختصري بازندگاني امام حسن عسكري عليه السلام
مادر بزرگوارآن حضرت، بنابرنقل مرحوم شيخ مفيد دركتاب ارشاد «سوسن» بوده است، وبرخي نام اورا «سليل» ناميده‌اند. اين بانوي بزرگوارازبانوان عفيف وپارسا بود، راويان درمورداومي گويند: وي اززنان عارفه وصالحه زمان خودبوده است. امام هادي (ع) ازاوبه نيكي يادكرده ومقام ومنزلت والاي اوراستوده ومي فرمايد: «سليل ازهرآفت وازهرپليدي وناپاكي منزه است» (منبع رياحين الشريعه).
ازآنجاكه ايشان جده امام زمان (عج) است به جدهنيزمعروف است.
القاب خودآن بزرگواررا «الصامت»، «الهادي»، «الرفيق»، «الزكي» و «النقي» ذكركرده‌اند، برخي ازمورخان لقب «الخالص» راهم برالقاب آن حضرت افزوده‌اند. «ابن الرضا» عنواني است كه امام جوادوامام عسكري (ع) هردوبه آن شهرت يافته‌اند. چنان كه امام هادي (ع) وامام عسكري (ع) به لقب عسكريين معروف شده‌اند. (منبع: مناقب ابن شهرآشوب. ج۴. بحارالنوارج۵)
جايگاه برتراجتماعي امام:
امام حسن عسكري (ع) اگرچه بسيارجوان بود، ولي به دليل موقعيت بلندعلمي، اخلاقي وخانوادگي، به ويژه رهبري شيعيان واعتمادبي شائبه آنان به حضرت واحترام بي‌چون وچراي مردم، شهرت فراواني پيداكرده بود. به همين دليل، حاكمان عباسي نيزبه جزدرمواردي، درظاهر، رفتاراحترام آميزي ازخودبه امام عسكري (ع) نشان مي‌دادند. خادم آن امام مي‌گويد: روزهايي كه امام عسكري (ع) نشان مي‌دادند. خادم آن امام مي‌گويد: روزهايي كه امام عسكري به مقرخلافت مي‌رفت، شوروشعف عجيبي درمردم پيدامي شد. خيابان‌هاي مسيرآن حضرت، پرازجمعيتي بودكه برمركب‌هاي خودسواربودند. هنگامي كه امام مشرف مي‌شدند، هياهويكباره خاموش مي‌شدوحضرت ازميان جمعيت گذشته، واردمجلس مي‌شد. عبيدالله خاقان وزيرمعتمدعباسي باهمه غروري كه داشت وقتي باحضرت عسكري ملاقات مي‌كردبه احترام آن حضرت برمي خاست، وآن حضرت رابرمسندخودمي نشانيد. پيوسته مي‌گفت: درسامره كسي رامانندآن حضرت نديده‌ام، وي زاهد‌ترين ودانا‌ترين مردم روزگاراست. پسرعبيدالله خاقان مي‌گفت: من پيوسته احوال آن حضرت راازمردم مي‌پرسيدم. مردم رانسبت به اومتواضع مي‌يافتم. مي‌ديدم همهٔ مردم به بزرگواريش معترفندودوست داراومي باشند.
زندگاني دركنار پدر:
شرايط سياسي واجتماعي روزگارامام هادي (ع) به گونه‌اي بودكه امام هادي رابرآن داشت تاامام عسكري (ع) رابه طورعموم به دورازانظار، دركنارخودنگاه داردوبراي حفظ جان اوازگزندحاكمان ستمگرعباسي جزبراي خواص وشيعيان مورداعتماد، ازمقام وعظمت وي سخني به ميان نياوردوشايدهمين امرترديدبرخي ازشيعيان رابه امامت آن حضرت پس ازپدربزرگوارش براگيخت، تاآنجاكه حضرت فرمود: هيچ يك ازپدرانم آن گونخ كه من به واسطهٔ شك وترديداين مردم (شيعيان) درتنگناقرارگرفتم، كرفتارنشدند. (منبع: تحف العقول ص ۵۱۷) ترديدي نيست كارهايي كه امام هادي (ع) به منظورحفظ جان وبقاي امام حسن عسكري (ع) انجام دادبراي استمراروادامهٔ زنجيرهٔ امامت تاآخرين حلقهٔ مقدس آن، لازم وضروري بود.
ازدواج:
ماجراي ازدواج آن بزرگوارنيزازجمله رخدادهايي بودگه درزمان پدراتفاق افتادوآن گونه كه ازمنابع برمي آيد درباره همسراوچهارنظريه وجوددارد: ۱. مليكه دختر يشوعا فرزند قيصرروم. ۲. نرجس كنيزحكيمه. ۳. كنيزي تولديافته درخانهٔ حكيمه. ۴. مريم علويه دخترزيد.. ملاحظه مي‌شوددرموضوع همسري امام عسكري ومادرحضرت قائم (عج) سه محورموردبحث بوده است: يك محور تقريبامورداتفاق مورخان ويكي مورداختلاف وآخرين محورآن براي مامبهم ونامعلوم است. محورهاي مورداتفاق عبارتنداز: ۱. همسرامام عسكري ومادرحضرت قائم (عج) كنيزبوده است. ۲. آن كنيزدرخانهٔ حكيمه دخترامام جواد (ع) به سرمي برده است. ۳. حكيمه بودكه درازدواج امام عسكري (ع) بااين كنيزك، بابرادرخودامام هادي (ع) گفت‌و‌گونمود. اماآنچه محل اختلاف است اينكه آيااين كنيزه‌مان كنيزي است كه بشربن سليمان به دستورامام هادي (ع) آن راخريداري كردوياكنيزحكيمه بوده واو آن رابه امام عسكري (ع) هديه كردوباكنيزك درخانهٔ حكيمه تولديافته بود؟ آنچه ازاين قضيه مبهم بوده وبرايمان روشن نيست بابيان گشته ولي به مانرسيده است يادرمنابعي آمده، ولي بدان دست نيافته‌ايم، موضوع ازدواج حضرت است كه درچه سالي واقع شده وآيافرزندي غيرازحضرت حجت (عج) براي امام عسكري (ع) متولدشده ياخير؟
حضرت حجت تنها فرزندامام:
امام عسكري (ع) فرزندي غيرازمهدي منتظر (عج) نداشته كه معروف ميان شيعهٔ اماميه نيزهمين است وآنچه ازشيخ مفيددرارشادوطبرسي درتاج المواليد، آورده شده، دليل برهمين معنا است. «طبرسي مي‌گويد: اماحسن بن علي عسكري غيرازحضرت صاحب الزمان درآشكارونهان فرزندي نداشته است.» ابن شهرآشوب مي‌گويدفرزندامام عسكري تنهاحضرت قائم (عج) است ولاغير. منابع: تاج المواليدص۱۳۵. مناقب ج۴. ص ۴۲۱