مهم‌ترین زیارتگاه‌های کربلا و اطراف آن

به گزارش پايگاه اطلاع رساني حج، ساختمان كنوني حرم از ساخته هاي دوره صفوي و عثماني و قاجار است. حرم مطهر از گنبدي بزرگ و مطلاّ تشكيل شده كه بر روي گنبد خانه اي وسيع و چندين رواق و يك مسجد بزرگ و صحني فراخ است كه تمامي اين مجموعه را در بر مي گيرد. گنبد طلا از ساخته هاي دوران صفويه است و طلاكاري آن به دستور آغامحمدخان قاجارانجام گرفته است. در زير گنبد، ضريح نقره اي و بزرگ و چند ضلعي قرار دارد كه قسمت عمده فضاي گنبدخانه را اشغال كرده و درون آن قبر مطهر امام حسين(عليه السلام) و دو فرزندش علي اصغر و علي اكبر جاي دارد. در سمت شرق ضريح مطهر حضرت، فضايي است كه در جنوب آن پنجره اي نقره اي قرار دارد. اينجا آرامگاه قسمت اعظم شهيدان واقعه كربلا است كه همگي آنان پيرامون آن پنجره و فضاهاي اطراف پراكنده و مدفون هستند.
قتلگاه: جايگاهي است در نزديكي آرامگاه حبيب بن مظاهر اسدي كه بنابر گفته روايات، امام حسين(عليه السلام) در آنجا به شهادت رسيد و بعدها به جايگاه كنوني منتقل شد و دفن گرديده اند.
تلّ زينبيّه: در فاصله 20 متري از سمت غرب صحن مطهّر، تپه اي به ارتفاع 5 متر وجود دارد كه امروزه بر روي آن اتاقي ساخته شده است، اين تپّه به نام «تلّ زينبيّه» يا تپّه حضرت زينب(عليها السلام) مشهور است و بنا به نقل مورّخان، تپّه اي بوده است كه در روز عاشورا حضرت زينب بر روي آن مي رفته و از سير وقايع جنگ آگاهي مي يافته اند.
حرم منوّر و پاك ابوالفضل العباس(عليه السلام): اين حرم در فاصله 350 متري شمال شرقي حرم امام حسين(عليه السلام)قرار گرفته و داراي قبّه و بارگاه شكوهمندي است كه جسد پاك اين سردار رشيد و يار وفادار امام حسين(عليه السلام) را در بَرگرفته است. ساختمان داراي گنبدي طلايي است كه بر روي گنبد خانه اي كوچكتر از حرم امام حسين(عليه السلام) قرار دارد. گِرداگرد قبر مطهّر را چهار رواق و صحن فراخ و وسيعي به همراه ايوان زيبا در برگرفته است. ضريح زيباي آن حضرت به دستور مرحوم آية الله العظمي حكيم در سال 1965 ميلادي در اصفهان ساخته شد.
آرامگاه حبيب بن مظاهر اسدي: او يكي از شهداي روز عاشورا است كه در سن 80 سالگي به ياري امام حسين(عليه السلام) شتافت و شهيد گرديد و در فاصله 10 متري از ضريح مطهر و در رواق جنوب غربي مدفون است و داراي ضريح كوچكي است.
آرامگاه سيد ابراهيم مجاب: وي امام زاده والا مقام و عظيم الشأن و داراي نسل مباركي است. او ابراهيم فرزند محمّد العابد فرزند امام موسي بن جعفر(عليه السلام) است كه در اين بقعه مطهّر دفن شده است و بنا به نوشته مورّخان، بسياري از سادات و بزرگان پيرامون او مدفونند. آرامگاه او در رواق حرم مطهّر و در گوشه شمال غربي آن است.
مشاهير مدفون در حرم: در سرتاسر صحن و حجره هاي گرداگرد آن و رواقها، بسياري از بزرگان در طول تاريخ دفن شده اند، برخي از اين حجره ها به نام شخصيتي كه در داخل آن دفن شده، مشهور است؛ همچون آخرين مقبره اي كه در جنوب سمت مشرق قرار دارد و مدفن بسياري از علماي دين مي باشد كه مشهورترين آنها مرحوم آية الله ميرزا محمّد تقي شيرازي است كه در سال 1920ميلادي، رهبري انقلاب مردم بر ضدّ دولت انگليس را بر عهده داشت. از ديگر مشاهير مدفون در اين بقعه مطهر، ميرزا محمّد تقي خان امير كبير است كه پس از به قتل رسيدنش در كاشان، به كربلا منتقل و در مقبره اي در رواق شرقي حرم مطهر دفن گرديد، همچنين قاجاريه نيز در رواق شمالي، داراي مقبره اي هستند كه جمعي از آنان در آنجا مدفونند.
