احرام کعبه
نمایان شدن پوشش سفید کعبه بر اثر بالا بردن پرده آن بر پایه سنتی تاریخی، در اواخر ذی‌قعده پرده خانه خدا از چهار سو حدود یک قامت‌ و نیم بالا زده می‌شود. در این حال، لایه زیرین و سفید پوشش کعبه نمایان می‌گردد و حالتی همانند حج&zw
نمايان شدن پوشش سفيد كعبه بر اثر بالا بردن پرده آن
بر پايه سنتي تاريخي، در اواخر ذي‌قعده پرده خانه خدا از چهار سو حدود يك قامت و نيم بالا زده مي‌شود. در اين حال، لايه زيرين و سفيد پوشش كعبه نمايان مي‌گردد و حالتي همانند حج‌گزاران احرام بسته مي‌يابد كه در اصطلاح به آن «احرام كعبه» مي‌گويند.[1] از اين حالت به تشمير كعبه نيز تعبير مي‌شود.[2]
به‌گفته برخي، نخستين كسي كه چنين كرد، مأمون عباسي بود.[3] پاسداشت اين سنت از آن روست كه قداست پرده كعبه حفظ شود و با هجوم زائران مشتاق آسيب نبيند.[4] در اين روز، به رسم جشن، درِ كعبه به روي همگان گشوده مي‌شد[5] و با نصب پرده جديد در روز عيد سعيد قربان، كعبه از احرام خارج مي‌گشت.[6]
ابن جبير (م.540ق.) احرام كعبه را در روز 27 ذي‌قعده هم‌زمان با روز فتح مكه گزارش كرده است.[7] فاسي (م.832ق.) سخن او را گزارش كرده و افزوده كه پرده كعبه روز 25 ذي‌قعده بالا مي‌رود و در 27 ذي‌قعده كارگزاران كعبه قسمتي از پرده كعبه را كه بالا برده‌اند، افزون بر بخش‌هايي ديگر تا روي در كعبه را قطع مي‌نمايند و در روز عيد قربان نيمه بالاي پرده را عوض مي‌كنند.[8]
فاسي احتمال داده است كه دليل بريدن نيمي از پرده كعبه به دست كارگزاران كعبه، فروش زود هنگام آن به حاجيان مصري و شامي است كه معمولاً در روزهاي نخست ذي‌حجه وارد مكه مي‌شدند. در گذشته شماري از حاجيان ديرتر به مكه مي‌رسيدند و بي درنگ رهسپار عرفات مي‌شدند و خريد بخش‌هايي از پرده كعبه را به روزهاي پس از اعمال وامي‌گذاشتند و با توجه به اين كه پرده در روز عيد قربان عوض مي‌شد، آن را خريداري مي‌كردند.[9]
منابع
رحلة ابن بطوطه: ابن بطوطه (م.779ق.)، رباط، آكاديمية المملكة المغربيه، 1417ق؛ رحلة ابن جبير: محمد بن‌احمد (م.614ق.)، بيروت، دار مكتبة الهلال، 1986م؛ سفرنامه حجاز: محمد لبيب البتوني، ترجمه: انصاري، تهران، مشعر، 1381ش؛ شفاء الغرام: محمد الفأسي (م.832ق.)، به كوشش مصطفي محمد، مكه، النهضة الحديثه، 1999م؛ مكه و مدينه تصويري از توسعه و نوسازي: عبيدالله محمد امين كردي، ترجمه: صابري، تهران، مشعر، 1380ش.
مرتضي ذبيح‌اللهي
[1]. رحلة ابن جبير، ص128؛ رحلة ابن بطوطه، ج1، ص404؛ سفرنامه حجاز، ص231.
[2]. شفاء الغرام، ج1، ص246-247.
[3]. مكه و مدينه، ص65.
[4]. رحلة ابن جبير، ص128.
[5]. رحلة ابن جبير، ص128.
[6]. شفاء الغرام، ج1، ص247-248.
[7]. رحلة ابن جبير، ص143؛ شفاء الغرام، ج1، ص238، 247.
[8]. شفاء الغرام، ج1، ص238.
[9]. شفاء الغرام، ج1، ص238-239.