همایش حج و بررسی ابعاد حقوقی حادثه منا در آنکارا

به گزارش خبرنگار ايرنا، در اين همايش كه به همت رايزني فرهنگي سفارت جمهوري اسلامي ايران در آنكارا برگزار شد، حدود 30 نفر از اساتيد دانشگاهي اعم از علوم سياسي، الهيات، حقوق، مقامات بلند پايه حزبي و نمايندگان مجلس برگزار شد.
در اين نشست ابتداء آيات ضبط شده سوره تين كه توسط شهيد حاجي حسني قاري بين الملي قرآن و شهيد حادثه منا تلاوت شده بود، پخش شد و سپس كليپي توسط رايزني فرهنگي در خصوص حادثه منا و تصاوير جان دادن شهداي منا و مستندات اين حادثه دردناك به مدت 10 دقيقه پخش شد و مدعوين را متاثر ساخت.
سپس حسن صفرخاني رايزن فرهنگي سفارت جمهوري اسلامي ايران در آنكارا ضمن خوش آمدگويي به شركت كنندگان در اين همايش تخصصي، گفت: متاسفانه حادثه فجيع منا كه در مناسك حج سال گذشته رخ داد، اولين حادثه تلخ در مناسك حج نبود و با توجه به شرايط مسئوليت ناپذيري و انتقاد ناپذيري حكام سعود، آخري هم نخواهد بود.
وي افزود: متاسفانه رويدادهاي دلخراش و تكان دهنده در مناسك حج موجب شده كه ابعاد بسيار مهم اين رويداد عظيم ديني – اجتماعي كه همه ساله با مشاركت ميليوني مسلمانان برگزار مي شود، به حاشيه رانده شود.
ناميك زيبك وزير فرهنگ پيشين تركيه كه از فرهيختگان و متفكران سرشناس تركيه به شمار مي رود، مديريت اين همايش را بعهده داشت.
آلتون باش شهروند تركيه اي اولين سخنران اين مراسم بود؛ وي در مناسك حج سال 66 كه بيش از 400 ايراني در آن سال كشته شدند، حضور داشت. باش در تشريح حوادثي كه به عينه خود شاهد شده بود، گفت: گناه تظاهرات كنندگان ايراني و ترك با عنوان برائت از مشركين اين بود كه به زبان هاي فارسي، تركي، عربي و انگليسي شعار مي دادند مرگ بر آمريكا و مرگي بر اسراييل مي دادند.
اين شهروند تركيه اي افزود: به عينه شاهد بود كه چطوري ايرانيان و حجاج معترض به خاك و خون كشيده شدند.
آلتون باش با اشاره به اينكه در آن حادثه وي نيز زخمي شد، گفت: پزشكان و كارمندان بيمارستاني كه وي را براي مداوا برده بودند، رسيدگي به زخم عميقش را با عنوان اينكه ايراني هستم، قبول نمي كردند.
او گفت بالاخره بعداز مدتي با ارائه نام و نشانه دقيق خود در تركيه و اثبات اينكه تركيه اي است، توانسته خدمات پزشكي بگيرد.
اظهارات اين شهروند تركيه براي اساتيد و مقامات حزبي اين كشور بسيار تكان دهنده شد و گفتند باور كردني نيست كه چنين شقاوتي در مورد ايرانيان صورت گرفته باشد و حتي انسان ها با تبعيض مليتي مورد پذيرش در بيمارستان باشند. به گفته آنها اين در حالي است كه عربستان در وراي مسئوليت هايي كه براساس حقوق بين الملل و كنوانسيون حقوق بشر سازمان ملل دارد، به عنوان دولتي كه مي گويد افتخار خادم حرمين شريفين را دارد، جان و مال و اعتبار ميليون ها مسلمان به آن بستگي دارد.
وي با تاكيد بر اين كه اين منطقه مي بايست حجاز نامگذاري گردد و عربستان سعودي واژه جعلي انگلستان در حمايت از خاندان سعود است، خواستار حاكميت كشورهاي اسلامي در موضوع برگزاري مراسم حج شد.
