سید بن طاووس و سفارش به فرزند در حج

سرويس انديشه پايگاه اطلاع رساني حج -

حج، قصد و آهنگ الهی و رو به سوی معبود نمودن است. گام نهادن با دل و همراه نمودن جان در این سفر، توشه­ای عظیم است که نصیب خالصان و صالحان و عارفان می­گردد. رها شدن از جسم و پرداختن به روح در سفر روحانی بیت الله، نصیبی است که بهره­مندی از آن­سعادتی صد چندان می طلبد.

عالمان عامل و سالک، به خوبی به این نکته توجه نموده و در دستور العمل­های خود برآن تأکید کرده­اند که حج وانهادن جسم و فرابردن جان و روح است و چه زیبا سیدبن طاووس، عالم متخلّق و سالک الی الله، به فرزندش می­گوید:

«باید حج تو به نحوی باشد که گویا به­تنهایی حج می­نمایی و غیر از خدا کسی به­حال تو آگاه نیست، که اگر چنین بوده باشی، خداوند- عزّوجل- تو را در نظر خلایق نیز عزیز و محترم نماید.»

اکنون ای زائر بیت الله که آهنگ خدا نموده­ای و لباس غیر وانهاده و لباس آخرت برتن کرده­ای و به­میهمانی خالق آمده­ای، برتو باد که شأن این مکان و زائر بودن این خانه را حفظ کنی و همچون سالکان و دلباختگان، در این راه گام نهی که بی همرهی خضر نمی توان گام برداشت و باید از راه پیمودگان و طعم عشق جانان چشیده­ها فرا گرفت و جان را به او مشغول داشت.

یکی از شیوه­های بزرگان اخلاق برای هدایت شاگردان سالک، بیان نکات مهم اخلاقی، به­شیوة دستورالعمل است که گاه در موضوعی خاص مانند حج، نمود می­یابد و گاه به­یاد کرد نکات اخلاقی مختلف می­پردازند. اکنون دستورالعمل­هایی از این سالکان پیش روی شماست که نفس گرم و مسیحایی اینان همراه شما روحانی اهل دل خواهد بود.

*****

فصل صد و چهل و چهارم ـ‌ اما حج إلي الله جلّ جلاله به­قصد زيارت بيت الله الحرام، اي­فرزندم -که خداوند تورا بحج کامل گرامي بدارد- بدان­که: هر کس براي غير خداوند قصد حج نمايد، قصد او فاسد و حج او باطل خواهد بود، بلکه بايد هر مقصودي و هر عبادتي بالله و لله بوده باشد.

و اي­فرزندم، بدان­که: در سفري به ­زيارت کربلا مشرف ميشديم، و اتفاق افتاد که آب نداشتيم و تکليف ما تيمم بود، و بايد فرايض و نوافل را مطابق امر خداوند به­جا آوريم و رفقاي راه ما در رفتن عجله مي­کردند، به­ايشان گفتم:

آيا ما، زيارت حسين را براي خدا، يا خداوند را براي حسين قصد کرده‌ايم؟ گفتند: قصد زيارت حسين را براي خداوند متعال نموده‌ايم. گفتم: پس اگر ما طريق الي الله و طاعات و بندگي خداوندي ­را که براي او قصد زيارت نموده‌ايم، ضايع نماييم، حال ما در نزد آن­حضرت چگونه خواهد بود؟ و به­چه رو آن­حضرت را ملاقات نماييم، و آن­حضرت چگونه ما را ملاقات خواهد نمود و به­چه رو خداوند را در نزد حسين٧ در حالي­که طالب فضل و احسان او هستيم، ملاقات نماييم؟ پس دانستند که به­خطا رفته‌اند.

پس هر کس براي اجر و نفع فعلي يا آينده، يا با طبيعت و قلبي غافل يا متغافل حج نمايد، حج او يا باطل است و يا کامل نخواهد بود و من به­تأليف کتابي به­نام «مسالک المحتاج إلي المناسک الحاج» شروع نموده‌ام و انشاءالله در آن کتاب «بالله» و «من الله» و «لله» آنچه شايسته است­که در هر موقع به­جا آوري ذکر خواهم کرد.

و بالجمله بايد حج تو به­نحوي باشد که گويا به­تنهايي حج مينمايي و غير از خدا کسي به­حال تو آگاه نيست، که اگر چنين بوده باشي، خداوند عزّوجلّ تو را در نظر خلايق نيز عزيز و محترم نمايد.

پس هر گاه نفس سرکش تو را به­غير مولاي خود مشغول نمايد و تو نيز در اين امر خطرناک از وي اطاعت نمايي پس بدان­که حج تو يا فاسد است و يا ناقص خواهد بود و از خداوند جلّ جلاله بخواه که نيرويي به­تو عنايت فرمايد که به­سبب آن، به­جلال و اقبال به­حضرتش مشغول گردي و از آن­که و آنچه غير از او است روي بگرداني تا اين­که «از او» و «با او» و «به­سوي او» و «براي او» با کمال مذلّت توجه نمايي و بر بساط عزّتش راه يابي و در مقابل هيبت و عظمت او - جلّ جلاله - خاضع و خاشع باشي که در اين حال بسبب حجي که به­جا آوري و سفري­که بسوي او نمايي سعادتمند خواهي بود.

و اي­فرزندم، مرا در پيشگاه حضرتش ياد کن، که به­خدا قسم من تو را بسيار ياد نموده و تو را به - جلّ جلاله - سپرده‌ام، و من پدري­ را سراغ ندارم که در پيشگاه خداوند - جلّ جلاله - براي فرزند عزيز خود به­قدر من تضرع و زاري نموده باشد؛ چه قبل از وجود تو که تو را از حضرتش خواسته‌ام و چه بعد از وجودت که براي مهمّات دنيا و آخرتت و آنچه را که به­آن محتاجي و براي اقبال تو به­حضرتش - جلّ جلاله - و قدوم تو بروي - جل و علا - در پيشگاه حضرتش بسيار تضرّع نموده و انجام آن­ها را از حضرتش مسألت کرده‌ام.