حجرالاسود؛ نقطه آغاز طواف ماجرای نصب حجرالاسود توسط پیامبر(ص)
حجرالاسود سنگی سیاهرنگ است که در ارتفاع یک و نیم متری دیوار کعبه نصب شده و نقطه آغاز و پایان طواف خانه خدا است.
کعبه دارای ارکانی است که حجرالاسود از مهمترین آنها محسوب می شود و احادیث زیادی نیز در زمینه ثواب زیارت این رکن نقل شده است. در حدیثی از پیامبر اکرم (ص) نقل شده است که می فرماید: حجرالاسود از سنگهای آسمانی است و از سنگهای بهشتی به شمار می رود. حجرالاسود، سنگی است سیاهرنگ که بر دیوار کعبه نصب است و حاجیان هنگام طواف کعبه برای تبرک آن را لمس می کنند و پیش از اسلام نیز مورد احترام بوده است. حجرالاسود در ارتفاع 5/1 متری بر دیوار نصب شده است . طواف خانه خدا از رکن حجرالاسود شروع می شود و با 7 بار طواف کردن به پایان می رسد . ماجراي نصب حجرالاسود به دست پیامبراسلام(ص) حجرالاسود از یادگارهاي جاوید پیامبران الهي است. این سنگ علاوه بر اینکه براي همه مسلمانان قداست و حرمت دارد، مورد احترام اعراب پیش از اسلام نیز بوده است. همچنین احادیث معتبري از پیامبر(ص) درباره شرافت و فضیلت حجرالاسود وجود دارد و طواف که یکي از مناسک حج است، از برابر این سنگ آغاز و به آن ختم می شود. بر اساس نقل هاي تاریخي، از زماني که حضرت ابراهیم (ع) به فرمان خدا حجرالاسود را بر دیوار کعبه نصب کرد، حوادثي پیش آمد که باعث شد این سنگ از جا کَنده شود. یکي از این موارد، حادثه اي بود که چند سال پیش از بعثت حضرت محمد (ص) رخ داد و بر اثر سیل، دیوارهاي ساختمان کعبه آسیب دید. قبایل قریش تصمیم گرفتند آن را تعمیر و بازسازي کنند. کارها به گونه اي تقسیم شد که همه در افتخار تجدید بناي بخش هایي از کعبه سهم داشته باشند. کار با موفقیت به پایان رسید. اکنون نوبت قرار دادن حجرالاسود در جاي مخصوصش رسیده بود. بر سر اینکه کدام قبیله این افتخار را نصیب خود سازد، اختلاف شدیدي رخ داد. هیچ قبیله اي حاضر نبود اجازه دهد قبیله دیگري اینکار را انجام دهد . قبایل طي چهار یا پنج روز براي جنگ در آماده باش کامل به سر مي بردند تا اینکه أبو امیه که در آن زمان پیرترین مرد قریش بود پیشنهاد داد همه قبایل براي جلوگیري از خونریزي، به داوري نخستین کسي که وارد مسجد شود تن دهند. از قضا این نخستین کس، محمد (ص) بود. از این رو همه خشنود شدند چرا که پیامبر را به صفت امانتداري و سلامت نفس مي شناختند. سران قبایل پس از آنکه آن حضرت را در جریان موضوع مورد اختلاف قرار دادند از او خواستند داوري این اختلاف را بپذیرد. پیامبر اعظم از آنان خواست پارچه اي بیاورند. سپس حجرالاسود را میان آن قرار داد. بعد از سران قبایل خواست هر یک گوشه اي از آن را بردارد. وقتي پارچه را برداشتند و بالا بردند، خود حضرت حجرالاسود را برداشت و در جایش قرار داد. |
پیامبر با این تدبیر هوشمندانه، از بحراني که نزدیک بود زمینه ساز جنگي سهمگین و کینه توزانه شود جلوگیري کرد.
این سنگ همواره میان مسلمانان محترم و عزیز بود. آن را استلام نموده و تیرک می جستند و کسی را جرأت جسارت با آن نبود تا سال 317 هجری قرامطه به مکه هجوم بردند و پس از ارتکاب جنایات حجر الاسود را به سرزمین خود، احساء بحرین بردند و آن سنگ مدت بیست و دو سال در آن جا بود تا اینکه در سال 339 در زمان حکومت مطیع لله عباسی با وساطت ابوعلی علوی به کوفه منتقل و در جایگاه خود نصب شد.
به مرور زمان و در اثر تحولات و تغییرات، از حجم نخستین این سنگ کاسته و حتی به چند پاره تقسیم شد که آخرین بار قسمتهای مختلف آن را به یکدیگر متصل و آن را در محفظهای نقرهای قرار دادند. در حال حاضر تنها به آن اندازه که برای بوسیدن و استلام لازم است، جای گذاشتهاند.
در سال 317 قمری یکی از فرقههای منسوب به اسماعیلیان که به "قرامطه" شهرت داشت، حجرالاسود را از کنار کعبه برداشت و به احساء (منطقهای در شرق عربستان) برد. این گروه به مدت 22 سال سنگ را در آنجا نگاه داشتند و سپس در عید قربان همین سال، آن را به جای نخست باز گرداندند.
استلام و بوسیدن آن سفارش شده و در نقلها آمدهاست که محمد مقید به استلام و بوسیدن آن بودهاست.
حجرالاسود آغاز و پایان طواف بوده و برابر آن سنگ سیاهی روی زمین(تا انتهای مسجد) کشیده شدهاست. به علاوه، چراغی سبز رنگ بر دیوار مسجد برابر حجرالاسود نصب شده تا راهنمای طواف کنندگان باشد.