بَلدَح فخ بَلدَح فخ بَلدَح فخ بعثه مقام معظم رهبری در گپ بعثه مقام معظم رهبری در سروش بعثه مقام معظم رهبری در بله
بَلدَح فخ بَلدَح فخ بَلدَح فخ بَلدَح فخ بَلدَح فخ

بَلدَح فخ

وادی‌ای در غرب مکه و مکان فرود آمدن پیامبر در صلح حدیبیه   بلدح نام وادی‌ای در غرب مکه[1] در مسیر مکه به تنعیم[2] است. این منطقه میان وادی فَخّ، محل شهادت حسین بن علی بن حسن مثنی از نوادگان امام حسن در 169ق.[3] در شش میلی (کمتر ا

وادي‌اي در غرب مكه و مكان فرود آمدن پيامبر در صلح حديبيه

 

بلدح نام وادي‌اي در غرب مكه[1] در مسير مكه به تنعيم[2] است. اين منطقه ميان وادي فَخّ، محل شهادت حسين بن علي بن حسن مثني از نوادگان امام حسن در 169ق.[3] در شش ميلي (كمتر از 12كيلومتر) مكه[4] و حُدَيبيه، محل پيمان حديبيه ميان پيامبر و قريش به سال ششم ق. در حدود 20 كيلومتري مكه[5] قرار دارد.[6] با توجه به اين كه امروز قسمت‌هاي گوناگون فخ به نام‌هاي گوناگون مشهور است، بايد بلدح را ميان زاهر يعني قسمت مياني فخ، و حديبيه دانست.[7] دره مُلحة العراب را از دره‌هاي اين وادي شمرده‌اند.[8] از بلدح به عنوان بخشي از سرزمين بني‌فزاره از تيره‌هاي بني‌غطفان ياد شده است.[9]

 

در سال ششم ق.[10] رسول خدا(ص) براي انجام اعمال حج تمتع همراه با هزاران تن از مسلمانان و با شماري بسيار از چهارپايان كه براي قرباني با گردنبند مشخص شده بودند[11]، به سوي مكه حركت كرد. قريش براي پيشگيري از ورود پيامبر، دويست سوار را به فرماندهي خالد بن وليد[12] يا عكرمة بن ابي‌جهل[13] همراه با شماري زن و فرزند به سرزمين بلدح گسيل داشت و همه چاه‌هاي آن جا را تصرف كرد. از اين رو، پيامبر(ص) ناچار شد در پايين بلدح كه به حديبيه مشهور است[14]، توقف نمايد؛ پستي زمين‌هاي بلدح و سرازير شدن آب‌ دره‌هاي پيرامون همچون اُفاعيه[15] و تين[16] كه از كوه‌هاي پيرامون مسجدالحرام سرچشمه مي‌گيرند، اين وادي را به منطقه‌اي سرسبز با چشمه‌هاي فراوان تبديل كرده بود. بر پايه گزارشي، معاوية بن ابي‌سفيان 10 چشمه در مكه و پيرامون آن جاري كرد كه در پيرامون آن‌ها باغ‌هايي ايجاد شد. در وادي بلدح نيز باغ‌هايي با نام بلدح و ابن العاص (سعيد بن عمرو بن سعيد بن العاص) ايجاد شد. همچنين معاويه چشمه‌هايي در بلدح ايجاد كرد.[17]

 

… منابع

اخبار مكه: الازرقي (م.248ق.)، به كوشش رشدي الصالح، مكه، مكتبة الثقافه، 1415ق؛ الاستيعاب: ابن عبدالبر (م.463ق.)، به كوشش البجاوي، بيروت، دار الجيل، 1412ق؛ اسد الغابه: ابن اثير (م.630ق.)، بيروت، دار الفكر، 1409ق؛ امتاع الاسماع: المقريزي (م.845ق.)، به كوشش محمد عبدالحميد، بيروت، دار الكتب العلميه، 1420ق؛ تاريخ ابن خلدون: ابن‏خلدون (م.808ق.)، به كوشش خليل شحاده، بيروت، دار الفكر، 1408ق؛ دلائل النبوه: البيهقي (م.458ق.)، به كوشش عبدالمعطي، بيروت، دار الكتب العلميه، 1405ق؛ سبل الهدي: محمد بن يوسف الصالحي (م.942ق.)، به كوشش عادل احمد و علي محمد، بيروت، دار الكتب العلميه، 1414ق؛ عيون الاثر: ابن سيد الناس (م.734ق.)، بيروت، دار القلم، 1414ق؛ فخري: ابن الطقطقي (م.709ق.)، به كوشش عبدالقادر، بيروت، دار القلم، 1418ق؛ فرهنگ اعلام جغرافيايي و تاريخي در حديث و سيره نبوي: محمد محمد حسن شراب، ترجمه: شيخي، تهران، مشعر، 1386ش؛ مراصد الاطلاع: صفي الدين عبدالمؤمن بغدادي (م.739ق.)، بيروت، دار الجيل، 1412ق؛ المعارف: ابن قتيبه (م.276ق.)، به كوشش ثروت عكاشه، قم، الرضي، 1373ش؛ معجم البلدان: ياقوت الحموي (م.626ق.)، بيروت، دار صادر، 1995م؛ معجم ما استعجم: عبدالله البكري (م.487ق.)، به كوشش السقاء، بيروت، عالم الكتب، 1403ق؛ مقاتل الطالبيين: ابوالفرج الاصفهاني (م.356ق.)، به كوشش سيد احمد صقر، بيروت، دار المعرفه؛ ميقات حج (فصلنامه): تهران، حوزه نمايندگي ولي فقيه در امور حج و زيارت؛ نهاية الارب: احمد بن عبدالوهاب النويري (م.733ق.)، قاهره، دار الكتب و الوثائق، 1423ق.

 

مهدي اميريان


[1]. معجم البلدان ج1، ص480؛ مراصد الاطلاع، ج1، ص217.

[2]. معجم ما استعجم، ج1، ص273.

[3]. المعارف، ص381؛ مقاتل الطالبيين، ص379؛ الفخري، ص189.

[4]. تاريخ مكه، ص140.

[5]. تاريخ مكه، ص56.

[6]. اخبار مكه، ج2، ص230.

[7]. فرهنگ اعلام جغرافيايي، ص299.

[8]. اخبار مكه، ج2، ص301.

[9]. معجم ما استعجم، ج1، ص273.

[10]. الاستيعاب، ج1، ص43؛ عيون الاثر، ج2، ص172؛ امتاع الاسماع، ج6، ص181.

[11]. اسد الغابه، ج1، ص216؛ تاريخ ابن خلدون، ج2، ص447.

[12]. اسد الغابه، ج1، ص586؛ سبل الهدي، ج5، ص36.

[13]. نهاية الارب، ج17، ص218؛ امتاع الاسماع، ج1، ص279.

[14]. دلائل النبوه، ج4، ص112؛ سبل الهدي، ج5، ص41-42.

[15]. ميقات حج، ش15، ص93، «فرهنگ آثار تاريخي مكه».

[16]. معجم البلدان، ج2، ص69؛ مراصد الاطلاع، ج1، ص288.

[17]. اخبار مكه، ج2، ص230.




نظرات کاربران