مراسم عزاداری در ماه محرم را چگونه برگزار کنیم؟
شیوه برگزاری مراسم ماه محرم با رعایت پروتکل‌های بهداشتی به منظور جلوگیری از شیوع کرونا موضوعی است که به نقل محافل مختلف تبدیل شده است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی حج، روزنامه «صبح‌نو» از چگونگی برگزاری مراسم عزاداری در ماه محرم گزارش می‌دهد که متن آن در ادامه می‌آید.
این روزها برخی از استان‌های کشور دوباره در وضعیت زرد کرونایی قرار گرفته‌اند و این یعنی هشدار برای بازگشت شرایط قرمز یا همان وخیم که در چند ماه اخیر با آن دست‌وپنجه نرم کردیم. در این بین اما به نظر می‌رسد رعایت بیشتر نکات بهداشتی و به‌خصوص حفاظت فردی در برابر ویروس کرونا می‌تواند روند قرمز شدن وضعیت شهرها را به تأخیر بیندازد.
از یک‌سو باید گفت همجواری استان‌های زرد یا کم خطر با مراکز تجمع و کانون‌های شیوع کرونا، کمی شرایط کلی را در کنترل کرونا دشوار کرده و از سوی دیگر با نزدیک شدن به ماه محرم و عزاداری سیدالشهدا(ع) نیاز به همکاری و همراهی بین مردم و دستگاه‌های ذی‌ربط بیش از پیش احساس می‌شود.
هر سال مسلمانان جهان در ایام ماه محرم و صفر در اماکن مذهبی و زیارتگاه‌ها، مساجد و حسینیه‌ها حضور یافته و به عزاداری می‌پردازند. هیات می‌گیرند و نذری می‌دهند و در مراسم مختلف شرکت می‌کنند اما امسال به دلیل شیوع ویروس منحوس کرونا و به منظور پیشگیری از انتقال آن، محدودیت‌هایی در برگزاری این مراسم اتخاذ و از همه مسلمانان نیز خواسته شده تا توجه ویژه‌ای به نکات بهداشتی داشته باشند؛ البته اما و اگرها درباره برگزاری این مراسم از روزهای گذشته شروع شد.
کاربران شبکه‌های اجتماعی از احتمالات ممکن سخن می‌گفتند و درباره برنامه‌های احتمالی مداحان مطرح کشور اظهار نظر می‌کردند تا اینکه سرانجام روز یکشنبه گذشته حجت‌الاسلام قمی، رییس سازمان تبلیغات کشور درباره آن رسما اظهارنظر کرد و گفت: «ما درباره ماه محرم مذاکراتی با تیم وزارت بهداشت و مسوولان امر داشته‌ایم و مقرر شد امسال با رعایت همه ضوابط و دستورالعمل‌های بهداشتی یک مراسم محرمِ موثر چه از جهت کمک به محرومان و چه از جهت برگزاری مراسم پرشور حسینی برگزار کنیم.»
قمی گفت: «پیش‌نویس سند سیاستی برگزاری مراسم عزاداری سالار شهیدان در دست تنظیم و آماده‌سازی است. هر دستگاهی مجموعه اقداماتی پیش‌بینی کرده و می‌خواهد امسال در محرم برگزار کند، باید به سمع و نظر رهبر انقلاب برساند. بخشی از این پیش‌نویس به دستورالعمل‌ها و پروتکل‌های بهداشتی مربوط می‌شود.»
یک روز پس از صحبت‌های قمی، آقای علی ربیعی، سخنگوی دولت نیز در نشست خبری خود اعلام کرد: «برای همه ما برگزاری مراسم عزاداری برای سیدالشهداء و محرم اهمیت دارد. از سازمان تبلیغات، شورای سیاست‌گذاری ائمه جمعه و حوزه علمیه قم پیشنهادهایی فرستادند که این پیشنهادها این هفته در کمیته اجتماعی و امنیتی ما بررسی می‌شود.
وزارت بهداشت این پیشنهادها را دریافت کرده و در حال تدوین دستورالعمل‌های بهداشتی است و به نظرم برای جلسه روز شنبه ستاد ملی کرونا ارائه خواهد شد؛ البته هنوز هم فرصت داریم و امیدواریم با رعایت پروتکل‌های بهداشتی مردم در ماه محرم بتوانند عزاداری کنند.»