دكتر علي رضا دلخوش يكي از اساتيد دانشگاه هاي ايران نيز در سخناني فاجعه منا را از منظر حقوق بين المللي و حقوق بشردوستانه و بيانيه حقوق بشر مورد ارزيابي قرار داد و تاكيد كرد، عربستان با حراست نكردن از امنيت جاني و مالي حجاح و متعاقب آن عدم ارائه خدمات پزشكي، جلوگيري از حق حيات و حق برخورداري از خدمات پزشكي و با تبعيض نژادي و جلوگيري از حق اطلاع رساني براي بازماندگان فاجعه، حقوق حجاج را نقض كرد.
وي با اشاره به اينكه عربستان زير بار مسئوليت هاي خطير خود نمي رود، ناهنجاري ها و بي پروايي ها در مديريت مناسك حج را بازگو كرد و گفت: رياض براي شانه خالي كردن از مسئوليت هاي خطير خود، فاش كرده كه در واقع مديريت حج را به يك شركت انگليسي به نام المجال GS4 واگذار كرده كه البته اين عذر بدتر از گناه است و نمي تواند مسئوليت هاي خطير سران عربستان به عنوان كشوري كه مدعي خادمين حرمين شريفين است، كم كند.
پرفسور سيف الدين ارول استاد كرسي روابط بين المللي دانشگاه غازي آنكارا نيز حادثه منا را از منظر سياسي مورد چالش قرار داد و با اشاره به رويدادها و تراژدي هاي انساني كه در خاورميانه توسط امپرياليسم به راه انداخته شده، گفت: حادثه منا را نمي توان بدون لحاظ اين رويدادها و تلاش هاي عميق براي ايجاد درگيري هاي مذهبي بين مسلمانان و در نهايت كلنگي كردن دنياي اسلام مورد ارزيابي قرار داد.
وي با لزوم باز مطالعه دقيق طرح خاورميانه بزرگ آمريكا و غرب افزود: هدف اين طرح با ايجاد سازمان هاي وحشت چون داعش در منطقه براي القاسازي عليه اسلام و بي اعتبارسازي كشورهاي اسلامي توصيف كرد و هشدار داد، اين طرح را اكنون از روي چالش بين عربستان و ايران مي خواهند دنبال كنند.
ارول گفت: ساختار غير دمكراتيك عربستان و اينكه اين كشور در انحصار يك خانواده چند هزار نفري است، بر هيچ كس پوشيده نيست ولي واقعيت اين است كه اكنون آل سعود در راس قدرت عربستان هستند و بايد با ديپلماسي ظريفي راهكاري را براي مقابله با چالش آفريني هاي بين ايران و عربستان به عنوان دو عنصر مهم در دنياي اسلام پيدا كرد و ايران در تعامل با دنياي غرب نشان داد كه چنين استعداد بالايي را دارد.
اين استاد دانشگاه بر لزوم نگاهي دوباره و عملگرا به اهميت دي 8 به عنوان هشت كشور اسلامي در حال رشد تاكيد كرد و گفت: مرحوم پروفسور نجم الدين اربكان نخست وزير فقيد تركيه با هوشمندي تمام و با لحاظ ظرفيت هاي اين هشت كشور در دنياي اسلام، در تشكيل دي 8 پيشقدم شد كه اكنون بر همه اين كشورها فرض است كه به ارزش وجود چنين سازماني در دنياي اسلام پي برده و با احياي اين سازمان، بتوانند دنياي اسلام را از روند خطرناك كنوني، بازگردانند.
ابراهيم چلبي دبير كل حزب مام ميهن تركيه نيز در سخناني فاجعه منا را بازتابي از وضعيت بسيار آشفته و اسف بار در دنياي اسلام خواند و مدعي يك نوع انسداد فكري در دنياي اسلام شد و گفت: ايران و تركيه به عنوان دو كشور بزرگ و كشورهايي كه از سنت كشورداري طولاني برخوردارند، وظيفه خطيري دارند كه بايد با استفاده از ظرفيت ها، اشتراكات فرهنگي و تاريخي و ديني، در راه بيداري اسلامي و پيشقدمي در حل بحران ها و مشكلات دنياي اسلام قدم بردارند.
