مجری پروژه ترفیع گنبد و تقلیل ستون حرم امام حسین (ع) :
ماجرای جنس متفاوت خاک زیر ضریح سیدالشهدا(ع)
خاک‌های نزدیک بدن مطهر حضرت سیدالشهدا (ع)، عطر و جنسی متفاوتی با خاک‌های دیگر نقاط داشت. مقداری از خاک نزدیک پیکر مطهر سیدالشهدا (ع) را به آزمایشگاهی در کرمان منتقل کردیم اما ۳ سال پیش و در ایام تاسوعا این خاک به رنگ قرمز درآمد و روز عاشورا هم به رنگ سابق‌اش بازگشت. البته این موضوع در سال‌های گذشته و سال جاری هم تکرار شد.
علي مهاجري در گفت‌وگو با خبرنگار گروه جامعه خبرگزاري فارس، با اشاره به پروژه ترفيع گنبد و تقليل ستون‌هاي حرم مطهر سيدالشهداء (ع) گفت: بعد از قبول مسئوليت در ستاد بازسازي عتبات عاليات استان كرمان تصميم گرفتيم فعاليتي براي بازسازي عتبات عاليات توسط مردم كرمان انجام پذيرد و به همين منظور يكي از پروژه‌ها مدنظر را انتخاب كرديم.
وي افزود: بعد از بررسي‌هاي مختلف متوجه شديم كه طرح ترفيع گنبد چندين سال در دستور كار عتبه قرار داشته اما به خاطر دلايل فني و متفاوت عملياتي نشد.
موافقت توليت حرم سيد الشهدا (ع) با طرح ترفيع گنبد و تقليل ستونها
رئيس ستاد بازسازي عتبات عاليات استان كرمان خاطرنشان كرد: بعد از يافتن طرح ترفيع گنبد خدمت شيخ مهدي كربلايي توليت حرم مطهر امام حسين (ع) رسيديم و سپس طرحي را با انگيزه ترفيع گنبد ارائه داديم؛ موافقت اوليه هم دريافت شد و سپس مشاوره انتخاب كرديم.
مهاجري افزود: در آن طرح نشان داديم براي نگهداري گنبد جديد شمع‌هايي را بايد در كنار ستونها اضافه مي‌كرديم؛ آقايان گفتند كه سالها دنبال تقليل و لاغرسازي ستونها بوده‌اند چرا كه اين موضوع يكي از مشكلات در ايام زيارتي بوده و نزديكي ستونها به ضريح مطهر امام حسين (ع) مشكلاتي را در ايام شلوغي و ازدحام زائر ايجاد مي‌كرد.
وي يادآور شد: در طرح ترفيع گنبد حتي ايتاليايي‌ها و فرانسوي‌ها هم طرح‌هايي را ارائه داده بودند اما سرانجام اين توفيق نصيب ما شد.
وجود آب در عمق يك و نيم متري كف حرم
رئيس ستاد بازسازي عتبات عاليات استان كرمان عنوان كرد: اين بنا قديمي است و بيش از هزار سال قدمت دارد (زمان آل بويه) و آب تا يك و نيم متري كف حرم بالا آمده است؛ فشارهاي جانبي كه از سوي صحن انجام شده و طولاني بودن عمر بنا مشكلاتي را در پي داشته است.
مهاجري افزود: گروه مشاوران ما از نخبگان كشور بوده‌اند و افرادي هستند كه اكثر سدها و برج ميلاد را در رزومه خود داشته‌اند و از توانايي بالايي برخوردارند.
وي تصريح كرد: كار و مطالعات بعد از مشاوره‌ها به سرعت شروع شد و نهايتا عملياتي شد و آخرهاي ۹۳ تجهيز كارگاه انجام گرفت و در سال ۹۴ نيز تمام كار آغاز شد.