علاوه بر این در روزهای اخیر در سراسر کشور نشست‌ها و مشاوره‌های متعددی با کارشناسان و متخصصان در حال انجام است که حاصل آن تدوین و آماده‌سازی دستورالعمل‌های کلی، سناریوهای احتمالی، دستورالعمل تفضیلی ویژه هیئات خانگی بوده؛ دستورالعمل‌هایی که برای هیئات مذهبی پرجمعیت، دستههای عزاداری، تکایا و فعالیت هیئات مجازی به صورت جداگانه برنامه دارد.
سناریوهای احتمالی
اولاً هیأت‌ها را می‌شود در فضاهای باز، برگزار کرد. همه پارک‌ها را می‌شود تبدیل به تکیه کرد و به عزاداری پرداخت. هیأت‌ها می‌توانند از زیر سقف، بیرون بروند. خانواده‌ها می‌توانند دور یکدیگر بنشینند و به عزاداری بپردازند. اگرچه عزاداری محرم با عزاداری در شب‌های قدر متفاوت است و مردم به خاطر سینه‌زنی تحرک بیشتری دارند اما می‌توان دست‌کم امسال آهسته‌تر و با رعایت اصول بهداشتی اینگونه فعالیت‌ها را انجام داد.
یکی دیگر از سناریوهایی که برای ماه محرم در نظر گرفته شده، رونق دستههای عزاداری است چرا که این روزها متخصصان تجمعات زیر یک سقف را منع کرده‌اند؛ بنابراین می‌توان دستههای عزاداری را بیشتر رونق داد و با رعایت فاصله، توی خیابان‌ها راه برویم، ماشین‌ها و بلندگوها هم بیایند؛ کارناوالی مانند اعیاد ماه شعبان امسال که ماشین‌ها چنین حرکتی انجام دادند.
در ماه محرم هم می‌توان برای امام‌حسین (ع) دسته عزاداری به راه انداخت. همانطور که مردم هر روز صبح به خیابان می‌آیند برای اینکه به سرِ کارشان بروند، عزاداران حسینی نیز می‌توانند شب‌ها به خیابان‌ها بیایند؛ ضمن اینکه شب‌ها تا صبح، خیابان‌ها خلوت‌تر است و دستههای عزاداری از کنار اتوبان‌ها و خیابان‌ها حرکت می‌کنند.
در بدترین شرایط هم می‌توان با دو متر فاصله از همدیگر، در خیابان‌ها حرکت کرد. یک نفر هم پشت بلندگو بخواند و دسته‌ها حرکت کنند و اگر یک جایی تراکم جمعیت زیاد بود، برای اینکه همسایه‌ها اذیت نشوند، آرام‌تر بخواند؛ حتی بدون صوت بلندگو هم می‌شود زیباترین دستههای عزاداری را به راه انداخت چرا که دیدن همان هیأت عزاداران اشک انسان را جاری می‌کند.
رونق هیات‌های خانگی
رونق دادن به هیات‌های خانوادگی یکی دیگر از ایده‌هایی است که می‌تواند علاوه بر برگزاری مراسم عزاداری نقش ویژه‌ای هم در تربیت فرزندان داشته باشد. تعیین نقش برای اعضای خانواده به عنوان مداح و مستمع و آبدارچی در هیات خانگی می‌تواند تاثیرات مختلفی بر فرزندان بگذارد؛ ضمن اینکه منظور از هیات‌های خانگی نه همان هیات‌های سنتی گذشته، بلکه منظور هیاتی است که صرفا با حضور اعضای خانواده برگزار می‌شود و افراد ترجیح می‌دهند به جای حضور در اماکن عمومی در خانه عزاداری کنند.
تکرار تجربه شب‌های قدر
در ماه مبارک رمضان برای استفاده از این فرصت معنوی شب‌های قدر، بسیاری از هیات‌ها، هیات مجازی راه‌اندازی کردند و هر شب یک ساعت با حضور سخنرانان مختلف در زمینه اعتقادی، اجتماعی و خانوادگی و مداحان سرشناس، مراسم برگزار می‌شد. این اقدام هر چند کار تازه‌ای بود اما نسبتا مورد استقبال قرار گرفت و نه فقط در تهران بلکه در استان‌های دیگر هم انجام شد.
به نظر می‌رسد در ایام محرم هم می‌توان از ظرفیت فضای مجازی برای زنده‌نگه‌داشتن یاد و نام عاشورا و قیام حضرت اباعبدالله الحسین(ع) استفاده کرد و با راه‌اندازی حسینیه‌های مجازی همراه با سخنرانی‌ها و مداحی‌های خوب و برنامه‌های فرهنگی حساب‌شده، در این شرایط کرونایی در جهت انتقال فرهنگ عاشورا تلاش کرد.
