حل اختلافات مومنان، عامل نزدیکی ظهور

وجه اشتراك قيامت، رجعت و ظهور
به گزارش پايگاه اطلاع رساني حج، شبستان نوشت: حجت الاسلام و المسلمين حسن عبادي، كارشناس مركز تخصصي مهدويت با اشاره به رويكرد انديشه علامه طباطبايي(ره) در تفسير آيات مرتبط با امام زمان (عج) در قرآن كريم، اظهار كرد: علامه مي فرمايد: قرآن كريم «تِبْياناً لِكُلِّ شَيْ» يعني در نهايت روشنگري براي هر موضوعي است و تاكيد دارد براساس روايات مطرح شده؛ قرآن كريم علمي را كه مربوط به گذشته، حال و هرآنچه مربوط به قيامت است را در بردارد، بنابراين، قرآن كريم فراتر از اشارات لفظي است.
۴ پايه اساسي قرآن براساس كلام سيدالشهدا(ع)
وي اضافه كرد: امام حسين(ع) مي فرمايند: قرآن بر چهار پايه؛ عبارت، اشارت، لطايف و حقايق است كه هر كدام از اين ها براي قشر خاصي طراحي شده است و علاوه بر اين ها قرآن داراي ظاهر و باطن است و بخش عظيمي از معارف مهدوي در بطن قرآن مطرح است كه براي دسترسي به اين حقايق باطني، نقش اهل بيت (ع) بسيار پررنگ بود و بعد از پيامبر(ص) به تفسير آيات قرآن پرداختند.
عبادي با اشاره به اينكه علامه طباطبايي(ره) در تفسير آيه ۱۲۴ سوره مباركه بقره ويژگي هاي حكومت مهدوي، را اشاره كرده است، افزود: در اين آيه آمده: «وَ إِذِ ابْتَلى إِبْراهيمَ رَبُّهُ بِكَلِمات فَأَتَمَّهُنَّ قالَ إِنِّي جاعِلُكَ لِلنّاسِ إِماماً قالَ وَ مِنْ ذُرِّيَّتي قالَ لايَنالُ عَهْدِي الظّالِمينَ؛ (به خاطر آوريد) هنگامى كه خداوند، ابراهيم را با وسائل گوناگونى آزمود و او به خوبى از عهده اين آزمايش ها بر آمد.» خداوند به او فرمود: «من تو را پيشواى مردم قرار دادم»! ابراهيم عرض كرد: «از دودمان من (نيز امامانى قرار بده!)» خداوند فرمود: «پيمان من، به ستمكاران نمى رسد» كه علامه در تفسير اين آيه مي فرمايد: در قرآن هر كجا از امامت سخن به ميان آمده، از هدايت نيز گفته شده است.
كارشناس مركز تخصصي مهدويت ادامه داد: علامه در تفسير اين آيه به آيه ديگري اشاره كرده است كه مي فرمايد: «وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا؛ هدايتي است كه به امر خداوند متعال صورت مي گيرد» و اين هدايت صرفا راهنمايي نيست بلكه به معناي به حق رساندن و دست خلق را گرفتن، است.
وجه اشتراك قيامت، رجعت و ظهور؛ تجلي حق است
وي با اشاره به اينكه علامه طباطبايي(ره) در تفسير آيه ۲۱۰ سوره مباركه بقره به سه واقعه قيامت، رجعت و ظهور اشاره كرده است، تصريح كرد: در اين آيه آمده: «هَلْ يَنْظُرُونَ إِلَّا أَنْ يَأْتِيَهُمُ اللَّهُ فِي ظُلَلٍ مِنَ الْغَمَامِ وَالْمَلَائِكَةُ وَقُضِيَ الْأَمْرُ وَإِلَى اللَّهِ تُرْجَعُ الْأُمُورُ؛ آيا كافران جز اين انتظار دارند كه خدا با ملائكه در پرده‌هاي ابر بر آنها در آيد و حكم (قهر خدا به كيفر كافران) فرا رسد؟ و كارها همه به سوي خدا باز گردد.» در برخي از روايات و تفاسير ذكر شده است كه اين آيه به رجعت يا قيامت و يا به ظهور اشاره دارد اما علامه طباطبايي(ره) بيان مي كند: تمام اين سه مورد از لحاظ حقيقت يكي هستند و وجه اشتراك تمام آنها، تجلي حق است.
