چرا در روایات، ثوابهای متفاوتی برای زیارت اربعین امام حسین(علیه السلام) بیان شده است؟
می‌دانیم که هر عمل، با توجه به اینکه در چه زمانی، چه مکانی، چه شرایطی، از سوی چه کسی، با چه هدفی و با چه میزان بصیرتی انجام گیرد، ارزش‌هایی متفاوت و تأثیراتی مختلف پیدا می‌کند. مرحوم علامه مجلسی، در بیان رمز این اختلاف پاداش‌ها و گوناگ
ميدانيم كه هر عمل، با توجه به اينكه در چه زماني، چه مكاني، چه شرايطي، از سوي چه كسي، با چه هدفي و با چه ميزان بصيرتي انجام گيرد، ارزشهايي متفاوت و تأثيراتي مختلف پيدا ميكند. مرحوم علامه مجلسي، در بيان رمز اين اختلاف پاداشها و گوناگوني تعبيرها در ثواب آن، ميگويد:
شايد اختلاف اين اخبار، در اندازه ارزش، فضيلت و ثواب زيارت را بتوان بر اختلاف اشخاص و عملها و نيز، كم و زيادي ترس در راه زيارت، يا دوري و نزديكي مسافت و... حمل كرد؛ زيرا هر عمل نيكي، نسبت به اختلاف مراتب اخلاص، شناخت، تقوا و ديگر شرايطي كه موجب كمال يك عمل است، داراي ثواب و ارزشهاي متفاوت ميشود. علاوه بر اينكه در بسياري از احاديث، امامان، طبق درك، شعور، اندازه ايمان، ظرفيت و گنجايش فكري طرف، سخن ميگفتند.[1]
آنچه مسلم است، زيارت كربلا، هميشه آزاد نبوده، و همواره با گرفتاريها و محدوديتهايي همراه بوده است. در نتيجه اگر ثوابهاي متفاوت براي آن بيان شده است، ميتواند به اين دليل نيز باشد.
[1]. بحارالانوار، ج۹۸، ص۴۴؛ «بيان: لعل اختلافات هذه الأخبار في قدر الفضل و الثواب محمولة على اختلاف الأشخاص و الأعمال و قلة الخوف و المسافة و كثرتهما فإن كل عمل من أعمال الخير يختلف ثوابها باختلاف مراتب الإخلاص و المعرفة و التقوي و سائر الشرائط التي توجب كمال العمل على أنه يظهر من كثير من الأخبار أنهم كانوا يراعون أحوال السائل في ضعف إيمانه و قوته لئلا يصير سببا لإنكاره و كفره و أنهم كانوا يكلمون الناس على قدر عقولهم».