اختلافات روایات در مورد مهدی
نویسنده کتاب به روایت‌های متفاوت شیعه در مورد حضرت مهدی[ پرداخته است؛ مانند اختلاف در نام مادر، تاریخ تولد، نحوه تولد و... و این اختلاف روایت‌ها را ضعف مستندات شیعه قلمداد کرده و از این رهگذر به شیعیان ایراد گرفته است. چون بیان تفصیلی ایرادها
نويسنده كتاب به روايتهاي متفاوت شيعه در مورد حضرت مهدي[ پرداخته است؛ مانند اختلاف در نام مادر، تاريخ تولد، نحوه تولد و... و اين اختلاف روايتها را ضعف مستندات شيعه قلمداد كرده و از اين رهگذر به شيعيان ايراد گرفته است.
چون بيان تفصيلي ايرادها به درازا ميكشد، به خلاصه پرسشها و پاسخ اجمالي آنها بسنده ميكنيم:
سؤالها عبارتند از:
1. مادر مهدي[ كيست و نام او چيست؟ سپس نامهايي كه به آن بانو نسبت دادهاند را نقل ميكند.
2. مهدي[ چه زماني به دنيا آمده است؟ سپس تاريخهايي كه در مورد تولد آن حضرت وجود دارد را ذكر ميكند.
عليها السلام . چگونه در شكم مادر بود و چگونه به دنيا آمده است؟
4. چگونه پرورش يافته است؛ زيرا گفته ميشود فرزندان امامان در هر روز به اندازه رشد يك هفته ديگران رشد ميكنند.
5. كجا زندگي ميكند؟
6. هنگام ظهور پير است يا جوان؟
عليه السلام . مدت فرمانروايي او چقدر است؟
عليهما السلام . غيبت او چه مدت طول ميكشد؟
پاسخ
چنانكه پيدا است پاسخ تفصيلي اين پرسشها نياز به تأليف كتاب جداگانهاي دارد ولي به صورت اجمال به پرسشهاي مطرح شده پاسخ ميدهيم:
1. اختلاف روايتها، بياستثنا در همه مذاهب و موضوعات وجود دارد و به شيعه و موضوع امام مهدي[ اختصاص ندارد. البته اختلاف روايتها در منابع اهل سنت به مراتب بيش از منابع شيعي است.
2. اختلاف در نام كسي، آن هم بانويي پردهنشين كه در محافل عمومي حضور ندارد و آن هم زماني كه گاه يك نفر را با نامهاي متعدد معرفي ميكردند، نقص و ايراد به شمار نميآيد. علاوه بر اين، نام مادر امام مهدي، نرگس باشد يا مليكه چه مشكلي را ايجاد ميكند؟ اهل سنت نيز در نام مادر عمر اختلاف كردهاند.
اختلاف در ثبت تاريخ تولد نيز طبيعي است؛ به ويژه زماني كه مردم به ثبت وقايع خيلي اهميت نميدادند. آيا اختلاف در تاريخ تولد كسي اصل وجود شخص را منتفي ميكند؟ اگر چنين است بايد اهل سنت نيز وجود ابوبكر را انكار كنند؛ زيرا در تاريخ تولد او هم اختلاف است.
از طرفي نويسنده براي به اشتباه انداختن مخاطب چندين تاريخ تولد براي حضرت بيان ميكند و حال آنكه مرحوم كليني به صراحت ميگويد: «صاحب الزمان در نيمه شعبان 255 متولد گرديده است».[1]
عليها السلام . در مورد چگونگي قرار گرفتن در شكم مادر و نيز كيفيت به دنيا آمدن ايشان در پرسش عليها السلام صلي الله عليه و آله توضيح دادهايم كه بين امام و انبياء و مردم عادي در اين موضوع تفاوتي نيست.
4. لزومي ندارد كه مراد از پرورش يافتن سريع حضرت مهدي[ و ساير فرزندان اهل بيت: كه در بعضي روايتها به آن اشاره شده است، رشد جسماني باشد؛ زيرا پيامبران و امامان نيز همانند ديگران در شرايط طبيعي رشد ميكنند؛ چه بسا اين روايتها به رشد عقلي و شعور اشاره داشته باشند.
5. محل اقامت حضرت مهدي[ مشخص نيست؛ زيرا وقتي سخن از غيبت كبري است، بحث درباره محل زندگي معنايي ندارد و در هيچ روايتي هم به محل زندگي آن حضرت اشاره نشده است.
6. به يقين طولاني بودن زمان زندگي، موجب فرتوتي و ضعف جسماني حضرت نميشود. حال اگر در روايتي شرايط جسمي ايشان هنگام ظهور همانند جوان سي ساله و در روايتي به مردي چهل ساله تشبيه شود، چه اشكالي پيش ميآيد؟
همه اين روايتها كنايه از اين است كه طولاني بودن زمان زندگي، موجب ضعف جسمي حضرت نميشود، بلكه او به امر الهي در شرايط جسمي مطلوبي خواهد بود.
عليه السلام . در مورد مدت حاكميت و خلافت آن حضرت نيز نظريههاي متفاوتي وجود دارد كه اين تفاوت ميتواند علتهاي گوناگوني همچون، اشتباه راوي، فهم مستمع، تناسب رياضي، ارزش و اثرگذاري داشته باشد؛ چنان كه كسي صد سال عمر ميكند اما اثر مثبت كمي از خود به جا ميگذارد، اما ديگري در ده سال، آثاري به اندازه صد سال بر جاي مينهد بر اين اساس ميتوان ده سال نفر دوم را صد سال نفر اول و يكصد سال نفر اول را ده سال نفر دوم تعبير كرد و...
عليهما السلام . آنچه سنّي و شيعه نقل كردهاند اين است كه حضرت مهدي[ زماني ظهور خواهد كرد، اما جز خداوند كسي از زمان ظهور او آگاه نيست.
[1]. كافي، ج 1، ص 514.