مدرس حوزه عنوان کرد:
الگوگیری از روش پیامبر(ص) در تبلیغ موجب موفقیت مبلغان می شود
محقق و مدرس حوزه علمیه با تاکید بر بهره‌بردن از سیره پیامبر(ص) در تبلیغ دین تاکید کرد: پیام اعظم و قرآن کریم روش های تبلیغی منحصر به فردی دارند که الگوگیری از آن سبب موفقیت مبلغان دینی می شود.
به گزارش پايگاه اطلاع رساني حج حجت‌الاسلام والمسلمين مهدي سازندگي، محقق و مدرس حوزه علميه، در نشست علمي «سيره تبليغي پيامبر(ص) از منظر قرآن كريم» كه در مؤسسه علوم انساني برگزار شد، با اشاره به تقسيم انواع تبليغ به تبليغ مستقيم و غيرمستقيم، گفت: پيامبر اعظم(ص) عمدتا كار خود را در تبليغ، به صورت مستقيم، و به صورت صريح، علني و شفاف بيان مي‌فرمودند و كمتر از روش غيرمستقيم استفاده مي‌كردند؛ امروز نيز تبليغ مستقيم و به خصوص چهره به چهره، به عنوان تاثيرگذارترين روش تبليغي، مي‌تواند مورد بهره‌برداري فعالان اين حوزه قرار گيرد.
وي با اشاره به برخي مزاياي تبليغ غيرمستقيم افزود: البته در فضاي مجازي برخي به محض اينكه ببينند مبلغ، يك روحاني و با لباس روحاني است، ممكن است مقاومت نشان دهند، ازاين رو در چنين فضايي لازم نيست در ابتداي امر به صورت مستقيم و با معرفي كامل باشد، همچنين نبايد از تبليغ چهره به چهره غافل شد، زيرا گاهي شخصي كه حاضر نيست يك ساعت پاي منبر يك روحاني بنشيند، در طول يك سفر زيارتي يا سياحتي يا اردو، مدت مديدي در دسترس فرد روحاني است و مبلغ مي‌تواند به صورت چهره به چهره تبليغ كند.
حجت‌الاسلام والمسلمين سازندگي بيان كرد: پيام‌هايي كه مبلغ ارايه مي‌دهد، بايد همراه با منطق و استدلال باشد، زيرا انسان فطرتا پذيراي سخن منطقي است و اگر كسي بر مبناي منطق و برهان مطلبي را بيان كند، غالبا مورد پذيرش قرار مي‌گيرد، ولي اگر بدون حساب و كتاب و نسنجيده سخني گفته شود، با مقابله روبرو مي‌شود و در طولاني مدت اثر خود را از دست مي‌دهد البته گاهي ممكن است مخاطب فردي احساسي و عاطفي باشد، لذا بايد از برانگيختن احساس و عواطف بهره ببريم، همان طور كه امام خميني(ره) در جريان انقلاب اسلامي از روش برانگيختن احساسات و عواطف انقلابي جوانان، با استفاده از عاشورا و اربعين سيدالشهدا(ع) بهره بردند و امروز نيز بسياري از افرادي كه در مرحله نخست در مراسم عزاداري و پياده روي اربعين سيدالشهداء(ع) حضور پيدا مي‌كنند، بيشتر تحت تاثير اين نوع تبليغ احساسي و عاطفي قرار مي‌گيرند، هرچند در مسير به شناخت عميق و تحليلي دست پيدا مي‌كنند.
اين محقق و پژوهشگر اظهار كرد: كسي كه مي‌خواهد مبلغ موفقي باشد، نبايد هميشه از مباحث فلسفي و كلامي غامض و برهاني بهره ببرد و بايد از مباحث نشاط‌‌آور و مفرح نيز استفاده كند، همچنين بايد از غريزه تعجب برانگيزي انسان استفاده شود كه نمونه آن آيات بهشتي و عذاب‌هاي جهنمي است كه خوف و نشاط و انگيزه در مخاطب را ايجاد مي‌كند.
