خطا و گناه امام
علی[ علیه السلام ] در مناجات با پروردگار خود می‌گفت: خدایا از من درگذر آنچه را از من بدان داناتری، اگر من به آن بازگشتم تو هم به بخشش بازگرد. خدایا آنچه از اعمال نیک تصمیم گرفتم و انجام ندادم ببخشای. خدایا ببخشای آنچه را که با زبان به تو نزدیک شدم
علي[ عليه السلام ] در مناجات با پروردگار خود مي‌گفت:
خدايا از من درگذر آنچه را از من بدان داناتري، اگر من به آن بازگشتم تو هم به بخشش بازگرد. خدايا آنچه از اعمال نيك تصميم گرفتم و انجام ندادم ببخشاي. خدايا ببخشاي آنچه را كه با زبان به تو نزديك شدم، اما با قلبم با آن مخالف بودم. خدايا ببخشاي نگاه‌هاي اشارت‌آميز و سخنان بي‌فايده و خواسته‌هاي بي‌مورد دل و لغزش‌هاي زبان.[1]
او دعا مي‌كند خداوند گناهانش را از قبيل فراموشي و خطا و... ببخشد و اين با عصمتي كه شما ادعا مي‌كنيد منافات دارد.
پاسخ
گفتاري در استغفار انبياء و ائمه:
از مطالبي كه موجب پرسش و گاهي هم‌ايجاد ترديد مي‌كند، استغفار انبيا به ويژه رسول گرامي اسلام صلي الله عليه و آله و ائمه اهل بيت: است. پرسش اين است.
مگر انبيا، به ويژه رسول خدا صلي الله عليه و آله ، از گناه مبرّي نبودند؟ اگر معصوم بودند «استغفار» آنها چه معنايي دارد؟ و اگر معصوم نبودند ـ علاوه بر اينكه خداوند در قرآن عصمت پيامبران به ويژه پيامبر اسلام صلي الله عليه و آله را تأييد مي‌كند ـ چگونه قابل اعتمادند؟
البته اين بحث نياز به تفصيل بيشتري دارد، اما به قدر ضرورت بدان اشاره
مي‌كنيم:
مي‌كنيم:
تعجب از استغفار انبياء: و امامان اهل بيت: از آنجا ناشي مي‌شود كه ما استغفار را در ارتكاب جرم و حرام منحصر كرده‌ايم و گمان برده‌ايم كه اگر گناهي در كار نباشد، طلب مغفرت معنايي ندارد. در حالي كه طلب بخشش مراتبي دارد و مراتب آن نيز به مرتبه ايمان افراد بسته است. بدين صورت كه يكي مرتكب جرم مي‌شود، پس طلب بخشش مي‌كند، يكي در برابر ضعف خود طلب بخشش مي‌كند.
و اوليا و صلحاي الهي به خاطر ارتكاب جرم يا حرام از خدا طلب مغفرت نمي‌كنند؛ زيرا حرامي مرتكب نمي‌شوند بلكه طلب مغفرت آنها به اين است كه مي‌گويند: «ما عَرفْناكَ حَقَّ مَعرِفتِكَ وَ ما عَبدْناك حَقَّ عِبادتِك»، طلب مغفرت مي‌كنند از اينكه نتوانسته‌اند آنچنان كه شايسته خدايي است او را بشناسند و او را بندگي كنند.
|
عابدان از گناه توبه كنند
|
|
عارفان از عبادت استغفار
|
هر چه مقام ايمان مؤمن بالاتر رود، بيشتر مواظب خود خواهد بود تا جايي كه لحظه‌اي دل مشغولي به غير خدا را بر خود روا نمي‌دارد و از چنين حالتي طلب مغفرت مي‌كند.
بنابراين، نبايد طلب مغفرت انبيا و ائمه را همانند طلب مغفرت اهل معصيت تصور كنيم، بلكه استغفار انبيا و امامان، نوعي اعتراف به عظمت بي‌پايان خدا و ضعف و نياز بنده در برابر اوست.
اهل سنت در منابع حديثي خود نوشته‌اند: رسول خدا[ صلي الله عليه و آله ] مي‌فرمود: «إِنِّي لَاسْتغفِرُاللهَ وَ أَتُوبُ إِليه في كُلِّ يومٍ مأةَ مرّةٍ»[2]؛ «من هر روز صد بار از خدا طلب آمرزش مي‌كنم و به سوي خدا توبه مي‌نمايم».
در سخني ديگر، از قول رسول خدا صلي الله عليه و آله نوشته‌اند: «و انّي لاستغفر الله في اليوم مأة مرة»[3]؛ «من در هر روز صد بار از خداوند آمرزش تقاضا مي‌كنم».
عايشه مي‌گفت:
كانَ رَسُولُ الله[ صلي الله عليه و آله ] في اخِرِ عُمرِه يَكثُر مِنْ قَولِه: سبحانَ الله وَ بِحَمدِه أسْتغفِرُاللهَ و أتوبُ إليه.[4]
رسول خدا[ صلي الله عليه و آله ] در اواخر عمرش زياد مي‌گفت: منزه است خدا، او را سپاس مي‌گزارم و از خداوند طلب آمرزش مي‌كنم و به سوي او بازمي‌گردم.
حال از سؤال‌كننده مي‌پرسيم طلب مغفرت رسول خدا صلي الله عليه و آله را چگونه معنا مي‌كنيد؟ آيا رسول خدا صلي الله عليه و آله استغفار مي‌كرد يا نه؟ اگر نمي‌كرد پس عايشه به او تهمت زده است و اگر طلب استغفار مي‌كرد چگونه با عصمت آن حضرت مي‌سازد؟