حج؛ مظهر وحدت و افزودن سرمایه انسانی
حج، پایگاه روشنگری و حامل پیام معرفت و آگاهی در جهان اسلام است. رهبر معظم انقلاب این دوران را فرصتی برای بازیابی خویشتن دانستند و حجاج را به دوری از دلبستگی های مادی و معنوی سفارش کردند.
حج؛ حامل پيام معرفت و آگاهي و پايگاه روشنگري
موسم حج بار ديگر نمايش عظيم خود را در پايگاه وحي و نبوت بر پا كرده و صحنه شگفت‌آور و شورانگيزي پديد آورده است. سرزمين حج، ميزبان مردمي از كشورهاي اسلامي است كه با قلب هاي پراشتياق، مي‌توانند ترجمان سخن امت اسلامي در سراسر جهان باشند.
هر مسلماني در هر بخشي از عالم اسلام، در موسم حج، يك بار ديگر بايد اين حقيقت را بشناسد كه شكوفايي و سربلندي همه جانبه كشورهاي اسلامي تنها در سايه توحيد با همه ابعاد فردي، اجتماعي و سياسي و وحدت با مفهوم درست و قابل تحقق آن در دنياي امروز به دست خواهد آمد.
پژوهشگر اطلاع رساني ايرنا همزمان با سفر معنوي زايران بيت الله الحرام در بخش دوم اين گزارش به محوربندي سخنان مقام معظم رهبري از بازه زماني 1380 تا 1388خورشيدي اقدام كرده است.
** حج؛ پايگاه روشنگري
-هر بخش از اعمال و مناسك حج، علاوه بر تأثير شگرف در تربيت روحي انسان، از قابليت زيادي براي تبليغ و روشنگري برخوردار است. كشف ظرفيت‌هاي ناپيداي حج، نياز به يك اطاق فكر متشكل از مجموعه‌اي از متفكران دارد كه وظيفه و كار خود را كشف اين ظرفيت‌ها قرار دهند. ضمن آن‌كه مي‌توان كيفيت و اثرگذاري برنامه‌ها و همايش‌هاي برگزار شده را ارتقا بخشيد. توسل، پشتوانه اقدامات شماست و بايد اين عروةالوثقي را حفظ كرد و امروز حج با تلاش‌هاي صورت‌گرفته به پايگاه روشنگري تبديل شده است كه بايد اين اقدامات باقوّت ادامه يابد. (در ديدار كارگزاران حج 30آذر1388)
** حج؛ مظهر وحدت و افزودن سرمايه انساني
-حج بايد مظهر عزم راسخ امت اسلامي در مقابل هر اقدام تفرقه افكنانه و مخالف وحدت و پيشرفت دنياي اسلام باشد. از فرصت حضور در كنار مسجدالحرام و مسجدالنّبي و مراقد ائمه هُدي و بزرگان صحابه، بايد در جهت افزودن سرمايه ايمان، معنويت و خشوع در مقابل پروردگار استفاده كرد. در حج بايد نسبت به كارهاي خلاف وحدت اسلامي و يا تلاش‌هايي كه براي ضربه‌زدن به پرچم برافراشته‌ي دنياي اسلام كه در ايران به اهتزاز درآمده است، حساس بود. (در ديدار كارگزاران حج4آبان 1388)
-حج فرصتي مناسب براي تبيين واقعيت‌ها و حقايق شيوا و زيباي جمهوري اسلامي براي مسلمانان است. همه بايد هوشيار و مراقب باشند تا از اين فرصت وحدت، زمينه‌اي براي اختلاف و تفرقه ايجاد نشود. اين مظلوميت به دليل انواع اتهام‌ها و دروغ‌هاي فرقه‌اي، فكري، سياسي و اجرايي به جمهوري اسلامي است كه بايد در ايام حج، معارف نظام اسلامي و واقعيت‌هاي آن براي مسلمانان تبيين شود. (در ديدار كارگزاران حج15آبان1387)
