عید فطر در روایات به قیامت تشبیه شده است
نظر بر روایات مختلف در مورد عید سعید فطر نشان می دهد که این عید بزرگ از سوی معصومین به قیامت تشبیه شده است که این عنوان در عبارت حضرت علی (ع) در مورد نماز عید فطر مشهود است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی حج، نظر بر روایات مختلف در مورد عید سعید فطر نشان میدهد که این عید بزرگ از سوی معصومین به قیامت تشبیه شده است به عنوان مثال حضرت علی (ع) در مورد نماز عید فطر فرمودند: زمانیکه از خانههایتان به قصد خواندن نماز عید خارج میشوید، انگار که از قبر خارج میشوید و برای حشر میروید. وقتی به جایگاه نماز میرسید، انگار در پیشگاه خدا در روز قیامت ایستادهاید. و زمانی که نماز تمام میشود و به منازل خود بازمیگردید، انگار به خانههای خود در بهشت بازمیگردید.
این گونه روایت شده است که «خطب امیر المؤمنین علی بن ابی طالب (ع) یوم الفطر فقال: «ایهاالناس! ان یومکم هذا یوم یثاب فیه المحسنون و یخسر فیه المبطلون و هو یوم اشبه بیوم قیامکم، فاذکروا بخروجکم من منازلکم الی مصلاکم خروجکم من الاجداث الی ربکم و اذکروا بوقوفکم فی مصلاکم وقوفکم بین یدی ربکم، و اذکروا برجوعکم الی منازلکم رجوعکم الی منازلکم فی الجنة. عباد الله! ان ادنی ما للصائمین و الصائمات ان ینادیهم ملک فی آخر یوم من شهر رمضان ابشروا عباد الله فقد غفر لکم ما سلف من ذنوبکم فانظروا کیف تکونون فیما تستانفون.»
یعنی «ای مردم! این روز شما روزی است که نیکوکاران در آن پاداش میگیرند و زیانکاران و تبهکاران در آن مأیوس و ناامید میگردند و این شباهتی زیاد به روز قیامت دارد. پس با خروج از منازل و رهسپاری به سوی جایگاه نماز عید، خروجتان را از قبر و رفتنتان را به سوی پروردگار به یاد آورید، و با ایستادن در جایگاه نماز، ایستادن در برابر پروردگارتان را یاد کنید، و با بازگشت به سوی منازل خود، بازگشتتان به سوی منازلتان در بهشت برین را متذکر شوید. ای بندگان خدا. کمترین چیزی که به زنان و مردان روزه دار داده میشود، این است که فرشته ای در آخرین روز ماه رمضان به آنان ندا میدهد و میگوید: هان! بشارتتان باد، ای بندگان خدا که گناهان گذشته تان آمرزیده شد! پس به فکر آینده خویش باشید که چگونه بقیه ایام را بگذرانید؟»
این توصیف زیبا از نماز عید فطر، تشبیه سه موقف قیامت است. تشبیه حشر خلایق به خروج از منزل، ایستادن در پیشگاه خدا به اقامه نماز، و بازگشت از نماز (همراه با سرور و شادمانی) به بازگشت بسوی جایگاه ابدی در بهشت است.
در عظمت و بزرگی این عید همین بس که در قنوت این نماز آمده: «… روزی که آن را عید مسلمانان و ثمره و ذخیره و شرافت پیامبر اکرم (ص) قرار دادی…»
در این فراز تفاوت ارزشگذاری فطر میان پیامبر و امتش، بدلیل میزان بهرهبرداری از ماه رمضان است. پیامبر رحمت، حد نهایت استفاده از برکات این ماه بودهاند و مانند ندارند. پس فطر، ذخیره و ثمره قیام و صیام ایشان است. امت پیامبر هم به میزان معرفت و توفیق خود، از این ماه کسب فیض کرده است. پس در این روز شادمان هستند و به عنوان روز عید از خداوند پاداش میگیرند.
حجت الاسلام فاطمی نیا با اشاره به اتمام ماه مبارک رمضان میگوید: آنچه باید از ماه رمضان حاصل شود، تقواست. این گونه نباشیم که فقط در ماه رمضان اطاعت خدا را بکنیم و در غیر آن ترک طاعت کنیم! بعضی فقط در ماه رمضان نماز میخوانند، خوش اخلاق هستند، دل نمیشکنند! یا مثلاً فقط در این ماه با حجاب مناسب هستند!
وی توصیه میکند: عزیزان من قرآن که فرمود «کتب علیکم الصیام» برای این است که در این ماه ملکه تقوا برایمان حاصل شود، نه اینکه فقط یک ماه رمضان عبادت کنیم و مابقی ایام را به حال خودمان باشیم! سعی کنید تا میتوانید نورهای کسب شده در این ماه را با گناه نکردن حفظ کنید. اولیا الله که به آن مقامات عالیه رسیدند در اثر حفظ همین انوار بود!
حجت الاسلام فاطمی نیا میگوید: خداوند فرمود روزه برای من است. من خودم پاداش روزه داران را میدهم، و برخی هم جمله را مجهول خوانده اند به این معنا که من خودم پاداش روزه هستم و دوستی و محبت خودم را به آنها میدهم. جمال السالکین سیدبن طاووس مینویسد «مبادا این روز را (روز عیدفطر) به بازی و اهمال بگذرانی، چرا که نمیدانی از مردودین هستی یا مقبولین. پس اگر امید قبول داری، شکر زیادی به جا آور و اگر ترس از ردّ در تو هست، اسیرحزن واندوه باش!» به هرحال نباید از این روز غفلت کنیم. اگر رجاءِ قبول هست که شکرش را به جا میآوریم، واگر خوفِ ردّ باشد باید با تضرّع به بارگاهش تدارک مافات کنیم.