حج، تولدی دوباره است
رایزن فرهنگی ایران در دهلی‌نو در «وبینار حج ابراهیمی و وحدت مسلمانان جهان» گفت: اجتماع سالانه مسلمانان از سراسر جهان در موسم حج، نوعی امنیت‌سازی و ظهور قدرت مسلمانان در قالب امت واحده است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی حج، به نقل از روابط عمومی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، همزمان با ماه ذی‌الحجه، رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در دهلی‌نو، «وبینار حج ابراهیمی و وحدت مسلمانان جهان» را با شرکت پژوهشگران دینی، فرهنگی و علمی دو کشور هند و ایران برگزار کرد.
در این وبینار محمدعلی ربانی، رایزن ایران در دهلی‌نو با تشریح کارکردهای سیاسی ـ اجتماعی حج اظهار کرد: از دیرباز یکی از بحث‌های حائز اهمیت درباره دین، چه در بین متفکران اسلامی و چه اندیشمندان سایر حوزه‌های دینی و فکری، قلمرو و کارکردهای دین بود. اینکه آیا دین صرفاً امری فردی و مربوط به مناسبات انسان و خداست و یا اینکه دین صرفاً امر فردی نبوده و به حوزه‌های اجتماعی هم تعلق دارد.
رایزن فرهنگی ایران در دهلی‌نو افزود: بخشی از متفکران غربی و همچنین روشنفکران جهان اسلام بر این باور هستند که دین صرفاً پیوندی بین انسان و خداوند بوده و امری شخصی و فردی است. در مقابل، برخی از فیلسوفان بر این باورند که هدف پیامبران تنها این جهان است و اگر پیامبران درباره توحید و مباحث اخلاق فردی سخن گفته‌اند، مقدمه‌ای برای رسیدن به عدالت اجتماعی است.
وی ادامه داد: گروهی دیگر همانند شهید مطهری و حضرت امام خمینی(ره) بر این باور هستند که دین هر دو حوزه را شامل می‌شود؛ هم به مسائل مؤثر اخلاق فردی می‌پردازد و هم وجه اجتماعی دارد. یعنی پیامبران دو هدف مشترک داشتند که شامل سعادت دنیوی و اخروی بوده که بر مبنای توحید نظری و توحید عملی شکل می‌گیرد؛ چرا که ارزش‌های اجتماعی و اخلاقی راهی برای رسیدن انسان به خداشناسی و خداپرستی است که ارزش ذاتی دارد.
ربانی تأکید کرد: لذا باور بسیاری از متفکران اسلامی همانند شهید مطهری و حضرت امام(ره) بر این بود که اسلام دین جامع بوده و آموزه‌هایش شامل زندگی دنیا و آخرت می‌شود و همه شئون و زوایای فردی و زندگی اجتماعی را در برمی‌گیرد.
وی در ادامه سخنانش گفت: حضرت امام خمینی(ره) معتقد بودند که اسلام دربرگیرنده همه زوایای مربوط به زندگی فردی و اجتماعی است و بخش اعظمی از آیات و روایات به مسائل اجتماعی پرداخته و حتی عبادات نیز عمدتاً به کارکردهای اجتماعی آن توجه داشته است و اجرای عدالت و تکمیل مکارم اخلاقی، دو هدف عمده پیامبر(ص) بوده که اخلاقیات مورد تأکید وی نیز عمدتاً اخلاقیات اجتماعی و محاسن اخلاقی بوده است.
رایزن فرهنگی کشورمان در دهلی‌نو با اشاره به کارکردهای سیاسی اجتماعی حج بیان کرد: حج نه تنها مولد اجتماعی پایان‌ناپذیر برای امت اسلامی است، که از قابلیت امت‌سازی و شبکه‌سازی فرهنگی اجتماعی بالایی برخوردار است. حج یک محیط معنوی، آموزشی و علمی است و یک فرصت بزرگ رسانه‌ای برای جوامع اسلامی محسوب می‌شود.
