بررسی اخلاق زندگی در یک اثر

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی حج، نفس همان حقیقت آدمی است که از آن به «من» تعبیر می شود. بر اساس آموزه های قرآنی، کسی که نفسش را از آلودگی ها پاک سازد و آن را به شایستگی تربیت کند، رستگار خواهد شد و در مقابل، کسی که نفسش را با ناپاکی ها درآمیزد، از رستگاری محروم می شود. بنابراین، در حکمت عملی، بحثی پیرامون پیراستن از کژی ها و خُلق های ناپسند مطرح است.

همان گونه که جسم از سلامت لذت می برد و هنگام بیماری احساس رنج می کند، روح نیز از بیماری های خاص احساس درد و فسردگی می کند با این تفاوت که بیماری های جسمی با مرگ پایان می یابد، ولی درد و رنج و بیماری های روحی، پس از مرگ افزایش می یابد. انسان بیمار روحی، در زندگی این دنیا، پیوسته به آتش پستی های درون خود می سوزد و در آخرت گرفتار عذاب الهی می شود.

اگر آدمی از سلامت روحانی خود غفلت ورزد، زنگارهای اخلاق و کردار ناشایست، آن را تیره و تار می سازد و او را از سلامت دنیوی و سعادت اخروی خارج می سازد. حال آنکه با مراقبت از نفس و دور نگه داشتن آن از پلیدی و ناشایستگی ها، نفس، پاک و ناب می ماند و به نیکی پرورش می یابد. بنابراین، بر آدمی است که در همه حال، نگاهبان نفس سرکش باشد.

ساختار کتاب

کتاب اخلاق زندگی(جلد 1) دارای دو فصل است.

فصل اول: عنوان فصل نخست این کتاب بایسته های اخلاقی، است. عناوین دیگر این فصل عبارت است از: صبر در زندگی، بخشودن، بردباری، خوش رویی، آسان گیری، رازداری، احترام به دیگران، توبه و بازگشت، آینده نگری، یاد خدا، اقامه نماز، کنترل زبان، وفای به عهد، ارتباط با خویشان، شهوت گریزی، مشورت، سخن پسندیده، خویشتن داری، وقار و متانت، کسب و کار حلال، رفق و مدارا، تغافل، احسان و نیکی کردن، جوان مردی، حفظ آبرو، حساب رسی اعمال، حق گرایی، هدف مندی، صداقت، استقامت در زندگی، پوزش خواهی، رعایت ادب، گزیده گویی، پندآموزی، استفاده از تجربه ها، نظم و برنامه ریزی، خوش خلقی، پرهیز از شنیدن سخنان بیهوده، نگاه آخرتی به دنیا، اندیشیدن، دانش اندوزی، میانه روی، پرهیز از تک روی، مسئولیت پذیری، پاک دلی، عزتمندی، پرهیز از بدهکاری، دنیاگریزی، زهدورزی، اخلاص، بندگی خدا، میانه روی در معیشت، خدمت به هم نوع، محبت به دیگران، خیرجویی، قناعت ورزی، شرم و حیا، کنترل سخن، مردم دوستی، انصاف ورزی، تشکر از دیگران.

فصل دوم: فصل آخر این کتاب با عنوان ناشایسته های اخلاقی، مشخص شده است. عناوین این فصل عبارت است از: دخالت در امور دیگران، چشم چرانی، بدگمانی، بخل ورزی، دروغ گویی، طمع کاری، بدگویی، آرزوهای دست نیافتنی، زیاده روی در شوخی، هم نشینی با بدان، مردم آزاری، جدال، عیب جویی از دیگران، شهرت طلبی، تنبلی، ریاکاری، لهوگرایی، تکبر و لجاجت، نیرنگ و فریب کاری، خرافه گرایی و فال زنی، نجوا کردن و بلند صحبت کردن، حسادت، زیاده طلبی و بلندپروازی، خشم، سرزنش کردن دیگران، سخن چینی، ناسپاسی و کفران نعمت.

ویژگی های اثر

1. پرداختن به مسأله مهم اخلاق در خانواده

2. بررسی بایسته های اخلاقی

3. پرداختن به ناشایسته های اخلاقی

4. جمع کردن بایسته ها و ناشایسته های اخلاقی در یک اثر

5. کتابی مختصر و مفید برای بهرمندی خانواده ها

برشی از کتاب

در صفحه 137 و 138 این کتاب درباره نیرنگ و فریبکاری این مطالب آمده است:

از جمله کج روی های انسان، نیرنگ زدن به دیگران و فریب دادن آنها است. فریب به هر شکل و در هر موقعیتی که باشد نکوهیده است: فریب در معامله، دوستی، ازدواج و... که بدترین نوع آن فریب کاری در برابر خداوند است؛ یعنی بنده ای بخواهد به گمان باطل خود، با عمل ریاکارانه اش با خداوند معامله کند. پس خداوند می فرماید: «مکر کردند و خدا هم مکر کرد، که او بهترین مکرکنندگان است.» (آل عمران: 53). خداوند با کسانی هم که بخواهند با بندگانش از در فریب و نیرنگ درآیند، مکر می کند و انسان نمی تواند با او که قادر و توانای مطلق است، مکر ورزد. اساسا فریب و نیرنگ در شأن هیچ انسان عاقل و باوجدانی نیست.

امام صادق علیه السلام می فرماید: سه چیز است که اگر در کسی باشد به زیان اوست: نیرنگ، پیمان شکنی و ستم. خداوند می فرماید: فریب زشت کار جز به صاحبش آسیب نمی رساند، پس به فرجام کسانی بنگر که مکر کردند و ما آنها و پیروانشان را سرنگون کردیم. آنان که طبعی سرکش و پست دارند، برای به دست آوردن مال یا مقام و ریاست به حیله روی می آورند؛ ولی انسان های شریف و پاک فطرت، هیچ گاه از این روش برای رسیدن به اهدافشان استفاده نمی کنند. پیامبر گرامی اسلام فرمود: مسلمان، نه مکر می کند و نه نیرنگ می زند. من از جبرئیل شنیدم که فرمود: حیله گر و نیرنگ باز در آتش هستند.

همچنین امام علی علیه السلام در یکی از سخنرانی های خود فرمود: ای مردم! اگر فریب و پیمان شکنی بد نبود، من سیاست مدارترین مردم بودم. به هوش باشید که هر پیمان شکنی و فریبی، هرزگی و نابکاری ها دارد و هر هرزگی و نابکاری، کفر و ناسپاسی به بار آورد. هُشدار! که نیرنگ و هرزگی و خیانت در آتش هستند.

انتشارات مرکز پژوهشهای اسلامی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران کتاب « کتاب اخلاق زندگی (جلد1)» نوشته زهرا علی پور را در قطع رقعی و 130 صفحه به چاپ رسانده است.

علاقه‌مندان می‌توانند برای خرید این کتاب به انتشارات مرکز پژوهشهای اسلامی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران به آدرس: قم، بلوار محمد امین، جنب صدا و سیمای مرکز قم، مرکز پژوهش‌های صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران مراجعه کنند.