«امام شناسی» بهترین درس حضرت فاطمه (س) برای منتظران

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی حج،  حضرت فاطمه زهرا(س) الگوی کامل دینداری و فداکاری در مسیر حمایت از حق بود و در راستای پشتیبانی از ولایت و امامت همواره مسئولانه گام برداشت، به طوری که در نهایت جان خویش را در این راه فدا کرد.آن بانوی بزرگوار در دفاع از دین و ولایت، هم به طور بیانی و هم عملی اقدامات بسیار اثرگذاری به انجام رساند که این اقدامات شجاعانه ایشان در حمایت از حق و مقابله با باطل، باید سرلوحه و الگویی برای همه ما در مسیر حق جویی باشد. مشروح گفتگو با حجت الاسلام «محمدعلی حائری»، کارشناس مذهبی در این زمینه تقدیم می شود.

مجاهدت حضرت فاطمه چه تاثیری در حفظ غدیر و حیات آن در طول تاریخ داشته است؟

اینکه حضرت فاطمه (س) با تمام وجودشان وارد میدان شدند و هم از امامت امیرالمومنین (ع) و هم از امامت به معنای عامش (خط امامت) به عنوان تداوم رسالت پیامبر اکرم (ص) دفاع کردند،نشان می دهد که نقش ایشان یک نقش اساسی و حیاتی بوده است به این دلیل که بعد از رحلت رسول خدا (ص) تمام تلاش جبهه نفاق این بود که هم خط امامت را کور کنند و هم مصداق امام و ولی را از مسند امامت کنار بزنند، هرچند هم موفق شدند و حق مسلم امامت و ولایت را از امیرالمومنین (ع) گرفتند و اجازه خلافت به ایشان را ندادند اما برای اینکه خط امامت و جایگاه حضرت علی (ع) به عنوان امام آن گونه که پیامبر اسلام (ص) فرموده بودند، حفظ شود و آیندگان بدانند که مسیر امامتی که رسول خدا (ص) فرموده بودند، چگونه بوده، با جهاد حضرت فاطمه (س) خط این امامت محفوظ ماند. گرچه به ظاهر چند سالی این مسیر به سمت دیگری رفت اما آنهایی که حق طلب بوده و هستند در طول تاریخ متوجه می شوند که امامت به معنای واقعی کجاست و چه کسانی مصداق امام و ولی پس از پیامبر می باشند.

آیا حضرت فاطمه (س) در سخنان خود در مسجد النبی به جز حدیث غدیر به موارد دیگری هم اشاره فرمودند؟

حضرت فاطمه (س) در زمان دفاع از ولایت و امامت امیرالمومنین (ع) به واقعه غدیر استناد کرده اند، چون شاخص ترین و آشکارترین موردی که می شد در این زمینه به مسلمانان یادآوری کرد، واقعه غدیر بود؛ واقعه ای که در مقابل دیدگان مردم رخ داد و کسی نمی توانست آن را انکار کند. اگر سوال شود چرا حضرت زهرا (س) درباره امامت حضرت علی (ع) به حادثه غدیر استناد کردند،به خاطر اینکه حادثه غدیر از نظر اهمیت و از این نظر که همه مردم شاهد آن روز بوده و آن را تجربه کردند، یک واقعیت بود، چون در روز غدیر، جمعیت فراوانی حضور داشتند و این حادثه از ذهن کسی پاک نمی شد آن هم با فاصله کمی که از رحلت پیامبر اکرم (ص) گذشته بود. روز حجت الوداع (18 ذی الحجه) که رسول خداوند حادثه غدیر را آفریدند و امیرالمومنین علی (ع) به عنوان امام و ولی خود معرفی کردند. این جزو حوادث پایانی عمر پیامبر اکرم (ص) است و حضرت فاطمه(س) در فاصله اندکی از آن حادثه مردم را نسبت به این واقعه تذکر دادند، چون همه مردم در جریان این حادثه بودند و این بانوی بزرگوار در بین ادله ای که در امامت امیرالمومنین بود به این حادثه استناد می کنند و به مردم می گویند مگر غدیر را فراموش کردید.

بر همین اساس حضرت در واقعه غدیر خم به مطالب دیگری مانند فلسفه حج، زکات و نماز اشاره کردند و همچنین فرمودند: خداوند امامت ما اهل بیت را موجب ایمنی از اختلاف قرار دادند. با توجه به اینکه تفرقه، اختلاف و چند دستگی از مهمترین آسیب هایی است که در نهایت منجر به فروپاشی یک جامعه می شود لذا حضرت فاطمه (س) در ذیل خطبه خود ضمن اینکه فلسفه بسیاری از واجبات را بیان کردند، روی این نکته هم تاکید می کنند که فلسفه امامت برای این است که خداوند آنها را برای جلوگیری جامعه از تفرقه و اختلاف قرار داده است. در واقع به مردم هشدار می دهند که اگر امامت در آن جایگاه واقعی که پروردگار فرموده اند قرار نگیرد، نتیجه اش پراکندگی و اختلاف و متلاشی شدن جامعه خواهد بود.

