گفت‌وگو با نامزد جایزه کتاب سال در گروه دین؛
مناسک‌پژوهی در نظام مطالعات بومی ما مورد توجه قرار نگرفته است
مسعود معینی‌پور، نویسنده کتاب «مدنیت، عقلانیت، معنویت در بستر اربعین» گفت: بحث مناسک‌پژوهی در نظام مطالعات بومی ما مورد توجه قرار نگرفته، در حالی‌که این پدیده یک مساله کاملا بومی و مهم است. به‌طور کلی در انجام پژوهش‌هایمان بیشتر به مسائل غیربومی توجه داریم. به این دلیل، موضوع پژوهش انجام شده، بدیع است.
به گزارش پايگاه اطلاع رساني حج، كتاب «مدنيت، عقلانيت، معنويت در بستر اربعين» تاليف مسعود معيني‌پور، در گروه دين و شاخه «كليات اسلام» از سي و پنجمين دوره جايزه كتاب سال جمهوري اسلامي، به‌عنوان يكي از 9 نامزد اين اجتماع بزرگ حول محور شخصيتي شكل مي‌گيرد كه در تمدن اسلامي داراي جايگاهي والا بوده و سازنده بسياري از پايه‌هاي تمدن عظيم اسلامي است
نهايي دريافت جايزه معرفي شده است.
مسعود معيني‌پور، داراي مدرك دكترا از دانشگاه معارف اسلامي، مدير شبكه چهار سيما و عضو هيات علمي دانشگاه باقرالعلوم (ع) است. وي در گفت‌وگو با خبرنگار ايبنا، با اشاره به ماهيت اين اثر بيان كرد: كتاب «مدنيت، عقلانيت، معنويت در بستر اربعين» اولين اثر درباره اربعين‌پژوهي از منظر مطالعات تمدني و علوم اجتماعي است. با توجه به اينكه در راهپيمايي اربعين، يك پديده مردمي و اجتماعي در ابعاد بزرگ شكل مي‌گيرد، اين پديده را از چند منظر مي‌توان مورد بررسي قرار داد.
نويسنده كتاب «كتاب الگوي توسعه سياسي در انديشه امام خميني(ره)»، افزود: نكته نخست اينكه، اين اجتماع بزرگ حول محور شخصيتي شكل مي‌گيرد كه در تمدن اسلامي داراي جايگاهي والا بوده و سازنده بسياري از پايه‌هاي تمدن عظيم اسلامي است. در مقياس
راهپيمايي اربعين، يك پديده كاملا اجتماعي، مردمي و خودجوش است، لذا با زندگي عمومي مردم سروكار دارد و ابعاد مختلف زندگي فردي و اجتماعي از جمله مسائل سياسي، اقتصادي، مديريتي، روانشناختي و ارتباطات ميان‌فرهنگي را چندين روز درگير مي‌كند
تمدني، همانطور كه به وقايعي همچون عاشورا، بعثت، غدير و ظهور حضرت حجت نگاه مي‌كنيم، يك كنش و واكنش‌هايي در بستر اجتماعي در ارتباط با آن وقايع شكل مي‌گيرد و يك ايده را تحقق مي‌بخشد.
اين استاد دانشگاه گفت: نكته دوم اينكه راهپيمايي اربعين، يك پديده كاملا اجتماعي، مردمي و خودجوش است، لذا با زندگي عمومي مردم سروكار دارد و ابعاد مختلف زندگي فردي و اجتماعي از جمله مسائل سياسي، اقتصادي، مديريتي، روانشناختي و ارتباطات ميان‌فرهنگي را چندين روز درگير مي‌كند. ابعاد مختلفي در اين راهپيمايي عظيم مستتر است كه بايد كشف شود و اين ابعاد قابليت پژوهش و بررسي‌هاي عميق دارد.
