چرا شعبان ماه پیامبر خوانده می‌شود
این ماه در بردارنده رخ دادهای تاریخی بزرگی است، از جمله میلاد مبارک سالار شهیدان کربلا امام حسین (علیه السلام) و میلاد با سعادت امام زین العابدین (علیه السلام) و همچنین تولد با برکت منجی آخر زمان حضرت مهدی (علیه السلام)، با وجود این مناسبت ها ی فراوان و ارزشمند، شاهد هستیم که این ماه مبارک به ماه پیامبر(صلی الله علیه و اله) شهرت یافته است! علت این نام گذاری و ارتباط پیامبر اکرم(صلی الله علیه و اله) با ماه شعبان را می توان این چنین بیان کرد...
به گزارش پايگاه اطلاع رساني حج تبيان نوشت: يكي از زيباترين و با ارزش ترين ماه هاي سال، ماه شعبان است. اين ماه شريف براي سالكان طريق از جايگاه و منزلت خاصي برخوردار است؛ به طوري كه نوعاً يك سال متمادي در انتظار رؤيت اين ماه لحظه شماري مي كنند، تا اينكه در ساعات آن عشق و عبوديت خود را به درگاه احديت به اثبات برسانند.
نكته اول: اذعان روايات اسلامي
در انديشه اسلامي يكي از راه هاي معرفت شناسي، شناخت نقلي است. در خصوص علت و ارتباط ماه شعبان با رسول اكرم (صلي الله عليه و اله) نيز مي توان اين چنين گفت كه، منابع روايي به اين مطلب رهنمود كرده است، به عبارت ديگر عمده و اصلي ترين دليلي كه موجب شده است ماه شعبان به ماه رسول خدا شهرت يابد رواياتي است كه در اين خصوص وجود دارد.
در منابع روايي ماه شعبان، به ماه پيامبر خاتم معرفي شده است، شايد اين مطلب به خاطر لزوم ارادت و محبت پيامبر اكرم (صلي الله عليه و اله) و ارتباط و بندگي ايشان با حق تعالي باشد، در واقع لزومى ندارد كه ولادت يا وفات حضرتش در اين ماه باشد تا ماه رسول خدا باشد.
۱-«قَالَ لِي أَبُو عَبْدِ اللَّهِ عليه السلام حُثَّ مَنْ فِي نَاحِيَتِكَ عَلَى صَوْمِ شَعْبَانَ فَقُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ تَرَى فِيهَا شَيْئاً فَقَالَ نَعَمْ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلي الله و عليه وآله كَانَ إِذَا رَأَى هِلَالَ شَعْبَانَ أَمَرَ مُنَادِياً يُنَادِي فِي الْمَدِينَةِ يَا أَهْلَ يَثْرِبَ إِنِّي رَسُولُ اللَّهِ إِلَيْكُمْ أَلَا إِنَّ شَعْبَانَ شَهْرِي فَرَحِمَ اللَّهُ مَنْ أَعَانَنِي عَلَى شَهْرِي ثُمَّ قَالَ إِنَّ أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ عليه السلام كَانَ يَقُولُ مَا فَاتَنِي صَوْمُ شَعْبَانَ مُذْ [منذ] سَمِعْتُ مُنَادِيَ رَسُولِ اللَّهِ صلي الله و عليه وآله يُنَادِي فِي شَعْبَانَ فَلَنْ يَفُوتَنِي أَيَّامَ حَيَاتِي صَوْمُ شَعْبَانَ إِنْ شَاءَ اللَّهُ ثُمَّ كَانَ عليه السلام يَقُولُ صَوْمُ شَهْرَيْنِ مُتَتَابِعَيْنِ تَوْبَةٌ مِنَ اللَّهِ؛[۱] امام صادق (عليه السّلام) به من فرمود: «اطرافيان خود را به روزه ى ماه شعبان ترغيب و تشويق كن.»، عرض كردم: «فدايت گردم! آيا براى روزه ى آن فضيلت خاصى را در نظر داريد؟»، فرمود: «بله، رسول خدا (صلّى اللّه عليه و آله و سلّم) وقتى هلال ماه شعبان را مى ديد، دستور مى داد كه منادى در شهر «مدينه» ندا در دهد: اى اهل يثرب، من فرستاده‌ى خدا به سوى شما هستم. آگاه باشيد كه شعبان ماه من است، پس رحمت خدا بر كسى كه در اين ماه مرا يارى دهد!»، امام صادق (عليه السّلام) در ادامه فرمود: «امير مؤمنان (عليه السّلام) مى فرمود: از آن زمان كه صداى منادى رسول خدا (صلّى اللّه عليه و آله و سلّم) را درباره ى ماه شعبان شنيدم، در طول عمرم-اگر خدا بخواهد-روزه ى ماه شعبان از من فوت نخواهد شد.»
و يا در روايت ديگري از امام علي (عليه السلام) نيز اين چنين نقل شده است: «شَهْرُ رَمَضَانَ شَهْرُ اللَّهِ وَ شَعْبَانُ شَهْرُ رَسُولِ اللَّهِ ص وَ رَجَبٌ شَهْرِي؛[۲] رمضان ماه خدا و شعبان ماه رسول خدا و رجب ماه من است.»
۲-نكته دوم: به جهت اهميت و ارزش صلوات در اين ماه
از اعمال عبادي و مورد سفارش در اين ماه، درود و صلوات فرستادن بر پيامبر اكرم(صلي الله عليه واله) است. اين فريضه ارزشمند از چنان اهميت و ارزشي برخوردار است كه خداي متعال خود و ملائكه را از جمله كساني معرفي مي فرمايد كه بر پيامبر خاتم(صلي الله عليه و اله) درود مي فرستند: «إِنَّ اللَّهَ وَ مَلائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْليماً؛[احزاب، آيه ۵۶] خدا و فرشتگانش بر پيامبر درود مى فرستد اى كسانى كه ايمان آوردهايد، بر او درود فرستيد و سلام گوييد و كاملًا تسليم (فرمان او) باشيد.»
