وداع امام سجاد(ع) با ماه رمضان
ماه مهمانی خدا، ماه آمرزش و پاکی از پلیدی هاست. از این رو، امام سجاد علیه السلام در وداع با این ماه مبارک میفرماید: «درود بر توای همسایهای که دلها بر اثر عبادت و بندگی در آن نرم و فروتن گردید و گناهان بر اثر آمرزش و عفو خدای بزرگ در آن کم شد. درود بر تو! چه بسیار گناهان را محو کردی و چه بسیار زشتیها را پوشاندی».
به گزارش پايگاه اطلاع رساني حج، پيامبر گرامي اسلام نيز در فضيلت ماه رمضان ميفرمايد: «ماه رمضان، ماه خدا و ماه مغفرت است».
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ فِي وَدَاعِ شَهْرِ رَمَضَانَ:
و از دعاي آن حضرت (ع) به وقت در وداع ماه رمضان:
اللَّهُمَّ يَا مَنْ لَا يَرْغَبُ فِي الْجَزَاءِ وَ يَا مَنْ لَا يَنْدَمُ عَلَى الْعَطَاءِ وَ يَا مَنْ لَا يُكَافِئُ عَبْدَهُ عَلَى السَّوَاءِ. مِنَّتُكَ ابْتِدَاءٌ، وَ عَفْوُكَ تَفَضُّلٌ، وَ عُقُوبَتُكَ عَدْلٌ، وَ قَضَاؤُكَ خِيَرَةٌ إِنْ أَعْطَيْتَ لَمْ تَشُبْ عَطَاءَكَ بِمَنٍّ، وَ إِنْ مَنَعْتَ لَمْ يَكُنْ مَنْعُكَ تَعَدِّياً.
اي خدايي كه در برابر احسان به بندگان پاداش نخواهي، و از عطا و بخشش پشيمان نميگردي،اي كسي كه مزد بنده خود را بيش از عمل او ميدهي، نعمتت بياستحقاق به بندگان رسد، و عفوت تفضل، و مجازاتت عدالت، و قضايت عين خير است. اگر بخشش كني عطايت را به منّت آلوده نكني، و اگر عنايت نكني از باب ستم نيست.
تَشْكُرُ مَنْ شَكَرَكَ وَ أَنْتَ أَلْهَمْتَهُ شُكْرَكَ. وَ تُكَافِئُ مَنْ حَمِدَكَ وَ أَنْتَ عَلَّمْتَهُ حَمْدَكَ. تَسْتُرُ عَلَى مَنْ لَوْ شِئْتَ فَضَحْتَهُ، وَ تَجُودُ عَلَى مَنْ لَوْ شِئْتَ مَنَعْتَهُ، وَ كِلَاهُمَا أَهْلٌ مِنْكَ لِلْفَضِيحَةِ وَ الْمَنْعِ غَيْرَ أَنَّكَ بَنَيْتَ أَفْعَالَكَ عَلَى التَّفَضُّلِ، وَ أَجْرَيْتَ قُدْرَتَكَ عَلَى التَّجَاوُزِ. وَ تَلَقَّيْتَ مَنْ عَصَاكَ بِالْحِلْمِ، وَ أَمْهَلْتَ مَنْ قَصَدَ لِنَفْسِهِ بِالظُّلْمِ، تَسْتَنْظِرُهُمْ بِأَنَاتِكَ إِلَى الْإِنَابَةِ، وَ تَتْرُكُ مُعَاجَلَتَهُمْ إِلَى التَّوْبَةِ لِكَيْلَا يَهْلِكَ عَلَيْكَ هَالِكُهُمْ، وَ لَا يَشْقَى بِنِعْمَتِكَ شَقِيُّهُمْ إِلَّا عَنْ طُولِ الْإِعْذَارِ إِلَيْهِ، وَ بَعْدَ تَرَادُفِ الْحُجَّةِ عَلَيْهِ، كَرَماً مِنْ عَفْوِكَ يَا كَرِيمُ، وَ عَائِدَةً مِنْ عَطْفِكَ يَا حَلِيمُ.