معيني‌پور ادامه داد: در سال 94 اين پديده اجتماعي را با رويكرد علمي بررسي كردم. كتاب حاضر در چهار بخش با عنوان‌هاي مدنيت و امت در بستر اربعين، ظرفيت‌هاي كلان اجتماعي يك آيين ديني، آيين حسيني؛ ظرفيت‌هاي فراديني و الگويي براي مطالعات آينده اربعين‌پژوهي، اربعين را از منظر تمدني و علوم اجتماعي بررسي مي‌كند. ظرفيت‌هاي تمدني اربعين، سويه‌هاي جامعه‌شناختي اربعين، مباحث سياست خارجي و مطالعات بين‌الملل، رويكرد مطالعات اقتصادي به اربعين و مطالعات ميان‌فرهنگي، مهمترين سرفصل‌هاي كتاب هستند.
وي با اشاره به محتواي بخش‌هاي كتاب، اظهار كرد: بخش
در بستر راهپيمايي اربعين، اتفاقات ناب اجتماعي رخ مي‌دهد كه تا دو سال پيش از منظر علمي بررسي نشده بود و هميشه از يك منظر حماسي و عاطفي به آن توجه داشتيم. همواره تلاش كرديم با روش‌هاي مطالعات علوم اجتماعي غربي به مطالعه مسائل بومي خود بپردازيم. در اين كتاب، در حد توان يك نظام روش‌شناسي بومي توليد شد تا بتواند براي الگوهاي زندگي اجتماعي دستاوردي داشته باشد
نخست كتاب به موضوعاتي همچون ظرفيت‌هاي تمدني كنگره اربعين، مدنيت و معنويت در آن و تلاش‌هاي راهبردي در تاثيرات راهپيمايي اربعين بر تمدن‌سازي اسلامي پرداخته و در بخش دوم موضوعاتي مانند ظرفيت‌هاي گردهمايي اربعين، فرصت‌هاي پنهان و مديريت رسانه‌اي آن و اصلاح الگوي زيارت گردشگرانه بررسي شده است. نقش آيين اربعين به منزله گفتماني براي تعامل و تفاهم گفتمان‌هاي متنوع مذهبي، آيين اربعين و جهاني‌سازي و ظرفيت‌هاي فراديني و بين‌المللي مراسم اربعين، از موضوعات مطرح شده در بخش سوم كتاب است و در فصل پاياني با محور قرار دادن مطالعات و پژوهش‌هايي كه درباره اين رويداد بزرگ صورت مي‌گيرد، تلاش شده يك الگوي نظري براي اين پژوهش‌ها شناسايي شود.
نويسنده كتاب «مدنيت، عقلانيت، معنويت در بستر اربعين»، درباره مهمترين ويژگي‌هاي آن، بيان كرد: بحث مناسك‌پژوهي در نظام مطالعات بومي ما مورد توجه قرار نگرفته، در حالي‌كه اين پديده يك مساله كاملا بومي و مهم است. به‌طور كلي در انجام پژوهش‌هايمان بيشتر به مسائل غيربومي توجه داريم. به اين دليل، موضوع پژوهش انجام شده، بديع است.
معيني‌پور افزود: در بستر راهپيمايي اربعين، اتفاقات ناب اجتماعي رخ مي‌دهد كه تا دو سال پيش از منظر علمي بررسي نشده بود و هميشه از يك منظر حماسي و عاطفي به آن توجه داشتيم. همواره تلاش كرديم با روش‌هاي مطالعات علوم اجتماعي غربي به مطالعه مسائل بومي خود بپردازيم. در اين كتاب، در حد توان يك نظام روش‌شناسي بومي توليد شد تا بتواند براي الگوهاي زندگي اجتماعي دستاوردي داشته باشد. اين حوزه مطالعاتي، براي جهان تشيع نيز مي‌تواند مفيد باشد و مخاطبان داخلي و بين‌المللي را به خود جلب كند.
كتاب «مدنيت، عقلانيت، معنويت در بستر اربعين» با حمايت پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامي حوزه هنري تدوين و از سوي انتشارات سوره مهر به چاپ رسيده است.