جلد سوم کتاب حج در آینه تاریخ منتشر شد

به گزارش سرويس انديشه پايگاه اطلاع‌رساني حج، پژوهشكده حج و زيارت وابسته به حوزه نمايندگي ولي فقيه در امور حج و زيارت، مجموعه مقالات تاريخي فصلنامه ميقات حج را در قالب چند جلد كتاب با عنوان حج در آينه تاريخ تدوين كرده كه به تازگي جلد سوم آن منتشر و روانه بازار نشر شده است.
با ياران پيامبر صلي الله عليه و آله در مدينه منوره، اصحاب صفّه، حمزه سيدالشهدا عليه‌السلام و حرم شريف آن حضرت، حمزه سيدالشهدا عليه‌السلام، حضرت حمزه عليه‌السلام در جنگ احد، شهداي جنگ احد، تلاش دشمنان در مخدوش كردن شخصيت حضرت حمزه عليه‌السلام، عقيل بن ابي‌طالب در ميزان تاريخ صحيح، انگيزه سفر عقيل به شام و پذيرفتن هديه از معاويه، عقيل و سريال امام علي عليه‌السلام و شخصيت و موقعيت ام البنين در اسلام از مقالات اين جلد از كتاب حج در آينه تاريخ است. با ياران پيامبر صلي الله عليه و آله در مدينه منوره محمد نقدي
نوشتار پيش رو پژوهشي است كه پيرامون تني چند از ياران پيامبر صلي الله عليه و آله در مدينه به نگارش درآمده است. اين نوشتار در فصلنامه ميقات حج به صورت سلسله‌وار در ده شماره منتشر شده است؛ اما در اينجا به منظور استفاده بهتر خوانندگان به صورت يكجا و پشت سر هم ارائه گرديده است. هر شماره از اين مجموعه مقالات پيرامون يكي از ياران پيامبر بوده و به صورت مختصر به بخشي از زندگاني، رابطه آنها با پيامبر و شهادت آنها پرداخته است. ابولبابه، جويبر، خبيب، حنظله (غسيل الملائكه)، حمزه سيدالشهدا، بلال، جعفر بن ابي‌طالب، خزيمه بن ثابت، ابوايوب انصاري و محمدبن مسلمه اصحابي هستند كه نوشتار حاضر درباره آنها نگارش يافته است.
اصحاب صفّه ترجمه جواد محدثي
نوشتار پيش‌رو كه ترجمه فشرده‌اي است از جوزه «اصحاب الصفه» تأليف «ابوتراب الظاهري»، به صورت نسبتا مختصر به معرفي و توضيح احوالات اصحاب صفه مي‌پردازد. اصحاب صفّه عنوان جمعي از مسلمانان پاكباخته و تهيدستي است كه در صدر اسلام و زمان پيامبر اسلام صلي الله عليه و آله در ركاب آن حضرت بودند. از آنجا كه آنها در مدينه تهيدست بوده، خانه و آشنايي نداشتند، در گوشه‌اي از مسجد، سكويي ساخته شده بود كه در همان جا روزگار مي‌گذراندند و به عبادت مشغول بودند. برخي از افراد مشهور اين گروه عبارتند از: بلال بن رباح (مؤذن پيامبر)، ابوذر غفاري، حنظله غسيل الملائكه، سلمان فارسي و ابوايوب انصاري. اصحاب صفّه ترجمه سيدابراهيم سيدعلوي
نوشتار پيش رو پژوهشي است كه پيرامون اصحاب صفه به نگارش درآمده است. نويسنده نخست به معناي صفّه پرداخته و آن را سايباني دانسته در مسجدالنبي صلي الله عليه و آله كه افراد تهيدستي كه به مدينه آمده و آشنايي نداشتند، در آنجا ساكن مي‌شدند. ايشان پس از معناي صفّه، موقعيت مكاني صفه و اختلافي كه در آن وجود دارد را مورد بررسي قرار داده است. نگارنده در محور بعدي به آمار و تعداد اهل صفه پرداخته و افراد مشهور آنها را ذكر كرده و در ادامه به صفات و ويژگي‌هاي اصحاب صفه پرداخته و از ميان ويژگي‌هاي آنان، شادابي و بينوايي آنان را بيان كرده است.