آن كه تو را شكر كند شكرش كني، در صورتي كه خودت آن شكر را به او الهام فرمود: ي، و هر كه تو را بستايد پاداشش ميدهي در حالي كه آن ستايش را خودت به او تعليم كردي، پرده ميپوشي بر آن كه اگر ميخواستي رسوايش ميكردي، و جود و كرم كني بر آن كه اگر ميخواستي از وي دريغ ميكردي، در صورتي كه هر دو مستحق رسوايي و دريغ تواند، امّا تو تمام امورت را براساس تفضل بنا نهادهاي، و قدرتت را بر آئين گذشت مقرّر كردهاي، و با آن كه با تو به مخالفت برخاسته با بردباري روبرو ميشوي، و به آن كه در حق خويش ستم كرده مهلت ميدهي، با صبر و بردباري خود مهلتشان ميدهي تا به حضرتت بازگردند، و در مؤاخذه عاصيان شتاب نميكني تا به توبه موفق شوند، تا هلاك شونده آنان بدون رضاي تو هلاك نشود، و تيره بختشان به نعمتت بدبخت نگردد مگر پس از قطع بهانه و بعد از اتمام حجت همه جانبه بر او، و اين همه بزرگواري و آقايي از عفو و گذشت توستاي بزرگوار، و بهرهاي است از محبتتاي بردبار.
أَنْتَ الَّذِي فَتَحْتَ لِعِبَادِكَ بَاباً إِلَى عَفْوِكَ، وَ سَمَّيْتَهُ التَّوْبَةَ، وَ جَعَلْتَ عَلَى ذَلِكَ الْبَابِ دَلِيلًا مِنْ وَحْيِكَ لِئَلَّا يَضِلُّوا عَنْهُ، فَقُلْتَ- تَبَارَكَ اسْمُكَ-: «تُوبُوا إِلَى اللَّهِ تَوْبَةً نَصُوحاً عَسى رَبُّكُمْ أَنْ يُكَفِّرَ عَنْكُمْ سَيِّئاتِكُمْ وَ يُدْخِلَكُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ يَوْمَ لا يُخْزِي اللَّهُ النَّبِيَّ وَ الَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ، نُورُهُمْ يَسْعى بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَ بِأَيْمانِهِمْ، يَقُولُونَ: رَبَّنا أَتْمِمْ لَنا نُورَنا، وَ اغْفِرْ لَنا، إِنَّكَ عَلى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ» فَمَا عُذْرُ مَنْ أَغْفَلَ دُخُولَ ذَلِكَ الْمَنْزِلِ بَعْدَ فَتْحِ الْبَابِ وَ إِقَامَةِ الدَّلِيلِ!
