ایاس بن اوس انصاری
از شهیدان اُحُد ابوعمر[1] إباس بن أوس بن عتیک انصاری، از تیره بنی‌عبد الاشهل از قبیله اوس است.[2] بنی‌عبد الاشهل در منطقه‌ای به نام «راتج» از نواحی مدینه سکونت داشتند.[3] تا سال دوم ق. درباره او گزارشی در دست نیست؛ جز این&zwn
از شهيدان اُحُد
ابوعمر[1] إباس بن أوس بن عتيك انصاري، از تيره بني‌عبد الاشهل از قبيله اوس است.[2] بني‌عبد الاشهل در منطقه‌اي به نام «راتج» از نواحي مدينه سكونت داشتند.[3] تا سال دوم ق. درباره او گزارشي در دست نيست؛ جز اين‌كه بر پايه گزارشي، در اين سال، او در غزوه بدر حضور داشت.[4] اياس از كساني دانسته شده كه پيش از نبرد احد (3ق.) آن‌گاه كه پيامبر درباره چگونگي رويارويي با قريش، از صحابه نظر خواست، بر شيوه نبرد بيرون مدينه تأكيد كرد. او با سخناني زيبا اعلام كرد كه
وي و قبيله‌اش از شهادت باكي ندارند و بازگذاشتن راه قريش براي رسيدن به شهر، موجب گستاخي آنان جهت هجوم ديگر بار و مايه سرشكستگي انصار است. او گفت كه اهل يثرب در روزگار جاهليت نيز با شمشيرهاي خود بيرون از شهر با دشمن روبه‌رو مي‌شدند.[5]
وي و قبيله‌اش از شهادت باكي ندارند و بازگذاشتن راه قريش براي رسيدن به شهر، موجب گستاخي آنان جهت هجوم ديگر بار و مايه سرشكستگي انصار است. او گفت كه اهل يثرب در روزگار جاهليت نيز با شمشيرهاي خود بيرون از شهر با دشمن روبه‌رو مي‌شدند.[5]
به گزارش بيشتر تاريخ‌نگاران، او در همين غزوه به شهادت رسيد.[6] قاتل او را ضرار بن خطاب، برادر عمر، دانسته‌اند.[7] در برابر، ابن‌كلبي او را از شهيدان نبرد احزاب (5ق.) برشمرده است.[8] برخي صحابه‌نگاران ضمن گزارش سخن كلبي، اين ديدگاه را نپذيرفته‌اند.[9]
اكنون خياباني به نام «اياس بن اوس» در محله «البيعه» يافت مي‌شود و «مسجد الاستراحه»* در آن قرار دارد.[10]
منابع
الاستيعاب: ابن عبدالبر (م.463ق.)، به كوشش البجاوي، بيروت، دار الجيل، 1412ق؛ اسد الغابه: ابن اثير (م.630ق.)، بيروت، دار الفكر، 1409ق؛ الاصابه: ابن حجر العسقلاني (م.852ق.)، به كوشش علي معوض و عادل عبدالموجود، بيروت، دار الكتب العلميه، 1415ق؛ امتاع الاسماع: المقريزي (م.845ق.)، به كوشش محمد عبدالحميد، بيروت، دار الكتب العلميه، 1420ق؛ به سوي ام القري: رسول جعفريان، مشعر، 1373ش؛ تاريخ خليفه: خليفة بن خياط (م.240ق.)، به كوشش زكار، بيروت، دار الفكر، 1414ق؛ سبل الهدي: محمد بن يوسف الصالحي (م.942ق.)، به كوشش عادل احمد و علي محمد، بيروت، دار الكتب العلميه، 1414ق؛ السيرة النبويه: ابن هشام (م.213/218ق.)، به كوشش السقاء و ديگران، بيروت، المكتبة العلميه؛ المغازي: الواقدي (م.207ق.)، به كوشش مارسدن جونس، بيروت، اعلمي، 1409ق.
سيد محمد معلمي
[1]. اسد الغابه، ج1، ص180.
[2]. الاستيعاب، ج1، ص127.
[3]. الاستيعاب، ج3، ص1347؛ اسد الغابه، ج4، ص236.
[4]. سبل الهدي، ج4، ص91-93.
[5]. المغازي، ج1، ص209-212؛ امتاع الاسماع، ج1، ص133-134؛ سبل الهدي، ج4، ص185.
[6]. المغازي، ج1، ص301؛ السيرة النبويه، ج2، ص123؛ تاريخ خليفه، ص40.
[7]. المغازي، ج1، ص301.
[8]. اسد الغابه، ج1، ص180-181؛ الاصابه، ج1، ص309.
[9]. اسد الغابه، ج1، ص180-181؛ الاصابه، ج1، ص309.
[10]. به سوي ام القري، ص69.