امام سجاد(ع)، جمال نیایشگران

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی حج، زندگی سراسر سعادت امام چهارم شیعیان لبریز از ویژگی‌های ناب اخلاقی، فردی و اجتماعی است که عمل به آن‌ها سعادت دنیا و آخرت را در پی دارد. از ویژگی‌ها و فضائل اخلاقی امام زین‌العابدین(ع) می‌توان گذشت از خطاکاران، دستگیری از مستمندان‌، صدقات پنهانی، پرداخت دیون بدهکاران، کفالت خانواده‌های بی‌پناه و تهی‌دست، صدقه دادن لباس و عبادت و راز و نیاز را نام برد.

کتاب‌های بسیاری درخصوص سیره و اقدامات سیاسی، اجتماعی و فردی امام سجاد(ع) نوشته شده‌است که در ادامه به معرفی تعدادی از این کتب می‌پردازیم.

«زندگانی علی‌بن‌الحسین (ع)»

«سید جعفر شهیدی» پژوهشگری است که با مطالعه و جست‌وجو درخصوص شبهات زندگی معصومین (ع)، توانسته‌است به پاسخی مناسب دست یابد. او آثار خود را بر اساس اصولی نوشته‌است که آن اصول در مقدمه این کتاب عنوان شده‌اند و در ادامه به بیان آن‌ها می‌پردازیم.

کوششی فراوان به کار رفت که بر منطق و مدرک تکیه کنم نه بر عاطفه و احساس.

در این کتاب‌ها آنچه نوشته‌ام، چیزی است که تاریخ‌نویسان و جامعه‌شناسان اسلامی و حتی غیر مسلمان، آن را پذیرفته‌اند .

چیزی ننوشته‌ام که درک واقعیت آن برای مردم روزگار ما آسان نباشد، و از سوی دیگر نتیجه عملی بر آن مترتب نگردد .

از میان همه نوشته‌ها آن را گزیده‌ام که تاریخ درست یا نزدیک به درست را ضبط کرده‌است .

فهرست توصیفی، فهرست واژگان، نثر و بیان شیوا، ترجمه روان و دور از ابهام آیات قرآن و احادیث معصومین (ع) و هم‌چنین اشعار شاعران از ویژگی‌های برجسته و ارزشمند این اثر است. نویسنده در این کتاب پس از نقل و بیان روایت‌ها و اقوال مختلف در مورد بخش‌هایی از زندگی امام سجاد(ع)، سعی کرده‌است با تحلیل و استناد بر اسناد تاریخی درخصوص آن‌ها قضاوت کند.

در این کتاب درباره القاب امام سجاد (ع)، مادر و تولد امام، اوضاع مناطق اسلامی و گروه‌های مسلمان در دوره نوجوانی ایشان، همراهی امام با کاروان کربلا و نقش آن حضرت در نهضت عظیم کربلا، حوادث پس از نهضت کربلا از جمله واقعه حره، قیام مختار، انحطاط جامعه اسلامی و مواضع امام، فضائل و مکارم اخلاقی ایشان اعم از تربیتی، عبادی، اقتصادی، سخنان و احادیث کوتاه امام، رساله حقوق امام و معرفی ترجمه‌ها و شرح‌های آن، درباره صحیفه سجادیه و قرآن به خط حضرت زین‌العابدین (ع)، رحلت امام و معرفی فرزندان آن حضرت توضیحات و روایاتی بیان شده‌ و توسط دفتر نشر فرهنگ اسلامی به چاپ رسیده‌است.

«بررسی نقش امام سجاد(ع) در رهبری شیعه پس از واقعه کربلا»

دوران امامت بیش از سی ساله امام سجاد (ع) با حکومت 6 تن از حاکمان اموی متقارن بوده‌است. این دوران یکی از پر تلاطم‌ترین و پراختناق‌ترین دوره‌های حکومت امویان به شمار می‌رود؛ به طوری که در این زمان حاکمان آشکارا به مقدسات اهانت می‌کردند و کارگزاران آن‌ها زشت‌ترین رفتار را با مردم جامعه و به ویژه شیعیان داشته‌اند. بنابراین امام سجاد (ع) در چنین شرایطی که حرکت مسلحانه نتیجه‌بخش نبوده‌است، به رهبری فکری و تهذیب روحی مردم می‌پرداختند. پرداختن به این موضوع و بازنمایی نقش امام سجاد (ع) در مسائل مختلف سیاسی، اجتماعی، فکری، فرهنگی، فقهی، کلامی و تربیتی می‌تواند در زدودن پرده ابهام از زندگانی آن حضرت مؤثر باشد .

