در اولین روز همایش «عدالت و اخلاق» مطرح شد؛
رفتار عدالت‌محور امام رضا (ع) یادآور احترام به حقوق انسانی و شهروندی است
در دومین نشست اولین روز همایش بین‌المللی «عدالت و اخلاق در مکتب اهل‌بیت» با تأکید بر سیره امام رضا علیه‌السلام، به موضوعاتی چون «وضعیت اخلاق کاربردی در جامعه»، «اولویت اخلاق بر عدالت یا عدالت بر اخلاق»، و «اخلاق گفت‌وگو و همزیستی» پرداخته شد.
به گزارش خبرنگارپايگاه اطلاع رساني حج از مشهد مقدس، دومين نشست اولين روز اين همايش بين‌المللي كه در دانشكده الهيات و معارف اسلامي دانشگاه فردوسي مشهد برگزار شد، پژوهشگران به ارائه مقالات خود پرداختند.
عدالت قضايي در زمره مهم‌ترين رسالت‌هاي نظام حكومتي است
در ابتداي اين نشست، كه به رياست دكتر حميدرضا شريعتمداري و دكتر جهانگير مسعودي برگزار شد، محمدمهدي مقدادي، دانشيار و مدير گروه حقوق خصوصي دانشگاه مفيد به ارائه مقاله خود با عنوان «جايگاه اخلاق كاربردي در تأمين دادرسي عادلانه از ديدگاه فقه اهل‌بيت (ع) و آموزه‌هاي رضوي» پرداخت.
اين استاد دانشگاه با بيان اينكه عدالت قضايي و دادرسي عادلانه در زمره مهم‌ترين رسالت‌ها و با اولويت‌ترين برنامه‌هاي هر نظام حكومتي است كه بي‌گمان دستگاه قضايي مهم‌ترين ركن و مؤثرترين نهاد دراين‌باره محسوب مي‌شود، تصريح كرد: نهاد قضايي وظيفه حل‌وفصل اختلافات، رسيدگي و صدور حكم در مورد تظلمات و تعديات را بر عهده داشته و نيز مسئول حسن اجراي قوانين، پشتيباني از حقوق فردي و اجتماعي و نيز تحقق عدالت قضايي است.
وي با اشاره به اينكه متصديان امر قضا و كارگزاران امر دادرسي پيش از هر امري بايد به مراعات اصول و ارزش‌هاي اخلاقي حرفه‌اي خود پايبند باشند تا بتوانند در ايفاي مسئوليت خطير خود موفق و كارآمد عمل كنند، اظهار كرد: بر اساس آموزه‌هاي فقه شيعه؛ تراث غني و ارزشمند اهل‌بيت (عليهم‌السلام)، كارگزاران و مأموران امر قضا، مكلف به رعايت اصول اخلاقي مهمي شده‌اند كه مي‌توان از آن به‌عنوان بايسته‌هاي اخلاق كاربردي يادكرد.
وي اظهار كرد: اين بايسته‌هاي اخلاقي شامل مواردي مهمي چون؛ رعايت كرامت، صداقت، استقلال و بي‌طرفانه بودن و ارشاد مردم است.
دانشيار دانشگاه مفيد با بيان اينكه به‌رغم تلاش‌ها پيشرفت‌هاي صورت گرفته در نظام‌هاي مختلف، تاكنون نظير اين آموزه‌ها و اصول اخلاقي ارزشمند، در هيچ سندي با اين جامعيت و ظرافت نيامده است، عنوان كرد: از سوي ديگر، به لحاظ اينكه يكي از آسيب‌هاي مهم نظام قضايي در كشور ما ناشي از عدم توجه لازم به تدوين و مراعات اخلاق كاربردي در امر قضا و دادرسي است، در اين نوشتار ضمن تبيين ضرورت اين امر، موارد اخلاق كاربردي در تأمين دادرسي عادلانه بر اساس فقه اهل‌بيت (ع) و آموزه‌هاي رضوي و راهكارهاي تحقق آن بيان‌شده است.
گفتگو موجب كاهش سوءبرداشت از دين مي‌شود
در ادامه نشست حسينعلي رحمتي به ارائه مقاله «گفتمان رضوي؛ الگوي گفت‌وگوي اخلاقي و همزيستي عادلانه اديان و مذاهب در دنياي امروز» پرداخت.
محقق فلسفه اخلاق حوزه علميه قم با بيان اينكه تعامل و گفت‌وگوي رهبران و پيروان اديان و حتي مذاهب امري بي‌سابقه نيست، اظهار كرد: امروزه تعامل اديان به دلايلي چون انجام كارهاي غيراخلاقي و غيرعقلاني به نام دين و مذهب در نقاط مختلف دنيا، و تشديد هجمه‌ها عليه دين و دين‌داري از سوي ديگر، ضرورتي دوچندان يافته است.
رحمتي با اشاره به اينكه اين گفت‌وگوها مي‌تواند تا اندازه زيادي موجب كاهش سوءاستفاده يا سوءبرداشت از دين شود، بيان كرد: اين گفت‌وگوها مي‌تواند باعث كاهش نزاع‌هاي بي‌حاصل، رفع كدورت از چهره دين، و كاهش درد و رنج انسان‌ها شود.
وي با بيان اينكه «از نظرگاه مقاله حاضر، گفت‌وگو و تعامل اديان و مذاهب، هم فعلي اخلاقي است هم بايستي با مراعات اخلاق گفت‌وگو و در يك فضاي گفتماني مبتني بر عناصر مشترك و همگن انجام شود»، عنوان كرد: مقاله حاضر به اين پيش‌فرض كه با بهره‌گيري از سيره امام رضا (ع) در مناظره و گفت‌وگو مي‌توان يك مدل اخلاقي براي گفت‌وگوهاي بين ادياني و درون ادياني طراحي كرد، ضمن تبيين مباني اين الگو، بيست درس و نكته اخلاقي در باب مناظره و گفت‌وگو را از سيره رضوي استخراج كرده است.
اين محقق فلسفه اخلاق بيان كرد: مقاله در دو بخش سامان‌يافته است. در بخش اول ضرورت‌هاي اخلاقي گفت‌وگوي اديان بيان‌شده، و در بخش دوم درس‌ها و اصولي كه از سيره مناظره رضوي براي گفت‌وگوي اديان و مذاهب در عصر حاضر كاربرد دارد به‌تفصيل بيان شده است. در پايان نيز به‌طور مختصر به مباني اين مدل گفت‌وگويي و چالش‌هاي فراروي اجراي آن اشاره‌شده است.
در پايان نشست دوم اين همايش، حاضرين در جلسه به پرسش و پاسخ در زمينه‌هاي مختلف پرداختند. اين گفت‌وگوها حول موضوعاتي چون «وضعيت اخلاق كاربردي در جامعه»، «اولويت اخلاق بر عدالت يا عدالت بر اخلاق»، و «اخلاق گفت‌وگو و همزيستي» صورت گرفت و حاضرين به نقد ديدگاه‌هاي ارائه‌دهندگان مقالات پرداختند.
گفتني است سومين همايش بين‌المللي «عدالت و اخلاق در مكتب اهل‌بيت(ع) با تأكيد بر سيره و آموزه‌هاي امام‌رضا عليه‌السلام» از سري برنامه‌هاي بخش دانشگاهي جشنواره بين‌المللي امام‌رضا عليه‌السلام در روزهاي 26 و 27 فروردين 1396 در دانشگاه فردوسي مشهد برگزار شده است. اين همايش پيش از اين و در طول ماه‌هاي گذشته، شش پيش‌نشست تخصصي در داخل و خارج كشور داشته است.