عبادي اضافه كرد: در روز قيامت، حق به صورت كامل متجلي و تمام حقايق و پنهان آشكار مي شود و در روز رجعت و ظهور نيز حق تجلي پيدا مي كنند اما تفاوت اين سه رويداد، از منظر فلاسفه در مراتب اين ظهور و تجلي است كه در يك مرتبه كامل و در مراحل ديگر كمتر است.
حل اختلافات مومنان، عامل نزديكي ظهور
اين كارشناس مركز تخصصي مهدويت ادامه داد: علامه طباطبايي(ره) اين موضوع كه آيه ۲۱۰ سوره مباركه بقره مرتبط با كفار باشد را رد مي كند زيرا آيه قبل و بعد از آن به مومنين تعلق دارد لذا براساس اين آيه، اگر مومنين اختلافات را كنار بگذارند، مشكلي به وجود نخواهد آمد، بنابراين، علامه طباطبايي(ره) از اين آيه نتيجه گرفته اند كه تاخير و تعجيل در ظهور امام زمان(عج) وابسته به عملكرد مومنين است.
وي با اشاره به اينكه علامه طباطبايي(ره) در دو كتاب «شيعه در اسلام» و «تفسير الميزان» به موضوع مهدويت پرداخته اند، گفت: علامه در تفسير آيه ۱۲۴ سوره مباركه بقره كه داستان به امامت رسيدن حضرت ابراهيم(ع) است، در جلد ۱ تفسير الميزان مي فرمايد: فلسفه وجودي و رسالت امام معصوم آن است كه انسان هاي لايق را به مقام عظيم قرب به خداوند برساند و اگر چنين امامي نباشد، دستيابي به اين غايت امكان پذير نخواهد بود.
عبادي تاكيد كرد: خداوند در آيه ۲۰ سوره مباركه لقمان مي فرمايد: «أَ لَمْ تَرَوْا أَنَّ اللّهَ سَخَّرَ لَكُمْ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ وَ أَسْبَغَ عَلَيْكُمْ نِعَمَهُ ظاهِرَةً وَ باطِنَةً وَ مِنَ النّاسِ مَنْ يُجادِلُ فِي اللّهِ بِغَيْرِ عِلْم وَ لا هُدىً وَ لا كِتاب مُنِير؛ آيا نديديد خداوند آنچه را در آسمان ها و زمين است مسخر شما كرده، و نعمت هاى آشكار و پنهان خود را به طور فراوان بر شما ارزانى داشته است؟! ولى بعضى از مردم بدون هيچ دانش و هدايت و كتاب روشنگرى درباره خدا مجادله مى كنند!» از امام معصوم(ع) سوال مي شود كه اين نعمت ظاهري چيست و ايشان مي فرمايد: امام ظاهر و سوال مي شود، نعمت باطني چيست و ايشان پاسخ مي دهد: امام غايب؛ براين اساس علامه مي فرمايد: هنگام غيبت هم مي توانيم از هدايت باطني امام معصوم(ع) بهره مند شويم.
فردي مي تواند مردم را هدايت كند كه خود هدايت شده باشد!!
اين كارشناس مركز تخصصي مهدويت تاكيد كرد: خداوند در آيه ۷ سوره مباركه رعد مي فرمايد: « وَيَقُولُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَوْلاَ أُنزِلَ عَلَيْهِ آيَةٌ مِنْ رَبِّهِ إِنَّمَا أَنْتَ مُنذِرٌ وَلِكُلِّ قَوْم هَاد؛ كسانى كه كافر شدند مى گويند: «چرا آيه (و معجزه اى) از پروردگارش بر او نازل نشده؟!» تو فقط بيم دهنده اى و براى هر گروهى هدايت كننده اى است; (و اينها همه بهانه است).» سوال اين است با توجه به اينكه قرآن براي زمان خاصي نيست، هم اكنون هادي زمانه ما چه كسي است كه علامه در جلد ۱۰ تفسير الميزان با استناد به ديگر آيات قرآن مي فرمايد: فردي مي تواند ديگران را هدايت كند كه خود ابتدا هدايت شده باشد و اين در شان انبياء الهي است.