وي افزود: پيام‌هاي صرفا مثبت‌نگرانه در طولاني‌مدت موفق نيست، چرا كه مخاطب با مواجه شدن با اولين مشكل و سختي عقب‌نشيني مي‌كند، بنابراين براي مخاطب براي رسيدن به منفعتي كه دنبال آن است، بايد سختي‌ها و مشكلات را هم ذكر كنيم، زيرا سبب جلب اعتماد مخاطب به صداقت مبلغ مي‌شود و اگر در مسير تبليغ نقص و كمبودي هم وجود داشت، مخاطب در رفع آن با مبلغ همراهي مي‌كند. پيامبر اسلام(ص) نيز در مقاطع خاصي و بنابر شرايط از بيان جنبه‌هاي مثبت استفاده مي‌كردند و وقتي مخاطب جذب مي‌شد، از سختي‌ها و مشكلات نيز مي‌گفتند.
وي با اشاره به تكنيك‌هاي ابزاري انتقال پيام تصريح كرد: آهنگين بودن پيام يكي از اين تكنيك‌هاست كه مكررا در آيات قرآن مشاهده مي‌شود و يكي از جنبه‌هاي اعجازي قرآن، همين مسئله، يعني اعجاز بياني و فصاحت و بلاغت است و يكي از مهمترين مشخصه هاي آن آهنگين بودن است و يكي از تهمت‌هايي هم كه مخالفان به پيامبر مي‌زدند شاعر بودن آن حضرت بود كه متاثر از همين فضاي آهنگين قرآن است.
حجت‌الاسلام والمسلمين سازندگي ادامه داد: تكنيك ديگر اين است كه پيام، تاييديه داشته باشد، مخصوصا كساني كه در سطوح پايين‌تر علمي هستند، بايد از اين روش زياد بهره ببرند تا مخاطب احساس نكند كه تمامي حرف‌هاي مبلغ از خود اوست و پيامبر نيز وقتي تبليغ مي‌كرد آن را مستند به قرآن مي‌كرد و ائمه ما، به ويژه امام صادق(ع) و امام رضا(ع) نيز مي‌فرمودند «من هر سخني را كه مي‌گويم از من بخواهيد كه استناد قرآني براي آن بياورم، زيرا اگر ما بهترين حرف را بزنيم، ولي براي آن تاييديه و منبع موثق و قابل اطميناني نداشته باشيم، موفقيت كمتر مي‌شود».
وي افزود: گنجاندن مضمون پيام در قالب داستان و قصه، از آنجا كه مخاطب خود را به جاي قهرمان داستان مي‌گذارد، تاثيرگذاري زيادي دارد، كه خود قرآن با بيان احسن القصص از اين شيوه بهره برده است؛ گاهي وقت‌ها پيام اگر در قالب جمله معترضه بيان شود اثرگذاري بيشتري خواهد داشت، نمونه آن آيات تطهير و اكمال است، يعني در مجموعه‌اي از آيات به ظاهر غيرمتناسب، يك مطلبي را منتقل مي‌كند تا توجه خاص مخاطب را برانگيزاند.
وي با اشاره به اينكه پيام بايد به گونه‌اي باشد كه مخاطب خود را در بطن آن احساس كند؛ افزود: قرآن از روش «نماي نزديك» بهره برده و وقتي از كيفيت عذاب‌هاي جهنم سخن مي‌گويد، ما را با نماي نزديك نعمات بهشت و عذاب‌هاي جهنم نزديك مي‌كند، تا ما خود را در بطن اين صحنه ببينيم، لذا فرموده‌اند وقتي به آيات عذاب مي‌رسيد آن را به حالت اندوه بخوانيد، و وقتي به آيات نعمت مي‌رسيد، خوشحالي خود را نمايان كنيد.