تويي كه بر بندگانت دري به سوي بخشش خود باز كردهاي، و آن را باب توبه ناميدهاي، و بر آن درِ گشوده راهنمايي از وحي خود قرار دادهاي، تا آن را گم نكنند، پس خود - كه نامت والا و مبارك است - فرمود: ي: «به سوي خدا توبه خالص و بيپيرايه آوريد، باشد كه پروردگارتان گناهان شما را محو كند، و شما را داخل بهشتهايي نمايد كه نهرها از زير آن روان است، در آن روزي كه خداوند پيامبر خود و آنان را كه به او ايمان آوردند خوار وذليل نميكند، درحالي كه نورشان پيش رويشان و از جانب راستشان روان است ميگويند: خداوندا نورمان را كامل كن، و ما را مورد مغفرت قرار ده، كه تو بر هر چيز توانايي». پس عذر كسي كه از ورود به آن خانه غفلت كند پس از گشوده شدن در و به پا داشتن راهنما چه خواهد بود؟
وَ أَنْتَ الَّذِي زِدْتَ فِي السَّوْمِ عَلَى نَفْسِكَ لِعِبَادِكَ، تُرِيدُ رِبْحَهُمْ فِي مُتَاجَرَتِهِمْ لَكَ، وَ فَوْزَهُمْ بِالْوِفَادَةِ عَلَيْكَ، وَ الزِّيَادَةِ مِنْكَ، فَقُلْتَ- تَبَارَكَ اسْمُكَ وَ تَعَالَيْتَ-: «مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثالِها، وَ مَنْ جاءَ بِالسَّيِّئَةِ فَلا يُجْزى إِلَّا مِثْلَها». وَ قُلْتَ: «مَثَلُ الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوالَهُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ كَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنْبَتَتْ سَبْعَ سَنابِلَ فِي كُلِّ سُنْبُلَةٍ مِائَةُ حَبَّةٍ، وَ اللَّهُ يُضاعِفُ لِمَنْ يَشاءُ» وَ قُلْتَ: «مَنْ ذَا الَّذِي يُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً فَيُضاعِفَهُ لَهُ أَضْعافاً كَثِيرَةً» وَ مَا أَنْزَلْتَ مِنْ نَظَائِرِهِنَّ فِي الْقُرْآنِ مِنْ تَضَاعِيفِ الْحَسَنَاتِ. وَ أَنْتَ الَّذِي دَلَلْتَهُمْ بِقَوْلِكَ مِنْ غَيْبِكَ وَ تَرْغِيبِكَ الَّذِي فِيهِ حَظُّهُمْ عَلَى مَا لَوْ سَتَرْتَهُ عَنْهُمْ لَمْ تُدْرِكْهُ أَبْصَارُهُمْ، وَ لَمْ تَعِهِ أَسْمَاعُهُمْ، وَ لَمْ تَلْحَقْهُ أَوْهَامُهُمْ، فَقُلْتَ: «فَاذْكُرُونِي أَذْكُرْكُمْ، وَ اشْكُرُوا لِي وَ لا تَكْفُرُونِ» وَ قُلْتَ: «لَئِنْ شَكَرْتُمْ لَأَزِيدَنَّكُمْ، وَ لَئِنْ كَفَرْتُمْ إِنَّ عَذابِي لَشَدِيدٌ»؛ و ......
و تويي كه در معامله با بندگانت بر عطاي خود افزودهاي، تا در اين تجارتشان از عنايت تو سود برند، و در حركت كردن به جانب تو كامياب گردند، و از حضرتت بهرهاي افزون دريافت نمايند، به همين خاطر، تو خود - كه نامت مبارك است و بس والايي - فرمود: ي: «هر كس كه يك كار نيك كند ده برابر آن پاداش دارد، و هر كس يك كار بد كند جز به مانند كارش عقوبت نبيند»، و نيز فرمود: ي: «مثل آنان كه اموالشان را در راه خدا انفاق ميكنند مانند دانهاي است كه هفت خوشه رويانده، در هر خوشه صد دانه باشد، و خداوند براي هر كه بخواهد آن را چند برابر كند»، و فرمود: ي: «كيست آن كه به خداوند قرض الحسنه دهد تا خدا آن را چندين برابر سازد؟» و امثال و نظائر اين وعدهها كه در قرآن درباره چند برابر كردن كارهاي نيك فرو فرستادهاي؛ و تويي آن خداوندي كه با گفتار از غيب خود و به سبب ترغيبت كه در برگيرنده سود ايشان است آنان را به چيزي راهنمايي فرمود:ي كه اگر از آنان ميپوشاندي ديدگانشان درك نميكرد، و گوشهاشان فرانمي گرفت، و فكرشان به آن نميرسيد، چرا كه فرمود: ي: «مرا ياد كنيد تا شما را ياد كنم، و مرا سپاس آوريد و كفران نورزيد»، و فرمود: ي: «هرآينه اگر شكر آريد شما را افزوني دهم، و اگر ناسپاسي كنيد همانا عذاب من شديد است».و ......
منبع: باشگاه خبرنگاران