وي با اشاره به اينكه خداوند در آيه ۲۰۰ سوره مباركه آل عمران مي فرمايد: «يا ايّها الّذين آمنوا اصبروا و صابروا و رابطوا و اتّقواللّه لعلّكم تفلحون؛ اى اهل ايمان در كار دين صبور باشيد و يكديگر را به صبر و مقاومت سفارش كنيد و مهيا و مراقب كار دشمن بوده و خدا ترس باشيد باشد كه پيروز و رستگار گرديد»، تصريح كرد: علامه مي فرمايد: اين آيه به وظايف منتظران در زمان غيبت اشاره دارد و در زمينه رابطوا بحث مفصلي را مطرح كرده اند كه جامعه انساني بايد چگونه عمل كند تا به غايت و هدف نهايي خود دست يابد.
نقش مهم و اساسي مردم در جهاني شدن اسلام، نشر و حاكميت آن
عبادي با بيان اينكه خداوند در آيه ۸ و ۹ سوره صف مي فرمايد: «يُرِيدُونَ لِيُطْفِؤُا نُورَ اللّهِ بِأَفْواهِهِمْ وَ اللّهُ مُتِمُّ نُورِهِ وَ لَوْ كَرِهَ الْكافِرُونَ؛ آنان مى خواهند نور خدا را با دهان خود خاموش سازند; ولى خدا نور خود را كامل مى كند هر چند كافران خوش نداشته باشند!»، «هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدى وَ دِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَ لَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ؛ او كسى است كه رسول خود را با هدايت و دين حق فرستاد تا او را بر همه اديان غالب سازد، هر چند مشركان كراهت داشته باشند!»، افزود: علامه براساس اين دو آيه مي فرمايد كه خداوند مومنان را به مبارزه با اهل كتاب دعوت مي كند زيرا اين دو آيه دلالت مي كند كه خداوند اراده كرده است تا اين دين در عالم منتشر شود لذا بايد در اين راه سعي و كوشش كرد.
كارشناس مركز تخصصي مهدويت گفت: در ذيل تفسير اين آيه علامه طباطبايي(ره) به اين آيه اشاره مي كند كه: «وَلا تَهِنوا وَلا تَحزَنوا وَأَنتُمُ الأَعلَونَ إِن كُنتُم مُؤمِنينَ؛ و سست نشويد! و غمگين نگرديد! و شما برتريد اگر ايمان داشته باشيد!» و از آنها نتيجه مي گيرند كه مردم در جهاني شدن اسلام، نشر و حاكميت آن نقش اساسي دارند.
وي در پايان با اشاره به آيه ۵۵ سوره مباركه نور خاطرنشان كرد:‌ خداوند در اين آيه مي فرمايد: «وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ ءَامَنُواْ مِنكمُ‏ْ وَ عَمِلُواْ الصَّلِحَتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فىِ الْأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ وَ لَيُمَكِّنَنَّ لهَُمْ دِينهَُمُ الَّذِى ارْتَضىَ‏ لهَُمْ وَ لَيُبَدِّلَنهَُّم مِّن بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا يَعْبُدُونَنىِ لَا يُشْرِكُونَ بىِ شَيًْا وَ مَن كَفَرَ بَعْدَ ذَالِكَ فَأُوْلَئكَ هُمُ الْفَاسِقُون؛ خدا به كسانى از شما كه ايمان آورده‏اند و كارهاى شايسته كرده ‏اند وعده داد كه در روى زمين جانشين ديگرانشان كند، هم چنان كه مردمى را كه پيش از آنها بودند جانشين ديگران كرد. و دينشان را- كه خود برايشان پسنديده است- استوار سازد. و وحشتشان را به ايمنى بدل كند. مرا مى‏پرستند و هيچ چيزى را با من شريك نمى‏كنند. و آنها كه از اين پس ناسپاسى كنند، نافرمانند» كه علامه طباطبايي(ره) در تفسير اين آيه مي فرمايد: تحقق واقعي اين آيه جز در جامعه موعود مهدوي نخواهد بود.