-من توصيه مؤكد مي كنم در همه مراسم حج، مساله انسجام اسلامي و باطل كردن كيد دشمن را مورد توجه قرار بدهيد. البته دولتها بايد احساس مسئوليت كنند. دولت ميزبان در كشور عربستان بايد احساس مسئوليت كند. البته مسئولين آن دولت، حرفشان، اظهارشان شبيه همين چيزي است كه ما از آنها توقع داريم، لكن بايد عملي شود و در ميدان عمل، در صحنه‌ي عمل، بايد معلوم شود كه به دنبال انگيزه‌هاي اختلاف نيستند و صاحبان اين انگيزه‌ها را هم تقويت نمي كنند، بلكه جلوگيري مي كنند. اين بايد در عمل اثبات بشود. اين يك نكته است كه نكته ايجاد الفت و اتحاد است.( در ديدار كارگزاران حج 23آبان1386)
-امروز مهم‌ترين نياز دنياي اسلام، وحدت و همدلي است و همه، اعم از كشور ميزبان و حجاج كشورهاي مختلف به‌ويژه حجاج ايراني بايد در جهت انسجام اسلامي و جلوگيري از بروز هرگونه زمينه‌ي اختلاف تلاش كنند. حج فرصتي كم‌نظير براي مسلمانان به منظور شناخت آراء و افكار يكديگر و بررسي مشكلات دنياي اسلام و تبادل نظر در اين خصوص است. (در ديدار كارگزاران حج 23آبان 1386)
-مسلمانان بايد با بهره گيري صحيح از اين فرصت كم نظير، قدرت و عظمت خود را به رخ معاندان و بدخواهان جهان اسلام بكشانند. در حالي كه مراكز استكبار جهاني تمام تلاش خود را براي مقابله با ايمان، حركت و وحدت اسلامي متمركز كرده اند، موسم حج فرصت بزرگي براي مسلمانان است تا با استفاده از اين نعمت الهي، نيروي عظيم و معنوي خود را به ميدان بياورند و نشان دهند كه قدرت امت اسلامي بايد در معادلات جهاني مورد محاسبه قرار گيرد. (در ديدار كارگزاران حج6دي1382)
** حج؛ جلوه اي عمومي و بين المللي
-امتياز حج بر ساير واجبات و فرائض اسلامي، جهاني بودن آن است، بين المللي بودن آن است. اين تضرعي كه هر مسلماني در دل خود به آن نياز دارد كه در مقابل پروردگار خضوع كند، خشوع كند، تضرع كند، اين در حج يك جلوه عمومي و بين‌المللي پيدا مي كند. همه مسلمانان با هم، با اختلاف لغات شان، با اختلاف نژادهاي شان، با اختلاف عادات شان، آداب شان، آنجا كه مي رسند، همه خاشعند، همه متضرعند. اين خيلي پديده عجيبي است كه ما به آن عادت كرده‌ايم و اهميت و عظمت آن را درست متوجه نمي شويم. همه مسلمانان جمع بشوند، متوجه به يك مركز، به يك نقطه، خاشع در مقابل اين نقطه؛ با اين چشم به حج نگاه كنيم؛ به عنوان يك فرصت. (در ديدار كارگزاران حج 4 آبان1388)
-«حج» يك فريضه پُرظرفيتي است كه اگر درست عمل شود و آنچنان كه شارع مقدس خواسته است در هر دوره و زماني، متناسب با آن زمان به شكل شايسته‌اي انجام بگيرد، تأثيرات آن علاوه بر تأثيرات فردي و ملي، تأثيرات بين‌المللي خواهد بود. ما ديگر كدام واجب را داريم كه اين‌طور باشد. اين عمل و فريضه، هم دل و روح و باطن خود انسانِ حج‌گزار را تصفيه ميكند، نوراني ميكند و به خدا نزديك ميكند؛ با استغفار و با تضرع و مناجات الهي آشنا و معنوي مي كند؛ هم بر روي مسائل يك ملت اثر مي گذارد؛ چون بخشي از مردم يك ملت وقتي در يك جهت خاصي، در يك سفري و با يك هدفي رفتند و برگشتند، همگرايي آنها قهراً بيشتر مي شود و سطح معنويت و اخلاق ملي بالا ميرود. و هم علاوه‌ي بر اينها بين المللي است؛ چون ملت ها با اشتراكاتي كه دارند، فارق ها و تفاوت هايي هم با هم دارند كه آنها را از هم جدا ميكند و احياناً انگيزه‌هاي خصمانه‌اي نسبت به يكديگر در آنها به وجود مي آورد.» (در ديدار كارگزاران حج يكم آذر1385)
