علت شهرت امام صادق به موسس مذهب جعفری چیست؟
تأسیس نهضت عظیم علمی و مکتب فکرى و نوسازى و احیاگرى تعلیمات اسلامى، سبب شد که امام صادق(ع) به عنوان رئیس مذهب جعفرى (تشیع) شهرت یابند، همچنین از آن جهت که عمر بیشترى نصیب آنحضرت شده است به «شیخ الائمه» مشهور هستند.
به گزارش پايگاه اطلاع رساني حج، حضرت امام جعفر صادق (ع) رئيس مذهب جعفرى در روز ۱۷ ربيع الاول سال ۸۳ هجرى در شهر مقدس مدينه به دنيا آمدند، پدر آن بزرگوار حضرت امام باقر (ع) و مادر آن بزرگوار امّ فروه دختر قاسم بن محمد بن أبى بكر بود.
نگاهي گذار به و لادت و تربيت امام صادق (ع)
امام صادق تا سن ۱۲ سالگى معاصر جد گراميش حضرت سجاد (ع) بود و مسلما تربيت اوليه او تحت نظر آن بزرگوار صورت گرفته و امام (ع) از خرمن دانش جدش خوشه‌چينى كرده است. پس از رحلت امام چهارم مدت ۱۹ سال نيز در خدمت پدر بزرگوارش امام محمد باقر (ع) زندگى كرد و با اين ترتيب ۳۱ سال از دوران عمر خود را در خدمت جد و پدر بزرگوار خود كه هر يك از آنان در زمان خويش حجت خدا بودند، و از مبدأ فيض كسب نور مى‌نمودند گذرانيد.
بنابراين صرف نظر از جنبه الهى و افاضات رحمانى كه هر امامى آن را دار مى‌باشد، بهره‌مندى از محضر پدر و جد بزرگوارش موجب شد كه آن حضرت با استعداد ذاتى و شم علمى و ذكاوت بسيار، به حد كمال علم و ادب رسيد و در عصر خود بزرگترين قهرمان علم و دانش گرديد.
آنحضرت هفت پسر و سه دختر داشت. پس از ايشان مقام امامت بنا به امر خدا به امام موسى كاظ‌م (ع) منتقل گرديد. ديگر از فرزندان آن حضرت اسمعيل است كه بزرگترين فرزند امام بوده و پيش از وفات حضرت صادق (ع) از دنيا رفته است. طايفه اسماعيليه به امامت وى قائلند.
رسول خدا لقب «صادق» را به آنحضرت انتخاب كردند
نام آن حضرت جعفر و لقب شاخص ايشان «صادق» است، اگر چه القاب ديگرى همانند فاضل و صابر، و طاهر هم داشته اند، لقب صادق را حضرت رسول اكرم (ص) براى آن حضرت انتخاب فرمودند، علامه مجلسى در جلد ۴۷ بحار الانوار صفحه ۸ روايتى بدين مضمون نقل كرده است: «امام زين العابدين (ع) از پدرش و او از جدش امير المؤمنين (ع) نقل كرده كه پيامبر اكرم (ص) فرمودند: «وقتى كه فرزند من جعفر بن محمد بن على بن الحسين بن على بن ابى طالب متولد شد، او را صادق نام گذاريد، زيرا در اولاد او كسى همنام او خواهد بود كه به ناحق دعوى امامت مى كند و او را كذاب خواهند گفت». همچنين گفته شده از اين جهت به وى صادق مى‌گفتند كه هر چه مى‌گفت راست و درست بود و فضيلت او مشهورتر از آن است كه گفته شود.
نگاهي به عصر امامت امام صادق (ع)
زندگى پر بار امام جعفر صادق (ع) مصادف بود با خلافت پنج نفر از بنى اميه (هشام بن عبدالملك - وليد بن يزيد - يزيد بن وليد - ابراهيم بن وليد - مروان حمار) كه هر يك به نحوى موجب تألم و تأثر و كدورت روح بلند امام معصوم (ع) را فراهم مى‌كرده‌اند، و دو نفر از خلفاى عباسى (سفاح و منصور) نيز در زمان امام (ع) مسند خلافت را تصاحب كردند و نشان دادند كه در بيداد و ستم بر امويان پيشى گرفته‌اند، چنانكه امام صادق (ع) در ۱۰ سال آخر عمر شريفش در ناامنى و ناراحتى بيشترى بسر مى‌برد. عصر امام صادق (ع) يكى از طوفانى‌ترين ادوار تاريخ اسلام است كه از يك سواغتشاشها و انقلابهاى پياپى گروههاى مختلف، بويژه از طرف خونخواهان امام حسين (ع) رخ مى‌داد، كه انقلاب «ابو سلمه» در كوفه و «ابو مسلم» در خراسان و ايران از مهمترين آنها بوده است و از ديگر سو عصر آن حضرت، عصر برخورد مكتبها و ايده‌ئولوژيها و عصر تضاد افكار فلسفى و كلامى مختلف بود، كه از برخورد ملتهاى اسلام با مردم كشورهاى فتح شده و نيز روابط مراكز اسلامى با دنياى خارج، به وجود آمده و در مسلمانان نيز شور و هيجانى براى فهميدن و پژوهش پديد آورده بود.
