دحو الارض» روزی که زمین از کعبه دامن گسترانید

گروه دین و اندیشه پایگاه اطلاع رسانی حج وابسته به بعثه مقام معظم رهبری - «دحو الارض» مطابق با بيست و پنجم ماه ذي‌القعده، روزي است كه خداوند با نظر به كره زمين، به جهان خاكي حيات بخشيد، از اين روز، بخش‌هايي از كره زمين ـ كه سراسر از آب بود ـ شروع به خشك شدن كرد تا كم كم به شكل يك چهارم خشكي‌هاي امروزي درآمد.
مطابق روايات، اولين نقطه اي كه از زير آب سر برآورد، مكان كعبه شريف و بيت الله الحرام بود.
«دَحو» به معناي گسترش است و برخي نيز آن را به معناي تكان دادن چيزي از محلِ اصلي اش تفسير كرده‌اند، منظور از «دحوالارض» (گسترده شدن زمين) اين است كه در آغاز، تمام سطح زمين را آب‌هاي حاصل از باران هاي سيلابيِ نخستين فراگرفته بود، اين آب‌ها، به تدريج در گودال‌هاي زمين جاي گرفتند و خشكي‌ها از زير آب سر برآوردند و روز به روز گسترده‌تر شدند.
از سوي ديگر، زمين در آغاز به صورت پستي‌ها و بلندي‌ها يا شيب‌هاي تند و غيرقابل سكونت بود، بعدها باران‌هاي سيلابي مداوم باريدند، ارتفاعات زمين را شستند و دره‌ها گستردند، اندك اندك زمين‌هايِ مسطح و قابل استفاده براي زندگي انسان، كشت و زرع پديد آمد، مجموع اين گسترده شدن، «دحو الارض» نام‌گذاري مي‌شود.
از اميرالمومنين عليه‌السلام روايت شده است كه فرمودند: «نخستين رحمتي كه از آسمان به زمين نازل شد، در بيست وپنج ذي القعده بود. كسي كه در اين روز روزه بگيرد و شبش را به عبادت بايستد، عبادت صد سال را كه روزش را روزه و شبش را عبادت كرده است خواهد داشت.»
به نظر برخي از مفسران، آيه 30 سوره نازعات «وَالْأَرْضَ بَعْدَ ذَلِكَ دَحَاهَا»، به همين واقعه اشاره دارد، گذشته از واقعه دحوالارض، رويدادهاي ديگري نيز در اين روز رخ داده‌اند كه اهميت آن را دو چندان كرده است؛ از جمله:

- ميلاد حضرت ابراهيم علي نبينا وآله وعليه‌السلام
- ميلاد حضرت عيسي مسيح عليه‌السلام
- خروج رسول اكرم صلي الله عليه وآله وسلم از مدينه به همراه هزاران حاجي به سوي مكه، به قصد حجة الوداع. در اين سفر وجود مقدس حضرت زهرا سلام الله عليها و نيز تمامي همسران پيامبر(ص) نيز ايشان را همراهي مي‌كردند.
- در روايتي نيز آمده است كه حضرت مهدي عجل الله تعالي فرجه‌الشريف در همين روز قيام خواهد كرد.

همچنين روز دحوالارض، جزء چهار روز معروفی است كه روزه آن پاداش فراوان داشته و ثواب هفتاد سال روزه گرفتن دارد.

