"محرّمات احرام" از منظر مقام معظم رهبری

** آيا مرد و زن در حال احرام مي‌توانند صورت خود را با حوله خشك كنند؟
اين كار براي مرد مانعي ندارد و براي زنان، در صورتي كه پوشاندن صورت بر آن اطلاق نشود اشكال ندارد و در غير اين صورت جايز نيست و در هر حال پوشاندن صورت كفاره ندارد.
** خشك كردن صورت با حوله براي زن چه حكمي دارد؟
ج: اگر حوله را بر روي همه صورت بيندازد، اشكال دارد و در غير اين صورت مانع ندارد.
** خشك كردن سر با حوله و امثال آن براي مرد چه حكمي دارد؟
اشكال ندارد، مگر در صورتي كه حوله را بر روي تمام سر بيندازد و سر را با آن خشك كند.
** آيا مُحرم مي‌تواند تمام يا بعض سر را زير آب كند؟
جايز نيست تمام سر را زير آب كند، ولي حرمت آن نسبت به بعض سر معلوم نيست.
** كفاره پوشاندن سر چيست؟ و آيا بعض سر حكم تمام سر را دارد؟
بنابر احتياط يك گوسفند قرباني كند و بعض سر حكم تمام سر را ندارد، مگر در صورتي كه عرفاً بر آن صدق كند كه سر را پوشانيده است؛ مثل اين كه كلاه كوچكي كه فقط قسمت وسط سر را مي پوشاند بر سر بگذارد.
** كسي كه حسّ بويايي ندارد يا به علت زكام و سرماخوردگي بويي را احساس نمي‌كند، استعمال طيب و عطر زدن به بدن و لباس و گرفتن بيني از بوي بد بر او حرام است يا نه؟
استعمال طيب در هر صورت جايز نيست اگرچه بوي آن به مشامش نرسد؛ و در گرفتن بيني حكم ساير مُحرمين را دارد.
**‌حكم تكرّر استعمال طيب در يك وقت يا اوقات متعدّد بدون تخلّل كفاره چيست؟
تكرّر استعمال طيب در يك زمان تا حدّي كه عرفاً آن را يك‌بار استعمال كردن بدانند، كفّاره را متعدّد نمي كند و در غير آن علي الظاهر بايد كفّاره را به تعداد استعمال، تكرار كند و عدم تخلّل كفاره تأثيري ندارد.
** آيا مفاخره در حال احرام مطلقاً حرام است يا در صورتي كه مستلزم اهانت به ديگران باشد؟
فخرفروشي در حال احرام حرام است هرچند متضمّن اهانت و دشنام به ديگران نباشد.
حكم بستن دستمال به سر جهت سر درد چيست؟
اشكال ندارد.
** آيا براي كسي كه خودش مُحرم نيست جايز است چيزي روي سر مرد مُحرمي بيندازد، مثلاً مُحرمي كه خوابيده پتو را روي سر او بيندازد و چنانچه خودش مُحرم باشد، چه حكمي دارد؟
بر مُحرم پوشاندن سر خودش حرام است، خواه خودش بپوشاند يا به ديگري دستور دهد كه سر او را بپوشاند، ولي پوشاندن سر ديگري ولو مُحرم باشد از محرّمات احرام نيست.
** اگر مرد مُحرم به غيرمُحرم بگويد وقتي كه خواب رفتم، پتو را روي سرم بينداز چه حكمي دارد؟ و بر فرض كه او هم به اين درخواست عمل كند كفّاره واجب مي‌شود يا نه و بر فرض وجوب، كفّاره بر عهده چه كسي است؟
مُحرم مجاز به چنين درخواستي از ديگري نيست، و اگر آن شخص به درخواست مُحرم عمل كند، ثبوت كفّاره معلوم نيست، و در هر صورت بر آن شخصي كه درخواست را انجام داده كفّاره‌اي نيست.
** آيا پناه گرفتن از باران در حال حركت در شب براي مُحرم (به مثل چتر يا ماشين مسقّف) جايز است؟
به احتياط واجب بايد ترك كند، مگر آنكه بر او حرجي باشد، كه در اين صورت برايش جايز است، ولي بايد به احتياط واجب كفاره تظليل (زير سايه رفتن) را بپردازد.
** گاهي باران بصورت قطرات ريز و ضعيف (نم‌نم) مي‌بارد؛ به‌گونه‌اي كه بسيار كم است و بيشتر از چند دقيقه طول نمي‌كشد. آيا اين از جمله مواردي است كه زير سايه‌بان رفتن براي باران جايز نيست؟
در صورتي كه به‌ اندازه‌اي نباشد كه بر زمين سفت جاري شود، حكمي ندارد. گرچه احتياط آن است كه به‌خاطر آنچه عرفاً به آن باران مي‌گويند ـ گرچه به مقداري نباشد كه بر زمين جاري شود ـ زير سايه‌بان نروند.
** آيا در صورت تكرّر پوشاندن سر كفاره نيز تكرار مي‌شود؟ احتياط تكرّر كفّاره در صورت تكرّر ستر است مطلقاً.
** اگر مُحرم با زن خود ملاعبه كند و مني خارج شود، كفاره آن چيست؟
كفاره ملاعبه منتهي به اِمناء يك شتر است.
