آیا برپایی مراسم جشن برای اولیا مجوز شرعی دارد؟
از شبهات وهابیت علیه دیگر فرقه‌ها و مذاهب اسلامی این است که چرا آنان به مناسبت تولد پیامبر(صلی الله علیه و آله) و امامان(علیهم السلام) و بزرگان دین جشن می‌گیرند؛ درحالی‌که در زمان پیامبر(صلی الله علیه و آله) چنین رسمی نبوده؛ یعنی این کار بد
از شبهات وهابيت عليه ديگر فرقهها و مذاهب اسلامي اين است كه چرا آنان به مناسبت تولد پيامبر(صلي الله عليه و آله) و امامان(عليهم السلام) و بزرگان دين جشن ميگيرند؛ درحاليكه در زمان پيامبر(صلي الله عليه و آله) چنين رسمي نبوده؛ يعني اين كار بدعت است؟
× پاسخ
با دقت در منابع ديني و سنت مسلمانان در طول تاريخ اسلامي، حكم برگزاري مراسم جشن و سرور به مناسبت ميلاد انبيا و ائمه(عليهم السلام) و انسانهاي صالحي كه مورد تمجيد قرآن و سنت قرار گرفتهاند، روشن ميشود. برگزاري اينگونه جشنها، گرچه به صورت كنوني و به طور گسترده، در متون ديني وارد نشده است، ولي اصول كلي ديني، آن را تأييد ميكند و مُهر ديني بر آن مينهد.
آيات و روايات، از سويي ما را به عشق ورزيدن به پيامبر(صلي الله عليه و آله) و از سويي ديگر به تكريم و بزرگداشت ايشان سفارش كرده است. خداوند در قرآن ميفرمايد:
(قُلْ إِنْ كانَ آباؤُكُمْ وَ أَبْناؤُكُمْ وَ إِخْوانُكُمْ وَ أَزْواجُكُمْ وَ عَشِيرَتُكُمْ وَ أَمْوالٌ اقْتَرَفْتُمُوها وَ تِجارَةٌ تَخْشَوْنَ كَسادَها وَ مَساكِنُ تَرْضَوْنَها أَحَبَّ إِلَيكُمْ مِنَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ جِهادٍ فِي سَبِيلِهِ فَتَرَبَّصُوا حَتَّى يأْتِي اللَّهُ بِأَمْرِهِ وَ اللَّهُ لا يهْدِي الْقَوْمَ الْفاسِقِينَ)[1]
بگو! اگر پدران و فرزندان و برادران و همسران و طايفه شما و اموالي كه به دست آوردهايد و تجارتي كه از كساد شدنش ميترسيد و خانههايي كه به آن علاقه داريد، در نظرتان از خداوند و پيامبرش و جهاد در راهش محبوبتر است. در انتظار اين باشيد كه خداوند عذابش را بر شما نازل كند و خداوند جمعيت سركش و فاسق را هدايت نميكند.
احاديث ذيل نيز نمونهاي از احاديث موجود در اين باره است:
پيامبر اسلام(صلي الله عليه و آله) فرمود:
لايؤمن احدكم حتى اكون احبّ اليه من والده و ولده و الناس اجمعين.[2]
كسي كه من در نزد او، دوست داشتنيتر از پدر و فرزند و ديگر مردم نباشم، ايمان كاملي ندارد.
همچنين فرمود:
اگر سه ويژگي در كسي يافت شد، طعم شيرين ايمان را خواهد چشيد: خدا ورسولش نزد او محبوبتر از هر چيز باشند؛ براي خدا دوست بدارد و براي او دشمن و اگر آتش مهيبي برافروخته شود، افتادن در آن را بر ذرهاي شرك ورزيدن به خداي سبحان، ترجيح دهد.[3]
براساس آيات و روايتهاي بيان شده، برگزاري مراسم جشن و سرور در سالگرد تولد اين بزرگان و ايراد سخنراني و شعر سرايي، در مدح و بيان منزلت آنان در قرآن و سنت، نشانه و نماد علاقه و عشقي است كه خدا و رسول خدا(صلي الله عليه و آله) ما را به ابراز آن سفارش كردهاند. البته مشروط بر آنكه اين مراسم با اعمال و رفتار حرام، آلوده نشود.
با نيم نگاهي به قرنهاي گذشته، درمييابيم انگيزه كساني كه در اين راه گامي برداشتهاند، ابراز دوستي به پيامبر(صلي الله عليه و آله) بوده و از عشق به پيامبر(صلي الله عليه و آله) سرچشمه ميگرفته است.
نويسنده كتاب «تاريخ الخميس» در اين زمينه مينويسد:
مسلمانان هميشه، در ماه تولد آن حضرت با برگزاري مجالس جشن و ميهماني، كمك به مستمندان به صورتهاي گوناگون، افزودن بر كارهاي پسنديده و مولودي خواني، ابراز شادماني كردهاند و در مقابل، از كرامت و بزرگواري آن حضرت برخوردار شدهاند.[4]
قسطلاني نيز در اين باره نوشته است:
از دوران دور تا كنون، مسلمانان در ماه ميلاد پيامبر اسلام(صلي الله عليه و آله) به برگزاري مراسم جشن، برگزاري ميهماني، كمك شبانه به مستمندان، ابراز شادماني، افزايش خيرات و مولوديخواني پرداختهاند و از فضل و لطف فراگير آن حضرت بهرهمند شدهاند.... خدا رحمت كند كساني را كه شبهاي ماه ميلاد را، عيد خود قرار دادهاند.[5]
لازم به يادآوري است در اينگونه موارد، اگرچه حكم شرعي خاصي موجود نباشد، همينكه منع شرعي نبود، كافي است. در اين مورد همانگونه كه گفته شد، ما ميتوانيم به دليل عام و عمل مستمر مسلمانان استناد كنيم.