لاغر سازي ۶۰ درصدي هر ستون و افزايش فضاي زيارتي
رئيس ستاد بازسازي عتبات عاليات كرمان خاطرنشان كرد: در ستون اول كه در باب الراس قرار داشت و فاصله آن يك متر و ۷۰ سانتي متر از ضريح بود كار را شروع كرديم.
مهاجري اظهار كرد: در اين طرح ۶۰ درصد از اين ستون را لاغر مي‌كنيم يعني فاصله يك متر و ۷۰ سانتي متري از ستون نزديك به ضريح است را به بيش از ۴ متر رسانده‌ايم؛ در همه ستونها بيش از ۲ متر و نيم اضافه مي‌شود.
وي تاكيد كرد: كار حساس و سختي است؛ گنبد موجود ۱۲۰۰ تن بار دارد و وزن موجود روي اين ستونها است و وزن موجود روي اين ستونها قرار دارد و بناي خسته بايد ترميم و مرمت و مقاوم سازي و لاغر سازي شود.
رئيس ستاد بازسازي عتبات عاليات استان كرمان عنوان كرد: استفاده از تكنولوژي روز و امكانات موجود و آخرين ابزار و مصالح و نيروهاي كارآمد باعث شده پروژه بي نقص باشد.
ستون‌هاي آجري را با تركيبات ويژه به بتن ضد انفجار تبديل كرده‌ايم
مهاجري توضيح داد: اكثر نيروهايي كه در اين طرح فعاليت دارند به صورت تبرعي هستند و تاكنون هيچ مشكلي براي هيچ يك از كارگران از لحاظ ايمني پديد نيامده و كارگران با عشق و علاقه فعاليت مي‌كنند.
وي تصريح كرد: در پروژه لاغر سازي و تقليل ستونها كارها بسيار با دقت و مطالعاتي انجام شده و حتي خاك تا عمق ۲۶ متري ستونها را نيز آزمايش كرده‌ايم و هيچ مشكلي وجود ندارد.
مهاجري خاطرنشان كرد: در گذشته ستونها از آجر بوده است اما در حال حاضر از بتن ساخته شده و مقاومت آن ۲ تن بر يك سانتي متر مربع است كه بتن خود متراكم محسوب مي‌شود و داراي تركيبات ويژه و ضد انفجار است.
نصب شمع در عمق ۴ متري زمين و بافتن ميلگردها به هم
رئيس ستاد بازسازي عتبات عاليات استان كرمان گفت: براي اينكه پايه‌هاي ستون ضريح مطهر امام حسين (ع) رها نشود تا بار اضافه بر آن قرار بگيرد شمع‌هايي را در اعماق زمين نصب كرده و محكم‌كاري مي‌كنيم تا ريشه و پايه ستون، نگهداري شده و سر جاي خود بايستند ضمن اينكه اين كار را به صورت زوج انجام مي‌دهيم.
مهاجري گفت: با دستگاه‌هاي حفاري اطراف ضريح را كنده و شمع‌كاري مي‌كنيم و اين شمع‌ها را در عمق ۴ متري زمين فرو مي‌بريم كه البته اين كار در فواصل ۵۰ سانتي‌متري به صورت منظم و به وسيله كابل‌هاي كشي كه در تاج سدها به كار مي‌رود به يكديگر دوخته شده كه در پايان كار به وضوح مشخص مي‌شود كه ۴ طرف ستون به يكديگر دوخته شده است.
دستگاه اسكن عمق خاك فقط تا عمق ۶ متري را نشان داد
وي تصريح كرد: گودال تمامي اين شمع‌ها با بتن مسلح شده به طوري كه حتي اگر ستونها هم شل شود به دليل اقدامات صورت گرفته ضريح سر جاي خودش قرار خواهد گرفت.