** آيا در وجوب كفاره بوسيدن فرقي بين با شهوت و بدون شهوت مي‌باشد و آيا خروج مني نيز شرط است؟
كفاره بوسيدن همسر اگر با شهوت باشد، شتر است و اگر بدون شهوت باشد گوسفند و ظاهراً بوسيدن غير همسر مانند مادر و فرزند حرام نيست و كفاره هم ندارد.
** چنانچه بعد از وقوفين و قبل از اتمام طواف نساء حاجي جماع كند، حكمش چيست؟
اگر ما بين مشعر و اتمام طواف نساء آميزش جنسي شود حجّ صحيح است و فقط بايد كفاره بدهد، ولي اگر پس از طواف نساء باشد كفاره هم ندارد. در باب حكم اثناي طواف نساء و اين‌كه آيا عبور از نصف در حكم تمام طواف است يا عبور از شَوط پنجم، ميان فقها بحث است كه محل ابتلاء نيست.
** در منطقه خليج فارس مرسوم است كه زنان صورت‌شان را مي‌پوشانند؛ به اين صورت كه با تكّه پارچه‌اي جدا از چادر كه «پوشيه» ناميده مي‌شود، صورت را مي‌پوشانند. الف. حكم پوشاندن صورت با آن در حال احرام چيست؟
ب. آيا در صورتي كه پوشيه به چادر دوخته شده باشد و قسمتي از چادر محسوب شود، حكمش فرق مي‌كند؟
ج. اگر براي زن جايز باشد در حال احرام با چادر يا پوشيه صورتش را بپوشاند، آيا واجب است آن را از صورت دور كند و از برخورد آن به صورت جلوگيري كند؟
د. اگر چادر را به‌گونه‌اي درست كند كه تكّه‌اي اضافي از همان پارچه بدون دوختن به آن متصل باشد، آيا جايز است اين قسمت اضافي را جلوي صورتش آويزان كند؟
ج: جايز نيست زن در حال احرام صورتش را بپوشاند،چه با چادر باشد چه با پوشيه و فرقي ندارد كه پوشيه به چادر دوخته شده باشد يا از آن جدا باشد؛ و نيز پوشاندن صورت با تكّه پارچه‌اي از جنس خود چادر ـ چه متّصل به آن باشد و چه جداي از آن ـ جايز نيست. بله، زنان مي‌توانند چادر، پوشيه، مقنعه يا هر لباس ديگري را از سر خود آويزان كنند، به‌گونه‌اي كه قسمتي از پيشاني و صورت را تا محاذات بالاي بيني بپوشاند. ولي احوط آن است كه نگذارند اين پوشش به صورت برخورد كند.
** آيا استفاده از گوشي تلفن ثابت و همراه به‌صورت معمولي، پوشاندن گوش شمرده مي‌شود كه با اين كار پوشاندن سر ـ كه در حال احرام ممنوع است ـ محسوب شود؟ حكم گوشي كوچكي(هدست و مانند آن) كه با تلفن همراه استفاده مي‌شود چيست؟
استفاده از تلفن همراه يا گوشي تلفن ثابت يا گوشي تلفن همراه در حال احرام اشكال ندارد.
** كسي كه به توصيه پزشكي از هواي سرد يا مانند آن مجبور است در حال احرام، سر يا گوش را بپوشاند چه حكمي دارد؟ آيا بايد كفّاره بدهد؟
اضطرار فقط حكم تكليفي ـ يعني حرمت پوشاندن سر ـ را برمي‌دارد؛ امّا در مواردي كه پوشاندن سر كفّاره دارد، با اضطرار به پوشاندن آن، كفّاره ساقط نمي‌شود.
س۷۹. به نظر شما محدوده شب بنا بر جايز بودن سايه بر سر گرفتن (تظليل) در شب، چه مقدار است؟ آيا از غروب آفتاب تا طلوع فجر است يا تا طلوع خورشيد؟
مقدار شب در رابطه با حكم سايه بر سر گرفتن، تا طلوع خورشيد است.
** اگر مكلّفي در حال احرام در منتهي‌اليه سمت چپ جاده كه خط سريع السير در جادّه‌هاي ماست و يا در خط وسط با خودرويي سقف‌دار حركت مي‌كند و در حال حركت باران ببارد و به‌خاطر خطر حوادث رانندگي نتواند توقف كند و رفتن به خطي كه توقّف در آن ممكن است به مدّت زماني نياز دارد كه باعث مي‌شود از باران سايه بر سر بگيرد، آيا حركت در اين مدّت كه بيش از چند دقيقه طول نمي‌كشد تا به منتهي‌اليه سمت راست برسد؛ موجب كفّاره مي‌شود؟
اگر تا زمان توقّف خودرو، سايه بر سر گرفتن از باران در مورد اين فرد صدق كند، كفّاره بر او واجب مي‌شود؛ و كفّاره با اضطرار به سايه بر سر گرفتن از باران ساقط نمي‌شود؛ هرچند در مثل اين مورد بعيد نيست كه سايه بر سر گرفتن اختياري صدق نكند.
** استفاده از ماسك‌هايي كه جهت جلوگيري از تنفس هواي آلوده به دهن مي‌زنند و بند آن را پشت سر مي‌اندازند، كه بخش كوچكي از سر را مي‌پوشاند، براي مردان و زنان مُحرم چه حكمي دارد؟
استفاده از ماسك براي زنان اگر در حدّ متعارف باشد، مانعي ندارد و انداختن بند آن بر سر براي مردان جايز است.