خمس خمس خمس بعثه مقام معظم رهبری در گپ بعثه مقام معظم رهبری در سروش بعثه مقام معظم رهبری در بله
خمس خمس خمس خمس خمس

خمس

طبق آیه‏هاى قرآن خمس فقط به غنایم جنگى تعلق مى‏گیرد نه بر اموال مسلمانان. اما روحانیت شیعه براى منافع خود از شما خمس مى‏ستانند.     پاسخ: 1. یکى از امورى که باعث استقلال رأى و آزادگى علماى شیعه در برابر علماى

طبق آيه‏هاى قرآن خمس فقط به غنايم جنگى تعلق مى‏گيرد نه بر اموال مسلمانان. اما روحانيت شيعه براى منافع خود از شما خمس مى‏ستانند.
 
 
پاسخ:
1. يكى از امورى كه باعث استقلال رأى و آزادگى علماى شيعه در برابر علماى ساير فرق و مذاهب شده است همين استقلال مالى از حكام و شاهنشاهان ستمگر بوده است. به همين دليل كسانى مسئله خمس را همواره زير سؤال مى‏برند كه خود براى امرار معاش مجبور هستند مزدورى زورمداران و زراندوزان و تزويرگران را بكنند. پس هرگز نبايد از اين دروغ‏پردازى‏ها تعجب كرد.
2. چه كسى گفته است كه «طبق آيه‏هاى قرآن خمس فقط به غنايم جنگى تعلق مى‏گيرد ...»؟ آيه خمس اين است:
(وَ اعْلَمُوا أَنَّما غَنِمْتُمْ مِنْ شَي‏ءٍ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ وَ لِلرَّسُولِ وَ لِذِي الْقُرْبي وَ الْيَتامي وَ الْمَساكِينِ وَ ابْنِ‏
السَّبِيلِ إِنْ كُنْتُمْ آمَنْتُمْ بِاللهِ وَ ما أَنْزَلْنا عَلي عَبْدِنا ...) (انفال: 41)
و بدانيد كه هر فايده‏اى به دست مى‏آوريد خمس آن براى خدا و پيامبر و براى خويشاوندان او و يتيمان و بينوايان و در راه‏ماندگان از بستگان او است. پس آن را به اهلش بپردازيد اگر به خدا و آنچه بر بنده خود فرستاديم ايمان داريد.
الف) واژه غنيمت به هر نوع فايده‏اى كه به دست آيد اطلاق مى‏شود و يكى از مصاديق آن غنيمت جنگى است. بنابراين ظهور آيه در مطلق غنيمت است اعم از غنائم جنگى و ساير درآمدها و عدول از ظاهر دليل مى‏خواهد كه در اينجا وجد ندارد.
ب) سياق و نزول آيه در مورد غنايم جنگى است. بنابراين بين ظهور و سياق تعارض وجود دارد و همه مفسرين در تعارض بين ظاهر و سياق ظاهر را مقدم مى‏دارند. بنابراين در اينجا نيز ظاهر مقدم است كه دلالت آيه بر تمامى درآمد و فايده‏ها مى‏باشد.
ج) اگر بنا بود كه آيه منحصر به غنايم جنگى باشد بايد خداوند اين‏گونه مى‏فرمود: «واعلموا أن ما غنمتم فى الحرب ...». به طور قطع غنيمت منحصر به آنچه در جنگ به‏ دست مى‏آيد نيست. به عنوان مثال به گوسفند مى‏گويند غنم؛ زيرا نوعى درآمد است. در قرآن آمده: (مِنَ الْبَقَرِ وَ الْغَنَمِ‏). چنان‏كه راغب گفته است: «اصل غنيمت از غنم است».
غنيمت به معناى فايده در زبان عربى زياد به كار رفته است: اميرمؤمنان (ع) مى‏فرمايد: «إِغْتَنَمَ الْمَهَلَ‏»؛ «از فرصت‏ها بهره‏ببرد». بنابراين بحث خمس در قرآن تنها درباره غنايم جنگى نيامده است.
3. در روايت‏هاى اهل سنت، خمس براى ساير درآمدها ثابت شده است. در اينجا مواردى از آنها ذكر مى‏شود:
الف)
«عن ابن عباس قال: قَضي رَسُولُ الله (ص) فِي الرِّكَازِ الْخُمُس»[1]؛
«پيامبر خدا (ص) براى معادن خمس قرار داد».
ب) احمد نقل كرده است كه شخصى به پيامبر (ص) عرض كرد: «گنجى در خرابه‏اى يا ... مى‏يابيم حكمش چيست؟» پيامبر (ص) فرمود:
«فِيهِ وَفِي الرِّكَازِ الْخُمُس‏
»[2]؛ «در آن و در معادن خمس وجود دارد».
ازاين‏رو، اگر به دليل روايت در گنج و معادن خمس لازم‏ است در ساير موارد نيز كه اهل بيت (عليهم السلام) خمس را واجب مى‏دانند به دليل روايت است نه به دلخواه علماى شيعه.
4. گوينده مطلب را طورى مطرح كرده است كه گويا تمام خمس به روحانيون تعلق مى‏گيرد. در حالى كه خمس به دو قسمت تقسيم مى‏شود؛ نصف آن سهم سادات فقير است كه ربطى به روحانيون ندارد و نصف ديگر سهم امام است كه بايد صرف پيشبرد اسلام و پيشرفت مسلمانان شود. يكى از ده‏ها مورد صرف سهم امام پرداخت شهريه به طلّابى است كه عمر خود را در راه پيشبرد اسلام صرف مى‏كنند و درآمد ديگرى هم ندارند. البته طلّاب نيز تا نيازمند نباشند از دريافت شهريه خوددارى مى‏كنند.
5. روحانيت شيعه اگر دنبال منافع شخصى بودند به دربار سلاطين پناه مى‏بردند و يا از دولت حقوق مى‏گرفتند. در حالى كه آنها به شدت از اين امر دورى مى‏كنند.
6. با آن كه در ايران در رأس حكومت يك مرجع تقليد و يك روحانى قرار دارد و مى‏تواند تمام هزينه‏هاى مربوط به روحانيت را از بودجه عمومى تأمين كند ولى با اين وجود چيزى از بيت‏المال صرف روحانيون نمى‏شود.
 
 
مراجعه شود: پندارها و پاسخ ها،  ص 95.
 
 


[1] ( 1). مسند احمد، ج 1، ص 314؛ محمد بن يزيد قزوينى( ابن ماجه)، سنن ابن ماجه، ج 2، ص 839
[2] ( 2). مسند احمد، ج 5، صص 186، 202 و 207؛ سنن ترمذى، ج 1، ص 219. براى ملاحظه بقيه روايت‏ها و نامه‏هاى پيامبر 9 و ساير دلايل، مراجعه كنيد به: سيد مرتضى عسكرى، معالم المدرستين، ج 2، صص 113 194.
 


| شناسه مطلب: 83921







نظرات کاربران