ترویانوف، الیا

 

اليا ترويانوف (Ilija Trojanow) در 23 آگوست 1965م. در صوفيا زاده شد. وي به سال 1971م. همراه خانواده‌اش از راه يوگسلاوي و ايتاليا به آلمان رفت و در آن جا پناهندگي سياسي گرفت. در سال 1972م. به كنيا سفر نمود و تا سال 1984م. در نايروبي، پايتخت كنيا، اقامت گزيد. به سال 1985م. تحصيل در رشته‌هاي قوم‌شناسي و حقوق را در دانشگاه لودويگ ماكسيميليان مونيخ (Ludwig Maximilian) آغاز كرد و به سال 1989م. تحصيل را رها كرد و در دو انتشارات كه در زمينه فرهنگ و ادبيات افريقايي فعال بودند، به كار پرداخت. وي به سال 1999م. براي آشنايي بيشتر با فرهنگ و زبان هندي به بمبئي رفت و در همين ايام به مكه سفر كرد. در ماه‌هاي پاياني سال 2003م. براي اقامت به كيپ تاون، پايتخت افريقاي جنوبي، رفت و به سال 2007م. راهي وين در اتريش شد. وي از سال 2002م. عضو انجمن قلم جمهوري فدرال آلمان بوده و از سال 1995م. تا كنون جوايز ادبي متعدد دريافت كرده است.[1] (تصوير شماره 24)

 

ƒ سفر مكه: ترويانوف در ژانويه 2003م. در بمبئي محرم شد و با هواپيما به جده رفت. او نظام اجرايي جده را در روزگار سعودي برگرفته از عهد سلطنت عثماني مي‌داند و از معطلي 20 ساعته در فرودگاه جده براي بازرسي وسايل حاجيان انتقاد مي‌كند.[2]

ترويانوف پس از رسيدن به مكه، در هتلي نزديك به مسجدالحرام جاي گرفته و شتابان به سوي كعبه شتافته است. وي در نخستين نگاه، كعبه را به عروسي كه در بهترين زينت قرار دارد، تشبيه كرده و از حال طواف‌گزاراني كه گرداگرد كعبه موج مي‌زدند و احساس لذت بر آنان مستولي گشته، ياد نموده و ابراز كرده كه گويي رويايش به حقيقت پيوسته و اشتياقي در جانش فوران كرده و چشمانش پر از اشك شده است.[3] وي با اشاره به اين‌كه درهاي بهشت براي نماز‌گزاران مجاور كعبه گشوده مي‌گردد، به نيابت از مادر و همسرش نماز به ‌جاي آورده[4] و پس از طواف و گزاردن نماز و نوشيدن جرعه‌اي از آب زمزم، سعي صفا و مروه را انجام داده است.[5] وي روز عرفه را مهم‌ترين روز اعمال حج شمرده و در صحراي عرفات تضرع و مناجاتي را كه از خيمه‌هاي حاجيان شنيده، گزارش داده است.[6]

 

از گزارش نويسنده كه كتاب ملا علي قاري را مبناي عمل قرار داده، برمي‌آيد كه بر پايه فقه حنفي، مناسكش را انجام داده است.[7] او در غروب روز نهم ذي‌حجه پس از شنيدن سخنان راهنماي آلبانيايي كاروان، با اتوبوس به مزدلفه رفته و پس از پياده شدن در منا، آن جا را به دليل وجود چادر‌هاي فراوان، شهر خيمه‌ها خوانده است.[8]

 

ترويانوف از رمي جمرات به سبب ازدحام و برخورد سنگ‌هاي فراوان به ديگر حاجيان انتقاد كرده و بازگشت زائران را پس از رمي و در برابر هجوم پليس‌ سعودي، به لشكري در حال عقب‌نشيني تشبيه نموده است.[9]

 

ترويانوف وضعيت كشتارگاه‌هاي عربستان سعودي با مديريت بانك توسعه اسلامي را در عيد قربان گزارش كرده و از توزيع گوشت قرباني در ميان فقيران 20 كشور اسلامي، از جمله بوسني و هرزگوين، ياد كرده است. وي با اشاره به رعايت نظافت و اصول بهداشتي در هنگام ذبح قرباني، آن را تحولي بنيادين از زمان سفر ريچارد برتون به مكه دانسته است.[10]

 

گاه نويسنده از ميان يادداشت‌ها و گزارش‌هايش از مناسك حج به گذشته بازمي‌گردد و نكاتي را پيرامون موضوعي ياد مي‌كند. از جمله، در پايان طواف و سعي صفا و مروه، از روزهايي ياد مي‌آورد كه به كتابخانه مركز معارف اسلام در بمبئي مي‌رفته است. اين مركز، نهادي براي توانمندسازي جوانان به زبان انگليسي جهت پاسخ‌گويي به شبهات بوده است.[11] ترويانوف سپس براي زيارت حرم نبوي رهسپار مدينه شده و از مسير هوايي به جده رفته و پس از حدود سه هفته اقامت در مكه و مدينه، به بمبئي بازگشته است.[12]

 

خاطرات سفر حج اليا ترويانوف نخستين بار به زبان آلماني به سال 2004م. با نام Zu den heiligen Quellen des Islam (به سوي مكان‌هاي مقدس اسلام) در 172 صفحه با قطع وزيري به همت انتشارات Malik Verlag در مونيخ به چاپ رسيد و به سال 2007م. با عنوان From Mumbai to Mecca: A Pilgrimage to the Holy Sites of Islam (از بمبئي تا مكه: زيارت مكان‌هاي مقدس اسلام) در 215 صفحه به قلم ربكا موريسون (Rebecca Morrison) به انگليسي ترجمه و در انتشارات هاوس در لندن چاپ گشت.[13]

---