فصل نخست این کتاب به ویژگی‌های فردی و خصوصیات شخصی امام پرداخته‌است و در فصل دوم، اوضاع سیاسی و اجتماعی عصر امام بررسی شده‌است، نویسنده این کتاب نقش اعتقادی، علمی و فرهنگی امام شامل گفتارهایی مانند تبیین فرهنگ و اندیشه اصیل اسلامی، تبیین و تثبیت امامت، احیاء فقه شیعه و دفاع فرهنگی را در فصل سوم مورد بررسی قرار داده‌است. وی فصل چهارم را به نقش سیاسی - اجتماعی امام سجاد(ع) اختصاص داده‌است که در این فصل به موضوعات تداوم نهضت حسینی، امام سجاد، قیام‌ها و شورش‌ها و امام سجاد و امویان پرداخته‌است و در فصل آخر نیز  نقش تربیتی و اخلاقی امام سجاد(ع) مورد مطالعه قرار گرفته‌است. «دفتر نشر معارف» این کتاب را به چاپ رسانده‌است.

«امام سجاد(ع)، جمال نیایشگران»

یکی از ویژگی‌های ممتاز این کتاب را می‌توان جامعیت پژوهش از نظر ماخذشناسی و گستره موضوعات وابسته به زندگی معصوم بیان کرد؛ زمانی که این دو ویژگی با روش مناسب تحقیقاتی دنبال شوند، راه‌گشای دیگر محققان و خوانندگان خواهندبود. به علاوه استخراج مجموعه‌ای از فهرست‌ها مانند موضوعات، اشخاص، کتاب‌ها، جا (مکان)ها و ... و ضمیمه کردن آن‌ها به انتهای کتاب برای چنین آثاری، ضرورتی انکارناپذیر دارد تا میزان بهره‌گیری از مطالب کتاب را چند برابر کند .

احمد ترابی و همکارانش توانسته‌اند اقوال مختلف در مورد موضوعات متفاوت را به خوبی طرح کنند و با نثری روان و ترتیبی مناسب، تمام اقوال و انظار پیرامون موضوعات را از میان اسناد و منابع تاریخی آشکار سازند. به علاوه بر اساس شواهد و در مقام نقد، اقوالی را که به شکل فاحشی به خطا رفته‌اند را نمایان کرده‌اند.

این کتاب دارای 5 فصل است که عناوین این فصل‌ها عبارت‌اند از اجمالی از ولادت تا شهادت، شخصیت معنوی و اجتماعی امام سجاد(ع)، زندگی سیاسی امام سجاد (ع)، شخصیت علمی امام سجاد (ع) و جلوه‌هایی از درس‌های امام سجاد(ع). این کتاب را آستان قدس رضوی، بنیاد پژوهش‌های اسلامی منتشر کرده‌است.

 «در مکتب پیشوای ساجدان امام علی بن الحسین (ع)»

«علی قائمی» نویسنده این کتاب است و با وجود این که سعی کرده‌ این کتاب را با روشی گزارش‌گونه بنویسد تا عموم مردم از آن استفاده کرده و بهره‌مند شوند، اما تحقیق خوب او در منابع و مدارک تاریخی باعث شده‌است این کتاب برای خواص نیز مفید واقع شود. این کتاب در 17 بخش و 65 فصل به نگارش درآمده و انتشارات «امیری» نیز آن را به چاپ رسانده‌است.

«سیاست و اجتماع در صحیفه سجادیه»

گرچه صحیفه سجادیه کتاب دعا نامیده شده‌است، اما سرشار از معارف سیاسی، اجتماعی، اخلاقی، اقتصادی، نظامی و امنیتی و ... است. «محمدتقی رهبر» دعای بیست‌وهفتم صحیفه که درباره مرزداران کشور اسلامی است را با عنوان «آیین جهاد در صحیفه سجادیه» و با مقدمه‌ای مفصل به رشته تحریر درآورده‌است.

این کتاب را « سازمان تبلیغات اسلامی» منتشر کرده‌است و از جمله ویژگی‌های این نویسنده می‌توان به قلم روان و ترجمه قابل فهم عموم از آیات و احادیث و ادعیه اشاره کرد. عناوین این کتاب شامل مباحث اجتماعی، سیاسی، فرمانروایی امت و قانون، سنن خداوندی و سرنوشت تجاوزپیشه‌گان، مسائلی از ولایت و حکومت در صحیفه، امامت در صحیفه، روابط اجتماعی، مواضع امام در برابر نظام ظالم و مظلوم است.