وی ادامه داد: در واقع، حج فرصتی برای شناخت خود فرد و شناخت دیگر مسلمانان و آشنایی با مشکلات و چالش‌های امت اسلامی است.
ربانی یکی دیگر از کارکردهای سیاسی اجتماعی حج را تولید قدرت برای امت اسلامی برشمرد و یادآور شد: اجتماع سالانه میلیون‌ها مسلمان از سراسر جهان در موسم حج نوعی امنیت‌سازی و ظهور قدرت مسلمانان در قالب امت واحده است. همان گونه که حج بهترین فرصت برای رفع سو برداشت‌ها و شکل‌گیری فرصت‌های گفت‌وگو و تفاهم مشترک، همدلی و همبستگی اسلامی است.
در ادامه این وبینار اسد علی خورشید، از دانشگاه اسلامی علیگر از فریضه عظیم حج به عنوان تولد ثانویه مسلمانان یاد کرد و گفت: البته آنها که حج را صرفاً یک سفر سیاحتی و زیارتی می‌دانند و از حج فقط پوسته آن را می‌بینند و از محتوای آن غافل هستند، با مفاهم عمیق حج بیگانه اند.
وی حج را مهمترین فرصت همدلی و اتحاد مسلمانان دانست که با تکیه بر اعتقاد به خدا و قبله واحد، اختلافات را کنار گذاشته و به همدلی و وحدت دست یابند.
بلقیس فاطمه حسینی، از اساتید دانشگاه هند نیز در سخنرانی خود اظهار داشت: خداوند تبارک و تعالی به گونه‌ای برای حج برنامه‌ریزی کرده است که نتیجه آن هم تحول روحی و اخلاقی مردم و هم تحول در جهان اسلام است ، یعنی هر حاجی با تشرف به حج باید از گناهان گذشته خود توبه کند و از دیگران حلالیت بطلبد و اگر مال حرامی یا شبهاتی دارد آنها را تسویه کند و با معرفت و بصیرت کامل به سوی خدا برود.
وی همچنین به رسالت سنگین دولت‌ها به ویژه دولت میزبان مراسم حج در بهره‌گیری از فرصت حج برای نشر ارزش‌های اسلامی و رسالت و پیام جهانی و انسانی اسلام، به ویژه گسترش اخوت و برادری اسلامی اشاره کرد.
فاطمه حسینی ابراز امیدواری کرد که دولت‌های اسلامی با توجه به رسالت عظیم حج که پیام میانه‌روری و همبستگی امت اسلامی است، از اختلافات و واگرایی‌ها به همدلی و همکاری دست یابند.
آذرمیدخت صفوی، دیگر سخنران این وبینار نیز درباره پیام و اهداف حج در شعر شاعران بزرگ پارسی‌گوی ایران و هند سخن گفت.
علیرضا قزوه شاعر، پژوهشگر و معاون رایزنی فرهنگی ایران در دهلی‌نو، روح‌الله رضوی فعال رسانه و غلامرضا کافی از دانشگاه شیراز، دیگر سخنرانان این وبینار بودند که پیرامون تأثیر حج در توسعه و گسترش مناسبات و ارتباطات میان امت اسلامی و نقش حج در رفع چالش‌های حاکم بر جوامع اسلامی سخن گفتند.
قزوه در سخنانی، حج را منشأ تحول معنوی و سیاسی اجتماعی بزرگی دانست که از زمان حضرت ابراهیم(ع) تاکنون به دنبال تحول درونی انسان و فراهم‌سازی فرصت رفع مشکلات مؤمنان و موحدان است.
وی با اشاره به جایگاه حج و کعبه در رویکردهای آخرالزمانی، با اشاره به پیام مقام معظم رهبری، تحقق حج ابراهیمی را لازمه یک جامعه اسلامی پویا و زنده برشمرد و بر تحقق وعده الهی در پیروزی مستضعفان و موحدان بر مستکبران با محوریت کلمه توحید و توحید کلمه تأکید کرد.
