باب قُعَیقِعان
از درهای ضلع شمالی مسجدالحرام باب قعیقعان چهارمین در از دیوار شمالی مسجدالحرام از جهت غرب بود[1] که به علت روبه‌رو بودن با راهی که به کوه قعیقعان پایان می‌یافت، به این نام خوانده شد. قعیقعان از قعقعه به معنای صدای برخورد اسلحه گرفته شده
از درهاي ضلع شمالي مسجدالحرام
باب قعيقعان چهارمين در از ديوار شمالي مسجدالحرام از جهت غرب بود[1] كه به علت روبه‌رو بودن با راهي كه به كوه قعيقعان پايان مي‌يافت، به اين نام خوانده شد. قعيقعان از قعقعه به معناي صداي برخورد اسلحه گرفته شده است. از آن‌جا كه نبرد جرهم و قَطوراء، تيره‌هاي يمني مهاجر به مكه، كنار اين كوه رخ داد و صداي برخورد سلاح‌هاي آنان از كنار اين كوه شنيده مي‌شد، به آن قعيقعان گفتند.[2] نيز از اين در به علت روبه‌رو بودن با خانه حُجَير بن ابي اِهاب تميمي، هم‌پيمان بنو نَوفل بن عبدمناف[3] با نام باب دار حجير ياد شده است.[4]
باب قعيقعان از درهايي بود كه به فرمان منصور عباسي (حك: 136-158ق.) ساخته شد و بر آن طاقي به ارتفاع 10 ذرع (حدود پنج متر) و عرض نُه ذرع و شش انگشت (بيش از 5/4 متر) نهادند كه با شش يا هشت پله به كف مسجدالحرام مي‌رسيد. آستانه بيروني در، سنگفرش بود.[5] فاكهي عرض طاق را هفت ذرع و شش انگشت (بيش از 5/3 متر) دانسته كه شايد بر اثر تصحيف واژه تسعه به سبعه باشد.[6]
پس از سده سوم ق. نشاني از اين باب در منابع يافت نمي‌شود.
منابع
اخبار مكه: الازرقي (م.248ق.)، به كوشش رشدي الصالح، مكه، مكتبة الثقافه، 1415ق؛ اخبار مكه: الفاكهي (م.279ق.)، به كوشش ابن دهيش، بيروت، دار خضر، 1414ق؛ الاستيعاب: ابن عبدالبر (م.463ق.)، به كوشش البجاوي، بيروت، دار الجيل، 1412ق؛ اسد الغابه: ابن اثير (م.630ق.)، بيروت، دار الفكر، 1409ق؛ معجم البلدان: ياقوت الحموي (م.626ق.)، بيروت، دار صادر، 1995م.
گروه جغرافيا