دکتر حدادعادل در گفتوگو با پایگاه حج؛
حج واقعیتی کاملاً عینى است
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان این که حج در حقیقت یک نماز بزرگ است، گفت: درک رابطۀ میان حج و نماز، دشوار نیست؛ ما که عمرى، کعبه را ندیده، بدان عشق ورزیده و رو به سوی آن نماز خوانده ایم اگر روزى کعبه را ببینیم چه باید بکنیم؟
دكتر غلامعلي حدادعادل عضو مجمع تشخيص مصلحت نظام در گفتوگو با خبرنگار پايگاه اطلاع رساني حج، با بيان اين كه حج عبادتى عجيب و حيرتانگيز است، ابراز داشت: حج عبادتى دشوار، پيچيده و طولانى، آكنده از راز و رمز و اشارت اسرارآميز، كه صورتى كاملاً تمثيلى و نمادين دارد، اما آنچه از خود حج دشوارتر و مهمتر است فهم اسرار حج است.
وي افزود: در اديان جهان، مكانهاى مقدسى كه پيروان اديان به زيارت آنها مىشتابند بسيار است، اما در ميان همۀ اديان و در جهان امروز «حج» برجستگى و جلوۀ خاصى دارد و ظاهراً اين تنها اسلام است كه پيروان خود را در هر كجاى جهان كه ساكن باشند، ملزم كرده است تا در همۀ عمر، به شرط استطاعت، لااقل يك بار در روزهاى معينى از يك ماه معين سال، در يك نقطه از كرۀ زمين جمع شوند و عبادتى معلوم و مشخص را، به صورت دستهجمعى به جاى آورند.
دكتر حدادعادل با بيان اين كه در ميان اديان بزرگ و معروفى مانند مسيحيت و يهوديت و يا آيين بودا چنين پديدۀ اجتماعى و دينى جهان شمول و پرتب و تابى ديده نمىشود، خاطرنشان كرد: حج زندگى حاجى را نه تنها تغيير مىدهد بلكه در هم مىريزد و روال عادى آن را براى مدتى بر هم مىزند.
عضو شوراي عالي انقلاب فرهنگي اضافه كرد: سفر حج در دنياى امروز كه مردم از وسايل رفت و آمد سريع استفاده مىكنند با احتساب مدتى كه زاير در مدينه براى زيارت قبر نبىاكرم (ص) بسر مىبرد، در حدود يك ماه طول مىكشد، درحالي كه حج، قبل از اختراع اتومبيل و هواپيما، يعنى از هزار و چهارصد پيش تا همين هفتاد هشتاد سال گذشته، عبادتى بود كه براى بسيارى از حاجيان بيش از يك سال طول مىكشيد.
وي با تأكيد بر اين كه حج تنها يك سفر و دور شدن از خانه و كاشانه و اقامتى چند روزه در يك شهر ديگر نيست، خاطرنشان كرد: حج خود نوعى زندگى است كه به كلى با زندگى روزمره و عادى تفاوت دارد؛ حج خواب و خوراك حاجى را دگرگون مىكند و لباس و كفش و كلاه او را از تن بدر مىآورد و حتى موى سر او را، اگر مرد باشد، مىتراشد و ظاهر چهرۀ او را هم تغيير مىدهد.
حدادعادل ادامه داد: حج حاجى را از سر پناه معمولى و مأنوس خود بيرون مىكشد و او را بىسايبان زير آسمان قرار مىدهد و رابطۀ زناشويى وى را با همسرش قطع مىكند و از حاجى، كه ممكن است در همۀ عمر حتى يك مرغ را هم سر نبريده باشد مىخواهد كه كارد به دست گيرد و گوسفندى قربانى كند.
وي تأكيد كرد: هر چند روح حج مانند هر عبادت ديگرى زنده به «نيت» است و حاجى همۀ اعمالى را كه به عنوان حج انجام مىدهد بايد به عنوان عبادت و به قصد قربت انجام دهد با اين حال بايد گفت كه حج يك واقعيت كاملاً عينى است، از اين رو مي توانيم حج را «نماز بزرگ» بناميم.
عضو مجمع تشخيص مصلحت نظام در بخش ديگري از اين گفتوگو از تأليف كتابي با همين عنوان خبرداد و يادآور شد: با اين نامگذارى نمىخواهيم اصطلاح جديدى جعل كنيم و بگوييم حج همان نماز است و نماز همان حج، استقلال اين دو عبادت نزد ما مسلّم و معلوم است، غرض ما در استفاده از تعبير «نماز بزرگ» براى حج، هم تشبيه اين دو عبادت به يكديگر است، تشبيهى كه ناموجه نيز نيست و هم نگاهى است به «حج» از منظر «نماز».
وي تأكيد كرد: ما در اين اثر مي خواستيم حج را از نظرگاه نماز تماشا كنيم و به كمك مفاهيم و معانى آشناى نماز نورى به صحنه حج بتابانيم و آن صحنه را با پرتو اين نور روشن كنيم، درك رابطۀ ميان حج و نماز، دشوار نيست؛ مگر نه آن است كه هر روز از بامداد تا شام، پنج مرتبه، در هر كجاى جهان كه ساكن باشيم، رو به سوى كعبه مىايستيم و نماز مىخوانيم؟ حال اگر روز توانستيم در كنار كعبه باشيم، چه نمازى بايد بخوانيم؟ ما كه عمرى، كعبه را نديده، بدان عشق ورزيدهايم اگر روزى كعبه را ببينيم چه بايد بكنيم؟
حداد عادل افزود: ما معتقديم با حركت از نماز به سوى حج و با تكيه بر دركى كه از نماز داريم، مىتوانيم در راه فهم اسرار حج و نزديك شدن به حقيقت حج، قدرى به پيش رويم، البته به هيچ روى مدعى كشف اسرار حج نيستيم، اما در كوششى كه كردهايم و رويكردى كه داشتهايم از پيش يك نكته را به عنوان يك «اصل» مسلّم و مفروض انگاشتهايم و آن اين است كه حج عبادتى است قابل تفسير عقلانى، كه به سؤال عقلانى پاسخ مىدهد.