رمزي چاير معاون حزب اتحاد بزرگ تركيه نيز طي سخناني موضوع را از بعد انساني مورد ارزيابي قرارداد و به تجربه سخت و شخصي خود از حج و مشكلاتي كه عربستان براي ايشان در مناسك حج ايجاد كرده بود، اشاره كرد و ضمن تاسف عميق از حادثه منا ضرورت رسيدگي به امور حج توسط كشورهاي اسلامي را برشمرد.
پروفسور خيري كرباچ اوغلو استاد دانشكده الهيات نيز طي سخناني در اين همايش با اشاره به اختلافات عميق ايران و عربستان و قطب بندي در دنياي اسلام، گفت: در دو محور، در يك سو ايران و كشورهاي مقاومت و در سوي ديگر عربستان قرار دارد و متاسفانه تركيه به عنوان كشوري كه در اردوگاه غرب و ناتو قرار دارد، خود را در اين محور يافته است.
وي با اشاره به لزوم تشكيل يك كميسيون براي ساماندهي به مشكلات حج، گفت: متاسفانه عربستان بي محابا آثار تاريخي اسلامي را قرباني هوس هاي آسمانخراش ها مي كند. اين در حالي است كه حجاج وقتي به اين سرزمين سفر مي كنند مي خواهند دوران صدر اسلام و آثار باقيمانده از آن را با معنويات خاص خود درك كنند. ساختمان هاي مدرني كه در اطراف كعبه و اماكن مقدسه برپا مي شود، ضربه بر اسلام و تاريخ واقعي اسلام است.
پرفسور كرباچ اوغلو پيشنهاد كرد كه در مناسك حج اختلافات سليقه اي و فقهي و مذهبي كنار گذاشته شده و كشورهاي اسلامي در خصوص وحدت رويه در برگزاري مناسك حج به توافق برسند تا از اين راه، زمينه وحدت اسلامي فراهم شود.
ناميك كمال زيبك مدير جلسه نيز با اشاره به خدمات ارزنده ايران به اسلام گفت: ايران سازماني به نام وحدت اسلامي دارد و در اين راه تلاش هاي علمي / آكادميك و فقهي ارزنده اي دارد كه بايد ساير كشورهاي اسلامي نيز در اين راه با ايران تشريك مساعي داشته باشند.
احمد فاروغ اونسال رئيس انجمن حقوق بشر و حمايت از مظلومان تركيه نيز طي سخناني از ابتكار رايزني فرهنگي جمهوري اسلامي ايران در برگزاري اين نشست علمي قدرداني كرد و با تاكيد بر لزوم بين المللي كردن برگزاري مناسك حج گفت: به موضوع حج به هيچ وجه نبايد به عنوان يك سازماندهي توريستي نگاه كرد كه متاسفانه آل سعود چنين رويكردي مي خواهد بر مساله داشته باشد.
وي فاجعه منا را يك مساله سو مديريتي ارزيابي كرد و گفت: بايد مناطق اطراف كعبه ملي سازي شده و اقامتگاههايي با استاندارد واحد و بدور از تشريفات و تبعيض طبقاتي ساخته شود.
اونسال تصريح كرد: به هيچ وجه نبايد با ديد فخر فروشي، فضا سازي لوكس را وارد خانه كعبه كرد. اين با روح مناسك حج كه هرگونه تبعيض را در نزد خدا رد مي كند، تناقض دارد.
حسن بيتمز معاون حزب سعادت تركيه نيز فاجعه منا را از ابعاد انساني و اجتماعي به چالش كشيد و گفت: براي جلوگيري از عدم تكرار اين رويداد كه موجب سو ديد مسلمانان در جامعه جهاني مي شود، خودداري كرد.
وي پيشنهاد كرد كه كميسيون حقيقت يابي براي بررسي علل وقوع فاجعه منا و جلوگيري از تكرار آن از بين كشورهاي دي هشت تشكيل شود.
بيتمز گفت: سازمان همكاري اسلامي تشكل بزرگي است و با توجه به اينكه دي 8 از كشورهاي بزرگ و مهم اسلامي است، مي تواند به دور از تاثير پذيري از سوي كشورهاي خاصي، رهيافت عملگرايي داشته باشد.
در حاشيه اين نشست همچنين نمايشگاه عكس حادثه منا برپا و مورد بازديد مدعوين قرار گرفت.