آیا پیامبر اکرم(ص) علاوه بر واقعه غدیر در مورد امامت و جانشینی حضرت علی (ع) با افراد دیگری این موضوع را در میان گذاشته بودند؟

محمود بن جبیر می گوید: من بعد از رحلت پیامبر اکرم (ص)، حضرت فاطمه زهرا (س) را در کنار قبور شهدا دیدم. جلو رفتم و از او سوال کردم آیا پیامبر قبل از رحلت خود در مورد امامت امیرالمومنین (ع) مطلب خاصی را به شما فرمودند. حضرت با شگفتی فرمودند: جای تعجب است آیا شما روز غدیر خم را فراموش کردید؟ گفتم خیر، من فقط می خواستم بدانم رسول خدا به شخص شما در رابطه با این موضوع چیزی فرموده اند یا خیر. حضرت فاطمه (س) پاسخ دادند که من خدا را گواه می گیرم که پدرم فرمودند: حضرت علی (ع) بهترین کسی است که من بعد از خودم بین شما قرار می دهم همچنین تصریح می کنند که او امام و جانشین پیامبر هستند.

حضرت زهرا (س) فرمودند در همین راستا رسول خدا فرمودند که دو طفل من یعنی حسن و حسین و 9 نفر از نسل امیرالمومنین (ع) پیشوایان نیکی هستند که آنها هادی و مهدی می باشند، یعنی هم هدایت شده اند و هم هدایتگر هستند و همچنین تصریح کردند که اگر با این خط امامت و یا امامان مخالفت کنید و راه دیگری را در پیش بگیرید، اختلاف بین شما تا روز قیامت باقی خواهد ماند؛ به همین دلیل حضرت در خطبه غدیر در مورد امیرالمومنین (ع) و امامان بعد از ایشان تاکید می کنند و پیام جاودانه پیامبر اکرم (ص) به همه نسل ها می رسانند.

امام شناسی در نگاه حضرت فاطمه (س) را چگونه تعریف می کنید؟

بهترین درس حضرت فاطمه زهرا (س) برای منتظران این است که اولا منتظران حضرت، امام شناسی را در خود تقویت کنند، چون ایشان جزو کسانی هستند که عارف به مقام امیرالمومنین (ع) بودند، یعنی از کلمات شان پیداست که معرفت کامل و صددرصدی نسبت به حضرت علی (ع) به عنوان امام معصوم داشتند نه به عنوان همسر، یعنی جایگاه امامت ایشان را کاملا می شناختند لذا چون این معرفت را داشتند تا پای جان برای دفاع از امامت ایشان تلاش کردند؛ بنابراین باید سعی کنیم، معرفت و شناخت خود را نسبت به امام خود افزایش دهیم و ثانیا در ادامه این معرفت باید  تحت هر شرایطی با همه وجودمان در دفاع از امامت و ولی خدا تلاش کنیم؛ حالا این دفاع گاهی با جان است همان طور حضرت فاطمه (س) جان خود را برای دفاع از حریم ولایت و امامت سپر کردند و گاهی هم ممکن است این دفاع با بیان و قلم باشد. بنابراین با اشکال و شیوه های مختلف می آموزند که باید تحت هر شرایطی مقاومت کنند.

وجوه نام گذاری حضرت فاطمه (س) به کوثر چیست؟

گفتیم «کوثر» یک معنى جامع و وسیع دارد، و آن «خیر کثیر و فراوان» است، و مصادیق آن زیاد است، ولى بسیارى از بزرگان علماى شیعه یکى از روشن ترین مصداق هاى آن را وجود مبارک" فاطمه زهرا" (سلام اللَّه علیها) دانسته‏ اند، چرا که شان نزول آیه می ‏گوید: آنها پیغمبر اکرم (ص) را متهم می ‏کردند که بلا عقب است، قرآن ضمن نفى سخن آنها مى‏ فرماید: ما به تو کوثر دادیم، از این تعبیر استنباط  می ‏شود که این«خیر کثیر» همان فاطمه زهرا (ع) است، زیرا نسل و ذریه پیامبر ص به وسیله همین دختر گرامى در جهان انتشار یافت، نسلى که نه تنها فرزندان جسمانى پیغمبر بودند، بلکه آئین او و تمام ارزشهاى‏ اسلام را حفظ کردند، و به آیندگان ابلاغ نمودند، نه تنها امامان معصوم اهل بیت (ع) که آنها حساب مخصوص به خود دارند، بلکه هزاران هزار از فرزندان فاطمه(ع) در سراسر جهان پخش شدند که در میان آنها علماى بزرگ و نویسندگان و فقها و محدثان و مفسران والا مقام و فرماندهان عظیم بودند که با ایثار و فداکارى در حفظ آئین اسلام کوشیدند.