حجت‌الاسلام والمسلمين سازندگي با تاكيد بر حضور طلاب در اردوهاي جهادي به خصوص در مناطق محروم گفت: خيلي از افرادي هستند كه در اين مناطق به علت كم تحركي ما جذب وهابيت مي‌شوند؛ قرآن نيز با ترسيم گفت‌وگوي ميان جهنميان و بهشتيان به ما آموزش داده است كه از اين شيوه استفاده كنيم.
اين محقق تكنيك ديگر سريال‌سازي عنوان كرد و با اشاره به شاخصه‌هاي تبليغ موفق گفت : اولين معيار اين است كه ببينيم يك تبليغ و يك پيام چقدر بر دانش و سطح معلومات مخاطب تاثير گذاشته و افزوده است و يا محفوظات و معلومات آنان را ساختاربندي كرده است؛ همچنين تغيير ديدگاه مخاطب نسبت به يك مسئله و اصلاح و تثبيت آن و تاثير در عملكرد و رفتار مخاطب، از ديگر شاخصه‌هاي موفقيت در تبليغ است. پيامبر اسلام در طول ۲۳ سال حقيقتا موفق عمل كرده‌اند؛ در دوره خويش به عنوان موفق‌ترين رهبر الهي بوده‌اند، به اعتراف دوست و دشمن و مستشرقان؛ و در دوره فعلي نيز بيش از يك ميليارد و پانصد ميليون شيفته در اقصي نقاط عالم دارند زيرا پيامبر اكرم با هر كسي برخورد داشت، تاثيري ولو جزيي در او مي‌گذاشت.
حجت‌الاسلام والمسلمين سازندگي افزود: پيامبر چون خودشان بهترين و كاملترين مبلغ بودند، پيام و تبليغشان نيز در حد كمال است، و هر قدر جلوتر مي‌رويم به اعجاز سيره و سنت ايشان پي مي‌بريم و شاهد مسلمان شدن مردم دنيا هستيم، سنتي كه ماخوذ از آموزه‌هاي قرآن كريم است.
وي گفت: حسن رفتار مبلغ در سابقه مي‌تواند تاثير زيادي در پذيرش مطلبي از سوي مخاطب داشته باشد، لذا يكي از موفقيت‌هاي پيامبر اكرم(ص) شهرت ايشان بر امانتداري بود و اين امانتداري را مردم با گوشت و پوست خود لمس كرده بودند، همچنين فضاي عمومي جامعه مي‌تواند در موفقيت تبليغ موثر باشد، البته نمي‌گوييم هر چه جماعت مي‌پسندد بايد با آن همراهي كنيم، زيرا وقتي كسي مي‌خواهد سخني خلاف نظر مردم بگويد با مقاومت‌هايي مواجه مي‌شود، اما استفاده از افكار عمومي و توجه به آن، مي‌تواند موجب موفقيت مبلغ شود. بنابراين ابتدا وقتي وارد يك محيط تبليغي مي‌شويم ابتدا بايد ذهنيت و افكار غالب مخاطبان را ارزيابي كنيم و در صدد اصلاح نگرش‌هاي منفي و تثبيت نگرش‌هاي مثبت آنان باشيم.
وي افزود: برجسته‌سازي پيام مي‌تواند نقش مهمي در موفقيت مبلغ داشته باشد، لذا بايد در انتقال پيام اولويت‌بندي داشته باشيم؛ پيامبر در ابتداي تبليغ خود فقط يك پيام ۱۰ ماده‌اي را در جريان عقبه به مردم مدينه داد و از ابتداي كار همه احكام مانند خمس و زكات و نماز و ... را يكجا بر مردم تكليف نفرمودند؛ ما هم مي‌توانيم وقتي وارد فضاي تبليغ مي‌شويم اولويت‌بندي داشته باشيم و براساس آن عمل كنيم.
حجت‌الاسلام والمسلمين سازندگي با اشاره به فضاي شكننده و مسموم تبليغات رسانه‌اي پر هجمه مخالفان و معاندان اسلام عزيز گفت: در انتقال پيام بايد از سيره پيامبر(ص) در بهترين وجه و تكنيك و روش استفاده كنيم.