اصحاب صفّه محمدنقي رفعت‌نژاد
نوشتار حاضر پيرامون بررسي اصحاب صفه نگارش يافته است. نگارنده نخست به معناي لغوي و اصطلاحي صفّه پرداخته است. صفه در اصطلاح، به مكان سايه‌داري گفته مي‌شود كه در قسمت شمالي مسجد پيامبر صلي الله عليه و آله براي سكونت اصحاب صفه در نظر گرفته شده بود. ايشان در ادامه به شمار اصحاب صفه و اختلاف راويان در آن اشاره كرده است. در محورهاي بعدي مقاله، رسيدگي پيامبر صلي الله عليه و آله به اصحاب صفّه، فقر و تنگدستي اصحاب صفّه، شمّه‌اي از اوصاف و فضايل اصحاب صفه در قرآن و روايات و آياتي در شأن نزول اصحاب صفه بيان شده است.
حمزه سيدالشهدا عليه‌السلام و حرم شريف آن حضرت محمدصادق نجمي
نوشتار حاضر درباره جايگاه والاي حضرت حمزه سيدالشهدا نزد پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله و ائمه عليهم‌السلام و بزرگان دين است. مؤلف ضمن اشاره به مظلوميت اين شخصيت برجسته در كتب روايي و تاريخي اهل سنت، تلاش مي‌كند تا در اين مختصر به شخصيت‌شناسي حضرت حمزه از ديدگاه قرآن، در كلام پيامبر و ائمه اطهار عليهم‌السلام، نقش ايشان در جنگ‌هاي صدر اسلام و حرم حضرت حمزه در بستر تاريخ بپردازد.
حمزه سيدالشهدا عليه‌السلام محمدصادق نجمي
اين مقاله از دو بخش كلي تشكيل يافته است. در بخش اول به اسلام حضرت حمزه و دفاع ايشان از اسلام و پيامبر صلي الله عليه و آله پرداخته شده است. در بخش دوم، نخشت به شرح چگونگي وقوع جنگ بدر، نتيجه جنگ بدر و اهميت آن پرداخته و سپس به نقش مؤثر حضرت حمزه و حضور سرنوشت‌ساز و شجاعانه‌اش در آن جنگ اشاره شده است.
حضرت حمزه در جنگ احد محمدصادق نجمي
نگارنده در بخش نخستين اين مقاله مباحثي پيرامون كوه احد بيان كرده است. در اين بخش به مباحثي همچون احد كجاست، وجه تسميه كوه احد، فضيلت احد و قبر هارون در احد اشاره كرده است و پس از مباحث فوق، به شرع و توصيف جنگ احد پرداخته است. وي جنگ احد را در دو مرحله شكست قريش و شكست مسلمانان و علل آن مورد بررسي قرار داده است و در ادامه طبق گفته مورخان، با پديد آمدن شكست و شايعه كشته شدن رسول خدا صلي الله عليه و آله، مسلمانان را به سه گروه مجروحان، فراريان و شهدا تقسيم كرده و سپس به بررسي آنها پرداخته است.
شهداي جنگ احد
محمدصادق نجمي
نوشتار پيش رو پيرامون شهداي جنگ احد نگارش يافته است؛ اما به تصريح نويسنده هدف از اين نوشتار، بحث درباره شهادت حضرت حمزه عليه‌السلام و مسائل مربوط به آن است. مقاله در دو بخش به نگارش درآمده است. نگارنده در بخش نخست به صورت مختصر به تعداد شهداي جنگ احد پرداخته و سپس نمونه‌هايي از استقامت و وفاداري آنها را بيان كرده است. در بخش دوم كه بيشتر حجم مقاله را به خود اختصاص داده است، به شهادت حضرت حمزه عليه‌السلام و مطالب پيرامون آن اختصاص دارد.