مجري پروژه ترفيع گنبد حرم مطهر سيدالشهدا (ع) خاطرنشان كرد: سال ۱۳۹۰ كه براي كار مطالعاتي خاك و جنس آن به حرم مطهر امام حسين (ع) آمديم دستگاه‌هاي اسكن خاك و زمين را با خود آورديم تا عمق ۳۵ متري زمين و موضوعات درون آن را به صورت علمي بررسي كنيم.
وي گفت: اين دستگاه اسكن كه كارش شبيه راديوگرافي است و با پرتوهاي اشعه ايكس كار مي‌كند تمام موضوعات داخلي زمين را نشان مي‌دهد اما چون مدنظر ما عمق ۱۵ متري زمين بود به همين دليل تا اين عمق را اسكن كرديم اما دستگاه اسكن تا عمق بيش از ۶ متر را در زير ضريح بيشتر به ما نشان نداد و بعد از سوال ما متوجه شديم كه بدن مطهر حضرت سيدالشهدا (ع) در عمق بين ۶ تا ۷ متري زمين قرار دارد.
متفاوت بودن جنس و بوي خاك اطراف پيكر مطهر سيد الشهدا (ع)
مهاجري افزود: وقتي كه خاك اطراف ضريح را بررسي كرديم و به عمق ۱۱.۵ متري زمين رسيديم متوجه شديم كه نوع خاك و بوي آن در متراژهاي مختلف عمق زمين متفاوت است. به طوري كه خاك‌هاي نزديك بدن مطهر حضرت سيدالشهدا (ع)، عطر و جنسي متفاوتي با خاك‌هاي ديگر نقاط داشت.
مجري پروژه تقليل ستون‌هاي حرم مطهر امام حسين (ع) اظهار داشت: مقداري از خاك نزديك پيكر مطهر سيدالشهدا (ع) را به آزمايشگاهي در كرمان منتقل كرديم اما ۳ سال پيش و در ايام تاسوعا اين خاك به رنگ قرمز درآمد و روز عاشورا هم به رنگ سابق‌اش بازگشت. البته اين موضوع در سال‌هاي گذشته و سال جاري هم تكرار شد.
نصب آرماتور و بافت آنها به يكديگر و بتن ريزي در عمق ۴ متري
وي تصريح كرد: مقداري از ضخامت ستونها را كه لازم بود برش زده و با ميلگرد و بتن آن را مسلح كرده و در آينده هم همين كار را انجام خواهيم داد. ضمن اينكه بخشي از آجرها برداشته شده و شمع‌ها و سر شمع بر روي آن به صورت شبكه‌اي نصب شده و سپس بتن‌ريزي انجام مي‌شود.
مهاجري اظهار داشت: براي اينكه بتوانيم ۲ تن بار موجود را در يك سانتي‌متر مربع نگهداري كنيم پي و ستون خاصي را به همين منظور طراحي كرديم در حالي كه اين امر در گذشته يك تن بار در يك سانتي‌متر بود. البته هم اكنون ۴۰ سانتي‌متر بتن‌ريزي به همراه شبكه آرماتوربندي و ميلگرد به همراه بخشي از ستون‌هاي باقي‌مانده قبلي كفايت مي‌كند.
تلاش براي حفظ حداكثري ستون‌هاي قديمي اطراف ضريح
رئيس ستاد بازسازي عتبات عاليات استان كرمان افزود: اگر مي‌خواستيم تمامي ستونها را به صورت كامل لاغر كنيم مي‌توانستيم براحتي به ستوني در ابعاد ۷۰ در ۷۰ برسيم. اما اصل را بر آن گذاشتيم كه ميراث قديمي اين ستونها حفظ شود.
وي خاطرنشان كرد: تلاش داريم ستون قطور قبلي با آن فضا، ديوار، درب‌ها و پيكرها حفظ شود.
مهاجري گفت: اگر تمامي اين ستونها را جمع كنيم نمي‌توانيم در پايان به صراحت اعلام كنيم كه مشكل تمامي زائران و فشارهاي جمعيت بالاي پشت ضريح را حل كرده‌ايم اما با لاغر سازي اين ستون تلاش داريم تا گرفتاري، درگيري و مشكل ازدحام زائران را حل كنيم.
