آیا پیاده‌روی اربعین، خودآزاری نیست؟
آیا پیاده‌روی اربعین، خودآزاری نیست؟ با توجه به اینکه پیاده‌روی موجب خودآزاری و مشقت است، آیا پیاده‌روی اربعین، از نظر اسلام، مشروع است؟ پاسخ: در این شبهه، ادعا شده است که پیاده‌روی اربعین، یک نوع خودآزاری است و خودآزاری، در اسلا
آيا پياده‌روي اربعين، خودآزاري نيست؟ با توجه به اينكه پياده‌روي موجب خودآزاري و مشقت است، آيا پياده‌روي اربعين، از نظر اسلام، مشروع است؟
پاسخ:
در اين شبهه، ادعا شده است كه پياده‌روي اربعين، يك نوع خودآزاري است و خودآزاري، در اسلام ممنوع است. از‌اين‌رو خداوند متعال، راضي به اين عمل نيست!
در پاسخ به اين ادعا، بايد گفت كه ضرر بر دو نوع است:
1. ضرري كه موجب مرگ، قطع عضو و امثال آن شود؛
2. ضرري كه تا اين حد نيست، گرچه اندكي سختي و رنج داشته باشد.
بي‌گمان پياده‌روي براي زيارت امام حسين(عليه السلام)، از نوع اول نيست، بلكه اگر ضرري هم باشد، از نوع دوم است، كه همراه با مشقت و رنجي اندك است؛ اما اين رنج اندك، با منافع فراواني كه از اين ناحيه نصيب مؤمنان مي‌شود، قياس شدني نيست. بيشك اين راهپيمايي بزرگ، افزون بر جنبه معنوي، سبب نشاط، تحرك و طراوت در انسان مي‌شود.
اگر اندكي دقت شود، تمام اعمال عبادي كه از سوي خداوند تبارك و تعالي بر انسان امر شده است، همراه با يك نوع مشقت و سختي است و هيچ چيز بدون تحمل رنج به دست نمي‌آيد. آيا روزه گرفتن در تابستان براي يك كشاورز، بدون رنج است؟ يا شخصي كه به حد استطاعت رسيد و بايد مسافتهاي طولاني را براي به جا آوردن حج طي كند و سختي طاقت‌فرساي اين مسير را تحمل كند، خودآزاري ميكند؟
|
در بيابان گر به شوق كعبه خواهي زد قدم
|
سرزنشها گر كند خار مغيلان غم مغور[1]
|
همچنين يكي از واجبات در اسلام، جهاد با دشمن است، كه سختيهاي طاقت‌فرسايي دارد و هر كس تحمل آن را ندارد؛ زيرا همراه با گرسنگي، تشنگي، بيخوابي، زخمي شدن و كشته شدن است. جاي شكي نيست كه هر لحظه ممكن است شخص مجاهد، در راه خدا با اين آسيب‌ها گرفتار شود، ولي ثواب و پاداشي را كه خداوند براي اين عمل بيان كرده، آن قدر بزرگ است كه اين ضررها، در برابر آن به حساب نمي‌آيد.
در روايتي پيامبر اكرم(صلي الله عليه و آله) فرمود: «أَفْضَلُ الْأَعْمَالِ أَحْمَزُهَا»؛[2] «برترين عمل‌ها، سختترين آنهاست». از ويژگي‌هاي امام علي(عليه السلام)، اين بود كه اگر مي‌خواست عبادتي انجام دهد و آن عبادت مراتبي داشت، حضرت سختترين مرتبه را انتخاب مي‌‌كرد. از اين‌‌رو مي‌‌توان به اين نكته مهم پي برد كه آن پاداشي كه در عبادت همراه با سختي‌ها هست، در عبادت همراه با رفاه و زيارت با آسايش نيست.
