تحلیلی دقیق از زندگانی امام رضا (ع)

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی حج، یازدهم ذی‌القعده سالروز ولادت باسعادت اختر هشتم امامت و ولایت آقا امام رضا(ع) بود به همین مناسبت در این نوشته به معرفی کتاب تحلیلی از زندگانی امام رضا(ع) پرداخته شده است.

دانشمندان اسلامی مسائل گوناگون تاریخ اسلام را تاکنون به گونه های متفاوت به رشته تحریر درآورده و خطوط برجسته این دوره از تاریخ بشریّت را به عنوان نقطه اوج تعالی انسانی به نحوی ترسیم کرده اند. پژوهشگران و اندیشمندان نصوصی را از میان انبوه یادداشت های به جامانده از گذشتگان برگزیده و هر یک براساس برداشت های خود به تجزیه و تحلیل رویدادهای گذشته پرداخته اند، محققان شیعه نیز در این میان نقشی درخور ایفا کرده و با توجّه به نگاشته های دیگران و عنایت دوچندان به اخبار و روایات پیشوایان خود به کارِ پژوهش در تاریخ دست یازیده اند؛ و انصافا که به سهم خود در این راه، گامهای ارزنده ای برداشته و آثار سودمندی را به گنجینه گرانسنگ فرهنگ اسلامی افزوده اند. سخنوران نام آور شیعه بودند که رنجنامه های برآمده از سویدای جانشان را در قالب های بلاغت و شیوایی برای نسل های آینده به یادمان نهادند؛ و همین تاریخ نگاران بودند که تأمل و ژرف اندیشی در رویدادهایی که جسته و گریخته در این سو و آن سوی قلمرو مسلمین اتفاق می افتاد به ثبت آن پرداخته و سیمای خونرنگ تاریخِ آکنده از جهاد و مبارزه تشیع را با دست های پراقتدار خود بر تارک زمانه نقش بستند؛ و همین آثار و نوشته ها بود که دستمایه ای شد تا دیگران در پرتو آن به تجزیه و تحلیل وقایع و یافتن فلسفه رخدادها بپردازند.

ساختار کتاب

در کتاب تحلیلی از زندگانی امام رضا(ع) در دو بخش به زندگی آن حضرت پرداخته شده‌ است:

بخش اوّل: با عنوان زندگانی امام هشتم (ع) از نظر تاریخی که نویسنده در این بخش به ترتیب به این مطالب پرداخته است: ویژگی ها و صفات، امام رضا علیه‌السلام و واقفیان، امام رضا (ع) و خلفا، ولایتعهدی، نقش امام (ع) در برکناری فضل بن سهل، پایان فاجعه و امام (ع) و شورشهای علویان.

بخش دوم: عنوان آن اندیشه و آثار علمی امام رضا (ع) است و در آن به شرح تألیفات، مناظرات امام (ع)، اعتقادات، تفسیر، فقه و احکام، برخی از احادیث جالب امام (ع)، پندها و رهنمودهای امام (ع) و  پیمان ولایتعهدی پرداخته شده است.

ویژگی‌های اثر

1. توجه به ابعاد شخصیتی امام رضا(ع)؛

2. متقن بودن مطالب کتاب؛

3. اکتفا نکردن به نقل احادیث؛

4. تحلیلی بودن کتاب درباره ابعاد زندگی حضرت امام رضا (ع).

جمع‌بندی

نویسنده در کتاب تحلیلی از زندگی امام رضا(ع)، با تحلیل هایی هر چند ساده سعی نموده است تا خواننده‌اش را به نگرشی خوب درباره زندگی امام رضا(ع) راهنمایی نماید.

برشی از کتاب

در صفحه 205 کتاب درباره قبول ولایت عهدی امام رضا(ع) این مطالب آمده است:

مأمون به طرق مختلف کوشش داشت که امام رضا (ع) را در معرکه مناظرات و مباحثاتی که با سایر فرقه ها و صاحبان ادیان و مذاهب مختلف برپا می شد، وارد گرداند، او مجالسی برای بحث درباره مسائل علمی و مشکلات فکری ترتیب می داد، و برجسته ترین دانشمندان و برترین متفکّران زمان و همچنین سران زندیقان و اصحاب جدل و مناظره را در این مجالس گرد می آورد، و اینها کسانی بودند که سطوت و قدرت علمی آنها بیم انگیز، و مغالطه های پیچیده و خصمانه آنها که راه را بر دلیل و حجّت می بست، ترس آور بود، و تشکیکات تند آنها دلیل و برهان را سست و ناچیز می کرد. امّا امام (ع) به سبب تملّک نیروی عظیم علمی، در تمام این مجالس بر حریفان و دشمنانش پیروز بود، بدون اینکه آن حضرت خود را وارد مغالطات جدلی کند، چنانکه برخی از مناظره کنندگان برای اینکه بنای حجّت خصم را ویران کنند، و قوّت استدلال او را از میان ببرند بدان پناه می بردند، ولی آن حضرت با بیانی معجزه آسا و روشی روشن و رهگشا، به دلائل مطمئن خود در اثبات حق، تکیه می فرمود.

انتشارات بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، کتاب تحلیلی از زندگانی امام رضا (ع) نوشته محمدجواد فضل الله را در قطع وزیری و 288 صفحه به چاپ رسانده است و علاقه‌مندان می‌توانند برای خرید این کتاب به انتشارات بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی به آدرس: مشهد مقدس، حرم مطهر دوربرگردان شیخ طبرسی، بنیاد پژوهشهاى اسلامى 32232501 (051) مراجعه کنند.