** حج؛ ورود انسان به معنويت
-براي فردِ انسان، فرصت حج، فرصت ورود يك انسان در فضاي بيكرانه معنويت است؛ از لابه‌لاي زندگي معمولي خودمان با همه آلودگي هايش، با همه اشكالاتش، خودمان را بيرون مي كشيم و به فضاي صفا و معنويت و تقرب الي اللَّه و رياضت اختياري مي رويم. از اولي كه وارد اين مراسم مي شويد، چيزهائي را كه در زندگي متعارف معمولي مباح است، بر خودتان حرام مي كنيد؛ احرام. احرام، حرام كردن چيزهائي است بر خود كه در زندگي متعارفِ معمولي رائج و مباح است، جائز است؛ و بسياري از آن ها هم مايه غفلت است، بعضي هم مايه انحطاط است. همه وسائل تفاخر ظاهري و مادي از ما گرفته مي شود؛ اولش لباس. درجه و مقام و رتبه و لباس و لباس فاخر و همه اينها كنار مي رود و همه در يك لباس قرار مي گيرند. به آينه نگاه نكنيد كه يك جلوه اي از خودخواهي و خودشيفتگي است. بوي خوش استعمال نكنيد كه وسيله‌اي براي جلوه‌گري است. (در ديدار كارگزاران حج 15آبان 1387)
-فرصت حج، استثنايي است. همه عبادات، فرصت بازيابي خويشتنِ انسان هستند. انسانها بر اثر غفلت از خداي متعال كه روح هستي و حقيقت هستي است. حج از اين جهت برترين عبادتهاست؛ چون از لحاظ زمان، از لحاظ مكان، از لحاظ توالي حركاتي كه در حج در اختيار حاجي و ناسك گذاشته شده است، يك عبادت استثنايي است. لذا شهر مكه و مراسم حج، وسيله اي براي امنيت انسان است. انسان، با خضوع، با توجه، با تضرع و با غرق شدن در ياد الهي، در آن مراسمِ عجيب و عظيم، در دل خود احساس امنيت مي كند؛ اين بزرگترين نياز انسان است.( در ديدار كارگزاران حج 30آذر 1383)
-مسأله حج از اين جهت يك مسأله حسّاس و مهم و باعظمت است كه كمك ميكند تا مردم بتوانند از اين واجب عظيم الهي به معناي حقيقي كلمه استفاده كنند. از ظرفيّت عظيمي كه حج براي مردم دارد - كه خداي متعال ميفرمايد: «ليشهدوا منافع لهم» آنها را برخوردار كنيد. خدمت در اين راه، حقيقتاً باارزش است. اگر حج، به‌گونه‌اي كه طبيعتِ اين واجب اقتضا مي كند، تحقّق پيدا كند، بسياري از مشكلات مسلمانها حل خواهد شد. حج، حامل معنويت و وحدت و آگاهي و معرفت است. اينها براي ملتهاي اسلامي چيز كمي نيست. (در ديدار كارگزاران حج3بهمن1380)
** حج؛ دوري از دلبستگي هاي مادي و دنيوي
-بايد با فراهم‌كردن مناسب مقدمات و لوازم اين سفر از ايام حج بيشترين استفاده براي اثربخشي معنوي و فرهنگي بر زائران انجام گيرد. عمق عقبه سياسي جمهوري اسلامي ايران در ميان ملتهاي مسلمان، واقعيتي است كه نبايد در محاسبات سياسي فراموش شود. (در ديدار كارگزاران حج8بهمن1384)
-يكي از اين آفت ها، سرگرمي زائران به زرق و برق هاي مادي و منحرف‌شدن از جاذبه عظيم معنوي خانه خدا و اماكن شريف و متبرك مكه و مدينه است كه دست اندركاران حج بايد براي علاج اين آفت و حفظ سادگي سفر حج، برنامه ريزي بلندمدت و تلاش جدي انجام دهند. (در ديدار كارگزاران حج16آذر1384)