بيشك يكي از زيارت‌‌هاي سخت و دشوار، زيارت اربعين امام حسين(عليه السلام)، با پاي پياده است، كه مردم با پاي پياده، از نقاط مختلف و از كشورهاي گوناگون، به زيارت امام حسين(عليه السلام) مي‌شتابند. ميليونها انسان، براي شركت در اين حركت عظيم، سر از پا نميشناسند. البته اين عمل بزرگ، مستند به روايات ائمه اهل بيت: است، همان اهل بيتي كه در روايت متواتر ثقلين، عِدل قرآن خوانده شده‌اند.[3]
علي بن ميمون صائغ، از حضرت امام صادق(عليه السلام) نقل كرد كه آن حضرت فرمود: «اي علي! قبر حسين(عليه السلام) را زيارت كن و ترك نكن». عرض كردم: «ثواب كسي كه آن حضرت را زيارت كند چيست؟». حضرت فرمود: «كسي كه آن حضرت را پياده زيارت كند، خداوند براي هر قدمي كه برمي‌دارد، يك حسنه مي‌نويسد، يك گناه از او محو ميكند و يك درجه، مرتبهاش را بالا ميبرد. وقتي به زيارت رفت، حق تعالي دو فرشته را موكّل او ميكند كه آنچه خير از دهان او خارج مي‌شود، بنويسند و آنچه شر و بد است، ننويسند. وقتي برگشت، با او وداع مي‌كنند و به وي مي‌گويند: اي ولي خدا! گناهانت آمرزيده شد. تو از افراد حزب خدا و حزب رسول او و حزب اهل بيت رسولش هستي. به خدا سوگند! هرگز تو آتش را به چشم نخواهي ديد و آتش نيز هرگز تو را نخواهد ديد و تو را طعمه خود نخواهد كرد».[4]
بنابراين اگرچه پياده‌روي بزرگ اربعين، همراه با رنج و مشقت است، ولي زائر در اين راه، هر گامي كه برمي‌دارد، يك حسنه برايش نوشته و يك گناه از او محو مي‌شود. بديهي است كه مقدار رنج و مشقت اندك، در برابر اين همه بركت، بسيار ناچيز است.
[1]. ديوان حافظ، غزل 255.
[2]. روح المعاني في تفسير القرآن العظيم والسبع المثاني، ج1، ص443؛ مفاتيح الغيب (التفسير الكبير)، ج2، ص431.
[3]. المسند الصحيح المختصر بنقل العدل عن العدل إلي رسول الله9، ج4، ص1873؛ مسند ابن ابي‌شيبه، ج1، ص351؛ مفاتيح الغيب (التفسير الكبير)، ج8، ص311؛ روح المعاني في تفسير القرآن العظيم والسبع المثاني، ج11، ص196؛ السنن الكبري، ج7، ص48؛ مختصر تاريخ دمشق، ج9، ص106؛ سير اعلام النبلاء، ج8، ص101؛ المعجم الكبير، ج3، ص66؛ مسند الامام احمد بن حنبل، ج17، ص170.
[4]. كامل الزيارات، صص 133 و 134؛ بحارالانوار، ج98، ص25؛ «عَنْ عَلِيِ بْنِ مَيْمُونٍ الصَّائِغِ عَنْ أَبِي عَبْدِاللَّهِ7 قَالَ: يَا عَلِيُّ زُرِ الْحُسَيْنَ وَ لَا تَدَعْهُ قَالَ قُلْتُ مَا لِمَنْ أَتَاهُ مِنَ الثَّوَابِ قَالَ مَنْ أَتَاهُ مَاشِياً كَتَبَ الله لَهُ بِكُلِّ خُطْوَةٍ حَسَنَةً وَ مَحَى عَنْهُ سَيِّئَةً وَ رَفَعَ لَهُ دَرَجَةً فَإِذَا أَتَاهُ وَكَّلَ الله بِهِ مَلَكَيْنِ يَكْتُبَانِ مَا خَرَجَ مِنْ فِيهِ مِنْ خَيْرٍ وَ لَا يَكْتُبَانِ مَا يَخْرُجُ مِنْ فِيهِ مِنْ شَرٍّ وَ لَا غَيْرَ ذَلِكَ فَإِذَا انْصَرَفَ وَدَّعُوهُ وَ قَالُوا يَا وَلِيَّ اللهِ مَغْفُوراً لَكَ أَنْتَ مِنْ حِزْبِ اللهِ وَ حِزْبِ رَسُولِهِ وَ حِزْبِ أَهْلِ بَيْتِ رَسُولِهِ وَ اللهِ لَا تَرَى النَّارَ بِعَيْنِكَ أَبَداً وَ لَا تَرَاكَ وَ لَا تَطْعَمُكَ أَبَداً».