در منابع روايي ماه شعبان، ماه درود و صلوات بر پيامبر(صلي الله عليه و اله) معرفي شده است، براي نمونه در روايتي از امام صادق (عليه السلام) نقل شده است: «قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلي الله عليه واله .... وَ شَعْبَانُ شَهْرِي كه شعبان ماه من است. بعد ادامه مي دهد تا به اينجا مي رسد ..... وَ أَكْثِرُوا فِي شَعْبَانَ الصَّلَاةَ عَلَى نَبِيِّكُمْ وَ أَهْلِهِ ..... در شعبان بر پيامبر و اهل بيتش زياد صلوات بفرستيد...؛ «وَ سُمِّيَ شَهْرُ شَعْبَانَ شَهْرَ الشَّفَاعَةِ لِأَنَّ رَسُولَكُمْ يَشْفَعُ لِكُلِّ مَنْ يُصَلِّي عَلَيْهِ فِيهِ ..... [۳] ماه شعبان ماه شفاعت است چون رسول اكرم براي هر كسي كه صلوات بفرستد در اين ماه شفاعت مي كند.»
در خصوص اعمال عبادي ماه شعبان نيز مي توان به صلواتي كه از امام سجاد (عليه السلام) نقل شده است، اشاره كرد كه از ابتدا تا انتهاي آن درود و صلوات بر پيامبر خاتم موج مي زند: «اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ و َآلِ مُحَمَّدٍ شَجَرَةِ النُّبُوَّةِ وَ مَوْضِعِ الرِّسالَةِ وَ مُخْتَلَفِ الْمَلاَّئِكَةِ وَ مَعْدِنِ الْعِلْمِ وَ اَهْلِ بَيْتِ الْوَحْىِ. اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ و َآلِ مُحَمَّدٍ الْفُلْكِ الْجارِيَةِ...»[۴]
در منابع روايي ماه شعبان، ماه درود و صلوات بر پيامبر(صلي الله عليه و اله) معرفي شده است، براي نمونه در روايتي از امام صادق (عليه السلام) نقل شده است: «قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلي الله عليه واله .... وَ شَعْبَانُ شَهْرِي كه شعبان ماه من است. بعد ادامه مي دهد تا به اينجا مي رسد ..... وَ أَكْثِرُوا فِي شَعْبَانَ الصَّلَاةَ عَلَى نَبِيِّكُمْ وَ أَهْلِهِ ..... در شعبان بر پيامبر و اهل بيتش زياد صلوات بفرستيد...؛ «وَ سُمِّيَ شَهْرُ شَعْبَانَ شَهْرَ الشَّفَاعَةِ لِأَنَّ رَسُولَكُمْ يَشْفَعُ لِكُلِّ مَنْ يُصَلِّي عَلَيْهِ فِيهِ ..... ماه شعبان ماه شفاعت است چون رسول اكرم براي هر كسي كه صلوات بفرستد در اين ماه شفاعت مي كند.»
۳- نكته سوم: جهت تعظيم و بزرگ داشت
شايد بتوان به اين مطلب نيز اشاره داشت، علت اينكه در منابع روايي از ماه شعبان به ماه پيامبر خاتم (صلي الله عليه و اله) ياد مي شود، به اين خاطر است كه حضرت اين ماه را بسيار دوست مي داشت و به آن عشق مي ورزيد، از اين رو ساعات و لحظات آن را براي رضاي خدا به عبادت و بندگي حق تعالي مشغول مي شد، به عبارتي حضرت در اين ماه به صورت ويژه و خاص به بندگي حق تعالي مي پرداخت، كما اينكه در منابع روايي نيز نقل شده است: «دَعَائِمُ الْإِسْلَامِ، عَنْهُمْ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صلي الله عله وآله أَنَّهُ قَالَ: شَعْبَانُ شَهْرِي وَ رَمَضَانُ شَهْرُ اللَّهِ وَ هَذَا عَلَى التَّعْظِيمِ وَ الشُّهُورُ كُلُّهَا لِلَّهِ وَ لِأَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلي الله و عليه وآله كَانَ يَصُومُ شَعْبَانَ.»[۵] رسول خدا مي فرمايد: اينكه شعبان ماه من است، رمضان ماه خداست و اين [مطلب به] جهت تعظيم است، و همه ماه ها مال خداست،. به خاطر اين كه رسول خدا همواره در اين ماه روزه بودند.»
سخن آخر
به هر حال در منابع روايي ماه شعبان، به ماه پيامبر خاتم معرفي شده است، شايد اين مطلب به خاطر لزوم ارادت و محبت پيامبر اكرم (صلي الله عليه و اله) و ارتباط و بندگي ايشان با حق تعالي باشد، در واقع لزومى ندارد كه ولادت يا وفات حضرتش در اين ماه باشد تا ماه رسول خدا باشد.
پي نوشت ها:
[۱]. إقبال الأعمال، ج۲، ص۶۸۳.
[۲]. وسائل الشيعة، ج۱۰، ص۴۹۳.
[۳]. النوادر(للأشعري)، ص۱۸.
[۴].مصباح المتهجد و سلاح المتعبد، ج۱، ص۴۵.
[۵]. بحار الأنوار (ط - بيروت)، ج۹۴، ص۸۰.