خيمه گاه: در جنوب صحن مطهّر امام حسين(عليه السلام) و در فاصله 250 متري واقع است. (بنا به نقل مورّخان، محلّ برافراشته شدن خيمه ها و چادرهاي سيد الشهدا(عليه السلام) و ياران او بوده است). امروزه جايگاه خيمه ها را با ساختمانسازي به تصوير كشيده اند.
مقام حضرت مهدي(عليه السلام): در ميان نخلستانهاي كرانه رودخانه فرات كه اين شاخه رودخانه به نام «نهر علقمه» مشهور است، از شمال كربلا مي گذرد و آن جايگاهي است منسوب به حضرت حجّت(عليه السلام) كه مردم در آن به نماز مي پردازند.
حُرّ: و آن شهركي است در جنوب غربي كربلا كه در فاصله 9 كيلومتري از شهر واقع شده و نام آن برگرفته از نام حرّ بن يزيد رياحي است. او در روز عاشورا يكي از فرماندهان لشكر عبيدالله زياد بود ولي بعدها توبه كرد و به لشكر حق پيوست و تا پاي جان ايستاد و به شهادت رسيد و در اين موقعيّت دفن گرديد. امروزه آرامگاه او، كه از ساخته هاي شاه اسماعيل صفوي است، داراي صحن و رواق و گنبد كاشي كاري است و مؤمنان فوج فوج به زيارت قبرش مي شتابند.
آرامگاه الأخرس بن الكاظم(عليه السلام): وي محمد ابن أبي الفتح أخرس، از نوادگان حضرت موسي بن جعفر(عليه السلام)است كه بقعه اش در حومه كربلا، در محله اي به نام «الأبتر» قرار دارد.
آرامگاه ابن حمزه: وي نواده امير المؤمنين و از امام زادگان والا مقام است. آرامگاهش در آغازِ بزرگراه كربلا ـ طويريج قرار دارد.
آرامگاه عون بن عبدالله: در نسبت اين امام زاده ترديدهايي وجود دارد كه آيا وي همان عوني است كه در كربلا شهيد شد و يا نواده امام حسن(عليه السلام) است؟ امروزه وي داراي بقعه و بارگاه باشكوهي در 11 كيلومتري شمال غربي كربلا و در آغاز بزرگراه كربلا ـ بغداد مي باشد. اين امام زاده بسيار مورد توجّه مردمان عراق و داراي نذر مجربي است: از اين رو همواره مزار او مملو از زائر و نذورات آنان است.
آرامگاه طفلان مسلم: اين آرامگاه در راه كربلا ـ بغداد، در حومه شهر مسيّب قرار دارد. اين دو كودك به نامهاي محمّد و ابراهيم، فرزندان حضرت مسلم ابن عقيل هستند كه پس از شهادت پدرشان به شهادت رسيدند، آرامگاه اين دو كودك صحن و سراي باشكوهي داشته و بر قبر هر يك گنبد و ضريحي قرار دارد.
آرامگاه ابن هاشم: وي از نوادگان حضرت موسي بن جعفر(عليه السلام)است كه در سال 745هـ.ق. وفات يافت و آرامگاهش امروزه در كويري واقع در شمال غربي كربلا مي باشد. قبر او داراي صحن و سراي بزرگي است و در ميان اعراب بيابان گرد بسيار معروف است و آنان همواره بدو پناه آورده و نذر مي كنند.
آرامگاه ابن فَهْد حِلّي: او از فقهاي اماميّه است و قبرش در غرب خيابان «باب القبله» درون مسجدي به نام او قرار دارد.
حسينيّه هاي كربلا: با توجّه به اين كه كربلا شهري زيارتي است و ساليانه صدها هزار مسلمان از سرتاسر كشورهاي شيعه نشين براي زيارت به اين شهر مقدّس مشرّف مي شوند، از اين رو بسياري از مردم شهرهاي گوناگون به ساختن حسينيّه و زائرسرا پرداخته اند كه مهمترين حسينيّه ها از آنِ ايرانيان است; همانند حسينيّه تهرانيها، اصفهانيها، مازندراني ها، قمي ها و آذربايجانيها، و ده ها حسينيّه ديگر كه قسمت عمده اين مراكز در سالهاي اخير منهدم و ويران گرديده است.
مدارس ديني كربلا: كربلا داراي حوزه علميّه كهن و مهمّي است; از اين رو مدارس ديني فراوان در كربلا ديده مي شود كه مهمترين آنها عبارتند از: مدرسه هنديّه، مدرسه حسن خان، مدرسه آية الله بروجردي، مدرسه بادكوبه، مدرسه كريم خان، مدرسه مجاهد، مدرسه بُقعه، مدرسه حسينيّه، مدرسه شريف العلما، مدرسه سليميّه و...