آزاد سازي ۲۶ متر از مساحت ۴۸ متري اطراف ضريح با انجام پروژه
مجري پروژه ترفيع گنبد حرم مطهر سيدالشهدا (ع) افزود: در ابتدا قرار بود يك متر از هر ستون را لاغر كنيم اما با اقدامات انجام شده و براساس فضاي موجود و همچنين كسب اجازه از توليت حرم مطهر امام حسين (ع) تقليل ستون به ۲ متر و ۸۰ سانتي متر رسيد.
مهاجري افزود: اين تعريف كه پس از تقليل ستونها در مجموع ۹ متر فضاي فيزيكي ستونها باز شده و مي‌توانند ۱۸ زائر علاوه بر زائران ديگر در اطراف ضريح مستقر شوند خيلي معنا ندارد زيرا پروژه لاغر سازي ستونها توانسته گره كوري را باز كرده و تراكم جمعيت بالا را در ايام ترافيك زائر و فشار زياد جمعيت پشت ضريح را از بين ببرد.
وي تصريح كرد: در حال حاضر حدود ۵۰ درصد پروژه لاغرسازي ستونها انجام و از ۴۸ متر مساحت اشغال شده قبلي ضريح توانسته‌ايم ۲۶ متر آن را آزاد كنيم كه اين اقدام براي حضور تعداد بيشتري از زائران در اطراف ضريح اقدامي حياتي محسوب مي‌شود چرا كه توانسته يك گره كور را باز كند.
نصب پنجره ويژه شبيه پنجره فولاد حرم امام رضا (ع) در حرم سيد الشهدا (ع)
مجري پروژه تقليل ستون‌هاي حرم مطهر امام حسين (ع) خاطرنشان كرد: بخشي از ضريح مطهر سيدالشهدا (ع) به درخواست توليت اين حرم مطهر شبيه پنجره فولاد حرم حضرت امام رضا (ع) خواهد شد به طوري كه يك پنجره ۵ در ۵ در آينده‌اي نزديك در بخشي از ديوار ساخته خواهد شد.
وي افزود: همه قوس‌هاي داخلي اطراف گنبد مطهر سيدالشهدا (ع) با مصالح گچ و آجر ساخته شده كه مربوط به ۴۰۰ تا ۵۰۰ سال پيش بود و به دليل گذشت ساليان زياد ترك‌هاي زيادي برداشته و بايد تمامي اينها با دقت زيادي برداشته مي‌‌شد و به وسيله رابيتس كاري و ميلگردهاي بافته شده به وسيله شبكه‌هاي آرماتوربندي اصلاح مي‌‌شد كه با بتن‌ريزي‌هاي انجام شده در اطراف گنبد مطهر اين مشكل تا ۵۰۰ سال آينده نياز به بازسازي نخواهد داشت.
مهاجري خاطرنشان كرد: پروژه تقليل ستون‌هاي حرم مطهر امام حسين (ع) برعهده ستاد عتبات عاليات استان كرمان گذاشته شده و منابع مالي و پشتيباني آن هم توسط مردم اين استان انجام مي‌شود.
فعاليت ۱۵ ساعته ۷۰ كارگر حاضر در پروژه
رئيس ستاد بازسازي عتبات عاليات استان كرمان درباره تعداد كارگران حاضر در اين پروژه گفت: تمامي كارگران ايراني هستند و از ۷۰ كارگر حاضر در اين پروژه بين ۲۰ تا ۲۵ نفر آنها قراردادي و حدود ۵۰ نفر هم متبرع هستند. ضمن اينكه ساعت كار آنها از ۷ صبح تا ۲۱ شب است.
