انکار وجود حدیث «مَن مات ولم یعرف إمام زمانه ...»
شبهه اول: انکار وجود حدیث ابن تیمیه می‌گوید: «هذا الحدیث بهذا اللفظ لایعرف»؛ «این حدیث با این لفظ [من مات ولم یعرف امام زمانه] وجود ندارد».
بررسی و مفهوم‌شناسی حدیث
«مَن مات ولم یعرف إمام زمانه ...»
نقد و بررسی شبهات
بسیاری از علمای اهل سنت، اصل صدور این حدیث را پذیرفته‌اند؛. اما ابن تیمیه (662 ـ 728ه .ق) و بعضی دیگر، شبهاتی را درباره این حدیث مطرح کرده‌اند که به نقد و بررسی این شبهات می‌پردازیم.
شبهه اول: انکار وجود حدیث
ابن تیمیه می‌گوید: «هذا الحدیث بهذا اللفظ لایعرف»؛ «این حدیث با این لفظ [من مات ولم یعرف امام زمانه] وجود ندارد».[1]
پاسخ شبهه اول
نخست اینکه ابن تیمیه، در حالی صدور این حدیث به لفظ «من مات ولم یعرف امام زمانه» را مورد تردید قرار داده که هیج یک از دانشمندان علوم حدیث اهل سنت، قایل به تفاوت بین تعبیرات این حدیث نشده‌اند؛ بلکه بعضی از آنها بر تفاوت نداشتن تصریح کرده‌اند؛ مثل علامه علی بن سلطان محمد قاری که بعد از آوردن دو حدیث «من خلع یدا من الطاعة لقی الله تعالى یوم القیامة ولاحجة له» و «من مات ولیس فی عنقه بیعة مات میتة جاهلیة»، گفته است: «حدیث من مات ولم یعرف... مترادف این دو حدیث است».[2]
دوم اینکه این حدیث در منابع معتبر اهل سنت، با همین تعبیر، بسیار آمده است.[3]
[1]. منهاج السنة، ج1و 2، صص26 ـ 31.
[2]. مرقاة المفاتیح شرح مشکاة المصابیح، علامة قاری، ج6، ص2398.
[3]. از جمله: شرح المقاصد، ج5، ص239؛ شرح نهج‌البلاغة، ابن ابی‌الحدید، ج13، ص242؛ شرح العقائد النسفیه، محمد عمر نسفی، ص110؛ مرقاة المفاتیح شرح مشکاة المصابیح، ج6، ص2398 (در این کتاب بعد از ذکر دو حدیث: «من خلع یدا من الطاعة لقی الله تعالى یوم القیامة ولاحجة له» و «من مات ولیس فی عنقه بیعة مات میتة جاهلیة»، در باب امارة گفته: حدیث «من مات ولم یعرف...» مترادف این دوحدیث است).