مناظرات امام رضا(ع) را در کدام کتاب‌ها بخوانیم؟
امام رضا (ع) علاوه بر باور قلبی به گفته‌های خود، در آوردن استدلال، تسلط بر کتابهای آسمانی، رعایت عدالت و احترام طرف مناظره و ... به گونه‌‌ای شایسته و وصف ناشدنی رفتار کردند. از جمله این مناظرات، مناظره معروف امام رضا (ع) با عمران صائبی است که منجر به اقناع و اسلام آوردن او شد. همچنین است مناظرات دیگر امام با اندیشمندانی چون جاثلیق مسیحی و هزبر زردشتی که آنان را به عجز و سکوت واداشت.
به گزارش پايگاه اطلاع رساني حج، دوران زندگي امام رضا(ع) برخلاف دوران پدران ايشان كه با زنداني شدن و محدوديت حضور اجتماعي ايشان و ... همراه بود، به دليل شكست خلافت عباسي در اجراي اين حربه‌ها فرصت بسيار مغتنمي براي ترويج و گسترش اسلام ناب و تعاليم قرآني بود.
از جمله راه‌هايي كه در آن زمان به سبب تاثيرگذاري بر افراد استفاده مي‌شد روش مناظره بود. مناظره به معناي ساختن مقدماتي بر پايه متن قرآن و كتب آسماني و بهره برداري از اين مقدمات براي اثبات حقايق ديني.
امام رضا (ع) با تسلط گسترده بر علوم قرآني و ساير معارف بشري، با عالمان اديان گوناگون مناظرات رسمي و غيررسمي زيادي داشتند و به دليل رعايت تمام و كمال اسلوب مناظره و تاكيد بر كلام خدا و حقانيت آن، بر مناظره‌كنندگان زمان خود پيروز شدند و آنها را با كلام خود ميخكوب كردند. چرا كه ايشان علاوه بر باور قلبي به گفته‌هاي خود در آوردن استدلال، تسلط بر كتابهاي آسماني، رعايت عدالت و احترام طرف مناظره و ... به گونه‌‌اي شايسته و وصف ناشدني رفتار كردند.
از جمله اين مناظرات، مناظره معروف امام رضا (ع) با عمران صائبي است كه منجر به اقناع و اسلام آوردن او شد. همچنين است مناظرات ديگر امام با انديشمنداني چون جاثليق مسيحي و هزبر زردشتي كه آنان را به عجز و سكوت واداشت.
نكته جالب اين است كه مامون اين جلسات مناظره را به خيال خام خود شكست امام رضا (ع) در مقابل حيله‌هاي مغالطه‌گرايانه مناظره كنندگان برپا مي‌كرد اما سرانجام نتيجه‌اي عكس تلاش او حاصل شد و امام با متانت و تسلط تمام، پيروز انديشه‌هاي باطل مناظره كنندگان شدند تا اسلام در ميان گروه هاي مردم و شك كنندگان جان تازه‌اي بگيرد.
اين مناظرات در منابعي چون بحارالانوار، احتجاج، عيون اخبارالرضا و ... وجود دارد اما سيد تقي حسيني شاهرودي در اقدامي ابتكاري شماري از آنها را به همراه شرح خود در كتاب ترجمه و شعر چند احتجاج امام رضا(ع) جمع آوري نموده و منتشر كرده است تا به اين بهانه به ترويج فرهنگ مناظره و تاثير آن در اثبات حقانيت دين مبين اسلام و ترويج و معرفي معارف آن تاكيد كند و لزوم توجه به اين گنحينه‌ها را در عصر حاضر كه عصر شبهه‌هاي ديني و اعتقاديست يادآور شود.
به عنوان نمونه‌اي از مناظرات اين كتاب به مناظره كوتاه امام رضا(ع) با هربز زردشتي اشاره مي‌كنيم:
«سپس امام رضا (ع) هربز بزرگ را صدا زد و به او فرمود: «از زردشت كه گمان مي‌كني پيامبر است بگو. دليل تو بر نبوتش چيست؟» گفت:« او چيزي آورد كه گمان كسي قبل از او نياورده بود. ما آن را نديديم اما گزارش‌هايي از گذشتگانمان به ما رسيده است و ما هم آن را پيروي كرده‌ايم.» فرمود:« آيا اين‌گونه نيست كه گزارش‌هايي به شما رسيده است و شما از آن پيروي كرده‌ايد؟» گفت:« بله.» فرمود:« امت هاي گذشته نيز اين‌گونه بودند. خبرهايي درباره آنچه پيامبران، آوردند و آنچه موسي، عيسي، و محمد (ع) آوردند، به آنها رسيده است. پس عذر شما چيست كه آنها را نمي‌پذيريد؟ زيرا زردشت را از راه اخبار متواتر قبول كرديد كه او چيزي آورد كه غير از او نياورده است.» هربز در جاي خود ماند.»
گفتني است اين كتاب در سال ۱۳۹۲ توسط بنياد بين‌المللي امام رضا(ع) منتشر شده است.