توگو
کشوری در افریقای غربی در کرانه اقیانوس اطلس، عضو سازمان همکاری اسلامی جمهوری توگو با مساحت 56786 کیلومتر مربع و جمعیت 6771993 نفر (آمار 2011م.) از غرب به غنا، از شرق به بنین، از شمال به بورکینافاسو، و از جنوب به خلیج گینه در اقیانوس اطلس محدو
كشوري در افريقاي غربي در كرانه اقيانوس اطلس، عضو سازمان همكاري اسلامي
جمهوري توگو با مساحت 56786 كيلومتر مربع و جمعيت 6771993 نفر (آمار 2011م.) از غرب به غنا، از شرق به بنين، از شمال به بوركينافاسو، و از جنوب به خليج گينه در اقيانوس اطلس محدود است. توگو به پنج استان سنترا، كارا، ماري تيم، پلاتي اوكس و ساوانس تقسيم شده و پايتخت آن شهر لومه است.[1] (تصوير شماره 31)
مردم اين كشور در دو گروه عمده زباني گور در شمال و كوا در جنوب قرار ميگيرند. زبان رسمي و اداري آن، زبان فرانسه است. ساكنان آن از 37 گروه قومي تشكيل شدهاند كه اوه 26.4%، كابره 14.5% و واچي 10.4% از آن جمله هستند.[2]
توسعه تجارت و مهاجرت گروههاي مسلمان به اين منطقه، دو عامل اصلي گسترش اسلام در توگو بودهاند.[3] در ميان سالهاي 1923 تا 1970م. شمار مسلمانان اين كشور به دليل مهاجرت اقوام مسلمان از نيجريه و غنا، حدود 9% افزايش يافت و به 12% رسيد. اكنون اين ميزان به حدود 20% رسيده است كه بيشتر در شمال كشور زندگي ميكنند و مالكي مذهب هستند. مسيحيان 29% (75% كاتوليك و بقيه پروتستان) و پيروان باورهاي جاندارپنداري (آنيمستي) حدود 51% از جمعيت اين كشور را تشكيل ميدهند. اين دو گروه بيشتر در جنوب كشور زندگي ميكنند. طريقتهاي صوفيانه همچون قادريه و تيجانيه در ميان مسلمانان اين كشور هواداراني دارند كه اتحاديه مسلمانان توگو آنها را مغاير با اسلام شناخته است.[4]
بيشتر ساكنان توگو در سدههاي 17 تا 19م. به اين منطقه آمدند. اوهها كه بيشترين گروه قومي توگو را تشكيل ميدهند، نخستين مردمي بودند كه در ميان سدههاي 11 تا 16م. از سمت منطقه ساحلي چپ رودخانه نيجر بدين سرزمين وارد شدند. در باره مردم و سرزمين توگو پيش از ورود پرتغاليها يعني اواسط سده 15م. آگاهي چندان در دست نيست. در اين دوره، تجارت برده در اين منطقه رواج داشت و توگو نخستين سرزمين شكار برده براي اروپاييان به شمار ميرفت. فرانسه و ديگر كشورهاي اروپايي در اين منطقه پايگاههايي براي نگهداري برده ايجاد كرده بودند.[5]
توگولند كه توگوي كنوني بخش شرقي آن بوده، در سال 1884م. تحت الحمايه آلمان قرار گرفت. پس از پيروزي نيروهاي انگليسي و فرانسوي بر نيروهاي آلماني در جنگ جهاني اول به سال 1914م. اين منطقه بنا بر قراردادي ميان اين دو كشور تقسيم شد. فرانسه حاكميت بخش شرقي و بزرگتر (توگوي كنوني) و بريتانيا حاكميت بخش غربي توگولند را بر عهده گرفتند. پس از جنگ جهاني دوم، بخش غربي به ساحل طلا (غناي كنوني)، ديگر مستعمره بريتانيا، افزوده شد و پس از استقلال غنا نيز همچنان بخشي از آن باقي ماند. در 27 آوريل 1960م. توگوي فرانسه با نام جمهوري توگو به استقلال رسيد.[6]
حجگزاري: حاجيان اين كشور همچون ساير كشورهاي افريقاي غربي، از كشورهاي غرب به شرق افريقا همچون نيجريه، چاد و سودان عبور ميكردند و به سواحل درياي سرخ در شرق اين قاره ميرسيدند. سپس از طريق يكي از بنادر كشورهاي شرقي همچون مصر، سودان و اريتره به بندر جده رهسپار ميشدند.
از مشكلات حاجيان در اين مسير، عبور از بيابانهاي بدون آب و آبادي و گذرگاههاي دشوارگذر و حمله راهزنان بوده است. گاه آنان پس از سپري كردن اين سختيها، گرفتار قرنطينههاي طولاني در سودان ميشدند كه گاهي حدود چهار ماه به طول ميانجاميد و در مواردي نيز باعث از دست رفتن حج آن سال ميشد. پس از قرنطينه، حاجيان مدتي در شهر جنينه ميماندند و براي فراهم ساختن بخشي از هزينه سفر حج خود، در مزارع اين شهر به كار ميپرداختند. سپس به بندر شهر سواكن در كشور سودان ميرفتند و از آن جا خود را به جده ميرساندند.[7]
پس از استقلال توگو، اتحاديه مسلمانان توگو كه در سال 1342ش./1963م. تشكيل شد، وظيفه سازماندهي امور حج را بر عهده گرفت. اين اتحاديه افزون بر سازمان دادن سفر حج، دفاع از اسلام، مبارزه با بدعت و صوفيگرايي، تقويت وحدت ميان مسلمانان توگو، ساخت مسجد و مدارس قرآني، برگزاري مراسم عيدين، و گسترش ارتباطات ميان مسلمانان توگو با ديگر مسلمانان را هدف اصلي خود قرار داد.[8]
شمار حاجيان اين كشور در سالهاي 1383، 1387 و 1404ق. به ترتيب 30 ، 29 و 259 نفر گزارش شده است.[9] هزينه حج مسلمانان توگو در سال 2012م. يك ميليون و هشتصد هزار فرانك آفريقايي (FAF) بوده است. اين هزينه در سالهاي 2011 و 2010م. به 1.675 و 1.650 ميليون فرانك افريقايي رسيده است.[10] شمار حاجيان اين كشور در سال 2011م. حدود 1500 نفر بوده كه در سال جاري به دليل بينظمي در انتقال حاجيان، به 1000 نفر كاهش يافته است.[11] گزارشهايي از سرگرداني حاجيان اين كشور در مكه پس از پايان يافتن مناسك حج به دليل نبود هواپيما و بينظمي در دست است.[12] حاجيان توگو معمولا از طريق شركتهاي هواپيمايي كشورهاي همسايه همچون نيجريه، به حج اعزام ميشوند.
در سال 2008م. كميسيون حج توگو براي اداره و سازماندهي امور حج اين كشور و پايان دادن به كلاهبرداريهاي سالهاي اخير، به دستور رئيس جمهور تشكيل شد. برپايي مراسم عمره براي نخستين بار، از فعاليتهاي اين كميسيون است. هزينه اين سفر يك ميليون و دويست هزار فرانك افريقايي ياد شده است.[13]
[1]. جغرافياي جهان اسلام، ص391؛ دانشنامه جهان اسلام، ج8، ص595-598؛ توگو، ص1-2؛
www.state.gov/r/pa/ei/bgn/5430.htm
[3]. مجله مشكوة، «اسلام در توگو».
[4]. جغرافياي جهان اسلام، ص391؛ مجله مشكوة، «اسلام در توگو»، ص88، 94؛ توگو، ص17؛
www.state.gov/r/pa/ei/bgn/5430.htm
[7]. تاريخ الحج من خلال الحجاج المعمرين، ص66-69.
[8]. مجله مشكوة، «اسلام در توگو»، ص94-95.
[9]. خاطرات سفر مكه، ص221؛ درسهايي از مكتب اسلام، ش6، 8.
[10]. www.afreepress.info/index.php/2012-07-13-22-36-48/societe/406-togo-lancement-officiel-du-hadj-2012.
[11]. www.republicoftogo.com/Toutes-les-rubriques /Societe/L-Arabie-Saoudite-fin-prete-pour-accueillir-les-pelerins-togolais؛ www.afreepress.info/index.php /2012-07-13-22-36-48/societe/406-togo-lancement-officiel-du-hadj-2012.
[12]. www.africagate.fr/actualites/87-togo-des-centaines-de-pelerins-bloques-a-la-mecque؛ www.slateafrique.com/74057/le-pelerinage-la-mecque-seternise-pour-400-togolais.
[13] . http://www.taghribnews.com/vdcbfgb5.rhb5spiuur.txt