تلاش دشمنان در مخدوش كردن شخصيت حضرت حمزه محمدصادق نجمي
نوشتار حاضر پيرامون كينه و خصومت بني اميه نسبت به حضرت حمزه و تلاش آنان در مخدوش كردن شخصيت ايشان به رشته تحرير درآمده است. بني اميه در گام نخست پس از شهادت حضرت حمزه، تصميم بر انتقال پيكر ايشان گرفتند؛ اما اين تصميم ناكام ماند. لذا از راه سياست و فرهنگ وارد شده و در سه بعد به علاششان در مخدوش كردن شخصيت ايشان ادامه دادند. بني اميه در محور دوم با ساختن داستان‌ها و افسانه‌هاي ضدّ اخلاقي و نسبت دادن آنها به حضرت حمزه، به تحقير و تقبيح و همچنين ايجاد نفرت و انزجار نسبت به مقام والا و ارجمندش پرداختند. در محور سوم، تبرئه قائل حضرت حمزه و كم رنگ كردن جنايت وي نسبت به آن حضرت بحث شده است. در اين بخش دشمنان با نقل روايتي از زبان خود وحشي و انتساب قتل «مسيلمه كذّاب» به او، اين قتل را كفاره شهادت حضرت حمزه قرار داده‌اند.
عقيل بن ابي‌طالب در ميزان تاريخ صحيح محمدصادق نجمي
مخالفان خاندان عصمت، براساس كينه‌اي كه نسبت به عقيل داشتند، براي تحقير و تحريف شخصيت وي تلاش‌هاي فراواني كردند كه محور اين تلاش‌ها را مي‌توان در سه موضوع از حوادث زندگي وي، خلاصه كرد: الف) اسلام و هجرت عقيل؛ ب) ملاقات وي با معاويه؛ ج) عدم حضور او در جنگ‌ها. نگارنده در نوشتار حاضر در مقابل تلاش‌هاي مخالفان، كوشش كرده است با توجه و رجوع به منابع تاريخي صحيح، غبار اوهام و انحراف را از شخصيت عقيل برطرف سازد.
انگيزه سفر عقيل به شام و پذيرفتن هديه از معاويه محمدصادق نجمي
نوشتار پيش رو در ادامه مقاله «عقيل بن ابي‌طالب در ميزان تاريخ صحيح» و با همان انگيزه به نگارش درآمده است. بخش اول مقاله، ادامه بحث‌هاي ملاقات عقيل با معاويه را در برمي‌گيرد. نگارنده در اين بخش، به دو نمونه از انگيزه‌هاي غيرواقعي كه براي سفر عقيل به شام و ملاقات وي با معاويه نقل شده، اشاره كرده و به بررسي و پاسخ آنها پرداخته است. وي در بخش دوم، عدم حضور عقيل در جنگ‌ها را كه مورد بهره‌برداري مخالفان قرار گرفته و موجب زير سؤال بردن شخصيت عقيل شده، مورد بحث و پژوهش قرار داده است.
عقيل و سريال امام علي عليه‌السلام محمدصادق نجمي
اين مقاله به منظور بررسي داستان عقيل در سريال امام علي عليه‌السلام نگارش يافته است. نگارنده قبل از ورود به بحث اصلي، نخست به معرفي اجمالي عقيل پرداخته است. وي پس از معرفي اجمالي، به شخصيت عقيل در كلام حضرت رسول صلي الله عليه و آله و سپس از ديدگاه مخالفانش اشاره مي‌كند. نويسنده در اين بخش به سه نمونه از تهمت‌ها و دروغ‌هايي كه عليه عقيل نقل شده، اشاره كرده است. پس از معرفي عقيل، داستان عقيل در سريال امام علي عليه‌السلام مطرح شده است. شخصيت و موقعيت ام البنين در اسلام ترجمه محمدرضا ميرزاجان
در اين مقاله زندگاني و شخصيت حضرت ام البنين از ولادت تا وفات مورد بررسي قرار گرفته است. نويسنده نخست به نسب ام البنين و داستان ولادت او پرداخته و سپس به ازدواج او با اميرمؤمنان عليه‌السلام اشاره كرده و اتفاقات پيرامون آن را نقل كرده است. وي در ادامه به شخصيت اين بانوي بزرگوار و رابطه ايشان با اميرمؤمنان و فرزندان ايشان به خصوص امام حسين عليه‌السلام و موقعيت ايشان در جريان كربلا و شهادت امام حسين عليه‌السلام پرداخته است.
سومين جلد كتاب حج در آينه تاريخ شامل مجموعه مقالات تاريخي فصلنامه ميقات حج در قطع وزيري، 352 صفحه، شمارگان 1000 نسخه و به قيمت 16 هزار تومان از سوي مؤسسه فرهنگي هنري مشعر وابسته به حوزه نمايندگي ولي فقيه در امور حج و زيارت منتشر شد.