مهاجري با بيان اينكه تمامي كارگران در يك شيفت كاري ۱۵ ساعت كار مي‌كنند خاطرنشان كرد: ويزاي حدود ۵۰ نيروي متبرع حاضر در اين پروژه كارگري و يك ماهه است كه بعد از پايان مهلت قانوني ويزا بايد به ايران باز گردند.
وي تصريح كرد: تا كنون حدود هزار نيروي متبرع بعد از گزينش‌هاي صورت گرفته توسط ستاد عتبات عاليات در استان كرمان و انجام آزمايشات مختلف مهارتي به اين پروژه دعوت مي‌شوند.
هر ستون براي تقليل و لاغرسازي بيش از ۶ ماه زمان مي‌برد
مجري پروژه ترفيع گنبد حرم مطهر سيدالشهدا (ع) خاطرنشان كرد: سنگ ستون‌هاي ضريح مطهر امام حسين (ع) در اصفهان آماده مي‌شود ضمن اينكه هم اكنون هم مقرنس‌‌سازي سقف‌ها در حال انجام است و زماني كه كار هر ستون پايان پذيرد بلافاصله مورد بهره‌برداري قرار گرفته و منتظر برگزاري مراسم خاصي براي افتتاح آن نبوده و نيستيم.
مهاجري افزود: كارهاي مرتبط با هر ستون بيش از ۶ ماه زمان مي‌برد ضمن اينكه اقدامات جديد نظير اصلاحات صورت گرفته در سقف‌ها بر تعهد قبلي ما مبني بر تقليل ستون‌هاي اطراف ضريح مطهر امام حسين (ع) به درخواست توليت حرم مطهر افزوده است.
تفاوت قرارگيري گنبد امام حسين (ع) بر روي قوس‌ها نسبت به ديگر حرم‌ها
وي با بيان اينكه گنبد مطهر حرم سيدالشهدا (ع) روي قوس‌ها قرار دارد در حالي كه ساير گنبد حرم‌هاي بقاع متبركه روي ستونها قرار دارند كه اين امر مهمترين تفاوت اين گنبد با ساير گنبدها است گفت: گنبد مطهر حرم سيدالشهدا (ع) بر روي قوس‌ها قرار داشته و سپس بار گنبد به ستونها منتقل مي‌شود.
مجري پروژه تقليل ستون‌هاي حرم مطهر امام حسين (ع) تصريح كرد: قوس‌ها در ديوارها و سقف‌ها آجري قرار دارد كه اين اقدام با استفاده از الوار و چوب در دوران قديم انجام شده به طوري كه اساتيد قديمي اين الوار و چوب‌ها را بر روي يكديگر قرار داده و قوس ايجاد مي‌كردند.
وي خاطرنشان كرد: ۱۸ چوب الوار در ابعاد ۵۰ در ۵۰ روي هم چيده شده كه اين كار توانسته قوسي را ايجاد كند.
فرو نريختن گنبد حرم مطهر با توجه به موريانه زدن چوب‌هاي زير ضريح
رئيس ستاد بازسازي عتبات عاليات استان كرمان افزود: تمامي الوار و چوب‌هاي زير گنبد مطهر توسط موريانه خورده شده به طوري كه در ابتداي آغاز به كار پروژه ترفيع گنبد متوجه شديم كه سوراخ‌هايي به عمق ۳ متر در اين قوس‌ها ايجاد و مجموعه گنبد با احتساب پشت بام حرم مطهر كه وزنش ۱۲۰۰ تن است تا كنون به شكل معجزه آسايي فرو نريخته است كه اين يعني معجزه خداوندي.
مهاجري اظهار داشت: مصالح به كار رفته در اطراف ضريح از ايام قديم گچ بوده اما رطوبت موجود در فضا و حجم زياد زائر منجر به نمناك شدن گچ‌ها و از بين رفتن كيفيت آن شده اما با اصلاح ديوار، قوس، سقف، آرماتوربندي و بتن‌ريزي انجام شده اين موضوع در حال رفع است.