امام صادق (ع) و نهضت عظيم علمي
اختلافات سياسى بين امويان و عباسيان و تقسيم شدن اسلام به فرقه‌هاى مختلف‌و ظ‌هور عقايد مادى و نفوذ فلسفه يونان در كشورهاى اسلامى، موجب پيدايش يك نهضت علمى گرديد. نهضتى كه پايه‌هاى آن بر حقايق مسلم استوار بود.
به وجود آمدن چنين نهضت علمى در محيط آشفته و تاريك آن عصر، كار هر كسى نبود، فقط كسى شايسته اين مقام بزرگ بود كه مأموريت الهى داشته باشد و از جانب خداوند پشتيبانى شود، تا بتواند به نيروى الهام و پاكى نفس و تقوا وجود خود را به مبدأ غيب ارتباط دهد، حقايق علمى را از درياى بيكران علم الهى به دست آورد، و در دسترس استفاده گوهرشناسان حقيقت قرار دهد.
تنها وجود گرامى حضرت صادق (ع) مى‌توانست چنين مقامى داشته باشد، تنها امام صادق (ع) بود كه با كناره‌گيرى از سياست و جنجالهاى سياسى از آغاز امامت در نشر معارف اسلام و گسترش قوانين و احاديث راستين دين مبين و تبليغ احكام و تعليم و تربيت مسلمانان كمر همت بر ميان بست.
بنابراين زمان امام صادق (ع) در حقيقت عصر طلايى دانش و ترويج احكام و تربيت شاگردانى بود كه هر يك مشعل نورانى علم را به گوشه و كنار بردند و در «خودشناسى» و «خداشناسى» مانند استاد بزرگ و امام بزرگوار خود در هدايت مردم كوشيدند. در همين دوران درخشان - در برابر فلسفه يونان - كلام و حكمت اسلامى رشد كرد و فلاسفه و حكماى بزرگى در اسلام پرورش يافتند.
همزمان با نهضت علمى و پيشرفت دانش بوسيله امام صادق (ع) در مدينه، منصور خليفه عباسى كه از راه كينه و حسد، به فكر ايجاد مكتب ديگرى افتاد كه هم بتواند در برابر مكتب جعفرى استقلال علمى داشته باشد و هم مردم را سرگرم نمايد و از خوشه‌چينى از محضر امام (ع) بازدارد.
علت شهرت امام صادق (ع) به موسس مذهب جعفري چيست؟
در چنين شرايط دشواري كه شيعه مى‌رفت كه نابود شود، يعنى اسلام راستين به رنگ خلفا درآيد و به صورت اسلام بنى اميه‌اى يا بنى عباسى خودنمايى كند، امام دامن همت به كمر زد و به احيا و بازسازى معارف اسلامى پرداخت و مكتب علمى عظيمى به وجود آورد كه محصول و بازده آن، چهار هزار شاگرد متخصص (همانند هشام، محمد بن مسلم و…) در رشته‌هاى گوناگون علوم بودند، و اينان در سراسر كشور پهناور اسلامى آن روز پخش شدند. هر يك از اينان از طرفى خود، بازگوكننده منطق امام كه همان منطق اسلام است و پاسدار ميراث دينى و علمى و نگهدارنده تشيع راستين بودند، و از طرف ديگر مدافع و مانع نفوذ افكار ضد اسلامى و ويرانگر در ميان مسلمانان نيز بودند. تأسيس چنين مكتب فكرى و اين سان نوسازى و احياگرى تعليمات اسلامى، سبب شد كه امام صادق (ع) به عنوان رئيس مذهب جعفرى (تشيع) مشهور گردد.
شهادت شيخ الائمه (ع) در شهر رسول خدا (ص)
حضرت امام صادق (عليه السلام) در بيست و پنجم شوال سال ۱۴۸ ه ق در حالى كه ۶۵ سال از عمر مبارك آن حضرت گذشته بود از دنيا رحلت فرمودند و از جهت اينكه عمر بيشترى نصيب ايشان شده است به «شيخ الائمه» شهرت دارند. وجود مطهر و مقدس آن امام همام در قبرستان بقيع در كنار پدر و جد و عموى خود امام مجتبى (ع) به خاك سپرده شد و بنابر روايتى پس از آزار و اذيت زياد آن حضرت به وسيله عوامل منصور دوانيقى با سم به شهادت رسيد.