اعمال شب و روز دحو الارض

*روزه: يكي از آن چهار روز است كه در تمام سال به فضيلت روزه ممتاز است، در روايتي روزه‏اش مثل روزه هفتاد سال است و در روايت ديگر كفاره هفتاد سال است، هر كه اين روز را روزه بدارد و شبش را به عبادت به سر آورد از براي او عبادت صد سال نوشته شود، از براي روزه‏دار اين روز هر چه در ميان آسمان و زمين است استغفار كند، اين روزي است كه رحمت خدا در آن منتشر شده، از براي عبادت و اجتماع به ذكر خدا در اين روز اجر بسياري است.
* نماز: نمازي كه در كتب شيعه قميين روايت شده است، آن دو ركعت است، در وقت چاشت در هر ركعت بعد از «حمد»، پنج مرتبه «توحيد» و «الشمس» بخواند و بعد از سلام نماز بخواند «لا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ إِلا بِاللَّهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ»، پس دعا كند و بخواند «يَا مُقِيلَ الْعَثَرَاتِ أَقِلْنِي عَثْرَتِي يَا مُجِيبَ الدَّعَوَاتِ أَجِبْ دَعْوَتِي يَا سَامِعَ الْأَصْوَاتِ اسْمَعْ صَوْتِي وَ ارْحَمْنِي وَ تَجَاوَزْ عَنْ سَيِّئَاتِي وَ مَا عِنْدِي يَا ذَا الْجَلالِ وَ الْإِكْرَامِ» .
*دعا: خواندن اين دعا است كه شيخ در «مصباح» فرموده، خواندن آن مستحب است:
«اللَّهُمَّ دَاحِيَ الْكَعْبَةِ وَ فَالِقَ الْحَبَّةِ وَ صَارِفَ اللَّزْبَةِ وَ كَاشِفَ كُلِّ كُرْبَةٍ أَسْأَلُكَ فِي هَذَا الْيَوْمِ مِنْ أَيَّامِكَ الَّتِي أَعْظَمْتَ حَقَّهَا وَ أَقْدَمْتَ سَبْقَهَا وَ جَعَلْتَهَا عِنْدَ الْمُؤْمِنِينَ وَدِيعَةً وَ إِلَيْكَ ذَرِيعَةً وَ بِرَحْمَتِكَ الْوَسِيعَةِ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَي مُحَمَّدٍ عَبْدِكَ الْمُنْتَجَبِ فِي الْمِيثَاقِ الْقَرِيبِ يَوْمَ التَّلاقِ فَاتِقِ كُلِّ رَتْقٍ وَ دَاعٍ إِلَي كُلِّ حَقٍّ وَ عَلَي أَهْلِ بَيْتِهِ الْأَطْهَارِ الْهُدَاةِ الْمَنَارِ دَعَائِمِ الْجَبَّارِ وَ وُلاةِ الْجَنَّةِ وَ النَّارِ وَ أَعْطِنَا فِي يَوْمِنَا هَذَا مِنْ عَطَائِكَ الْمَخْزُونِ غَيْرَ مَقْطُوعٍ وَ لا مَمْنُوعٍ [مَمْنُونٍ‏] تَجْمَعُ لَنَا بِهِ التَّوْبَةَ وَ حُسْنَ الْأَوْبَةِ يَا خَيْرَ مَدْعُوٍّ وَ أَكْرَمَ مَرْجُوٍّ يَا كَفِيُّ يَا وَفِيُّ يَا مَنْ لُطْفُهُ خَفِيٌّ الْطُفْ لِي بِلُطْفِكَ وَ أَسْعِدْنِي بِعَفْوِكَ وَ أَيِّدْنِي بِنَصْرِكَ وَ لا تُنْسِنِي كَرِيمَ ذِكْرِكَ بِوُلاةِ أَمْرِكَ وَ حَفَظَةِ سِرِّكَ وَ احْفَظْنِي مِنْ شَوَائِبِ الدَّهْرِ إِلَي يَوْمِ الْحَشْرِ وَ النَّشْرِ وَ أَشْهِدْنِي أَوْلِيَاءَكَ عِنْدَ خُرُوجِ نَفْسِي وَ حُلُولِ رَمْسِي وَ انْقِطَاعِ عَمَلِي وَ انْقِضَاءِ أَجَلِي اللَّهُمَّ وَ اذْكُرْنِي عَلَي طُولِ الْبِلَي إِذَا حَلَلْتُ بَيْنَ أَطْبَاقِ الثَّرَي وَ نَسِيَنِيَ النَّاسُونَ مِنَ الْوَرَي وَ أَحْلِلْنِي دَارَ الْمُقَامَةِ وَ بَوِّئْنِي مَنْزِلَ الْكَرَامَةِ وَ اجْعَلْنِي مِنْ مُرَافِقِي أَوْلِيَائِكَ وَ أَهْلِ اجْتِبَائِكَ وَ اصْطِفَائِكَ وَ بَارِكْ لِي فِي لِقَائِكَ وَ ارْزُقْنِي حُسْنَ الْعَمَلِ قَبْلَ حُلُولِ الْأَجَلِ بَرِيئا مِنَ الزَّلَلِ وَ سُوءِ الْخَطَلِ اللَّهُمَّ وَ أَوْرِدْنِي حَوْضَ نَبِيِّكَ مُحَمَّدٍ صَلَّي اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ اسْقِنِي مِنْهُ مَشْرَبا رَوِيّا سَائِغا هَنِيئا لا أَظْمَأُ بَعْدَهُ وَ لا أُحَلَّأُ وِرْدَهُ وَ لا عَنْهُ أُذَادُ وَ اجْعَلْهُ لِي خَيْرَ زَادٍ وَ أَوْفَي مِيعَادٍ يَوْمَ يَقُومُ الْأَشْهَادُ اللَّهُمَّ وَ الْعَنْ جَبَابِرَةَ الْأَوَّلِينَ وَ الْآخِرِينَ وَ بِحُقُوقِ [لِحُقُوقِ‏] أَوْلِيَائِكَ الْمُسْتَأْثِرِينَ اللَّهُمَّ وَ اقْصِمْ دَعَائِمَهُمْ وَ أَهْلِكْ أَشْيَاعَهُمْ وَ عَامِلَهُمْ وَ عَجِّلْ مَهَالِكَهُمْ وَ اسْلُبْهُمْ مَمَالِكَهُمْ وَ ضَيِّقْ عَلَيْهِمْ مَسَالِكَهُمْ وَ الْعَنْ مُسَاهِمَهُمْ وَ مُشَارِكَهُمْ اللَّهُمَّ وَ عَجِّلْ فَرَجَ أَوْلِيَائِكَ وَ ارْدُدْ عَلَيْهِمْ مَظَالِمَهُمْ وَ أَظْهِرْ بِالْحَقِّ قَائِمَهُمْ وَ اجْعَلْهُ لِدِينِكَ مُنْتَصِرا وَ بِأَمْرِكَ فِي أَعْدَائِكَ مُؤْتَمِرا اللَّهُمَّ احْفُفْهُ بِمَلائِكَةِ النَّصْرِ وَ بِمَا أَلْقَيْتَ إِلَيْهِ مِنَ الْأَمْرِ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ مُنْتَقِما لَكَ حَتَّي تَرْضَي وَ يَعُودَ دِينُكَ بِهِ وَ عَلَي يَدَيْهِ جَدِيدا غَضّا وَ يَمْحَضَ الْحَقَّ مَحْضا وَ يَرْفِضَ الْبَاطِلَ رَفْضا اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَيْهِ وَ عَلَي جَمِيعِ آبَائِهِ وَ اجْعَلْنَا مِنْ صَحْبِهِ وَ أُسْرَتِهِ وَ ابْعَثْنَا فِي كَرَّتِهِ حَتَّي نَكُونَ فِي زَمَانِهِ مِنْ أَعْوَانِهِ اللَّهُمَّ أَدْرِكْ بِنَا قِيَامَهُ وَ أَشْهِدْنَا أَيَّامَهُ وَ صَلِّ عَلَيْهِ [عَلَي مُحَمَّدٍ] وَ ارْدُدْ إِلَيْنَا سَلامَهُ وَ السَّلامُ عَلَيْهِ [عَلَيْهِمْ‏] وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُهُ».