اعمال ماه رجب

در تقویم سال ۱۴۰۲ ماه رجب از روز شنبه ۲۳ دی شروع می شود. ماه‌رجب از جمله فرصتهایی است که باران رحمت الهی جاری است و تشنگان زلال حق و معرفت به خوبی می توانند از آن سیراب شوند..

ماه رجب را رجب‌المرجب نامیده‌اند. «مرجب» به معنای بزرگ، باشکوه و با هیبت است و صفتی است برای ماه رجب به جهت بزرگ داشتن این ماه. رجب را اَصب نیز می‌گویند، زیرا رحمت خدا بر امت بسیار ریخته می‌شود.

رجب ماه خداست و رعایت‌کنندگان حرمت این ماه و عاملان به اعمال آن را «رجبیون» می‌نامند و همانا که در قیامت فرشته‌ای ندا می‌دهد: «أین الرجبیون» کجایند افرادی که ماه رجب را محترم شمرده‌اند. خداوند در حدیثی قدسی می‌فرماید: «ماه رجب را ریسمانی میان خود و بندگانم قرار داده‌ام؛ هر کس به آن چنگ زند به وصال من رسد» و در حدیث قدسی دیگر می‌فرماید: «ماه رجب ماه من؛ بنده، بنده من و رحمت، رحمت من است؛ هر که در این ماه مرا بخواند، اجابتش کنم و هر که حاجت آورد، عطایش کنم».

برای اینکه در این ماه مبارک که ماه نزول رحمت الهی است جزو رجبیون قرار بگیریم، می‌توانیم از اعمال مستحبی توصیه شده این ماه بهره بگیریم.

دعاهای شب اول ماه رجب

مستحب است هنگام رؤیت هلال ماه رجب این دعا خوانده شود: «اللّهُمَّ بارِکْ لَنا فِی رَجَبٍ وَ شَعْبانَ، وَ بَلِّغْنا شَهْرَ رَمَضانَ، وَ أَعِنَّا عَلَی الصِّیامِ وَ الْقِیامِ، وَ حِفْظِ اللِّسانِ، وَ غَضِّ الْبَصَرِ، وَ لا تَجْعَلْ حَظِّنا مِنْهُ الْجُوعَ وَ الْعَطَشَ» (لإقبال بالأعمال الحسنة (ط - الحدیثة)، ج‌۳، ص: ۱۷۳) و همچنین مستحب است انسان بعد از نماز عشا بگوید: اللّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِأَنَّکَ مَلِیکٌ، وَ أَنَّکَ عَلی‌ کُلِّ شَیْ‌ءٍ مُقْتَدِرٌ، وَ أَنَّکَ ما تَشاءُ مِنْ أَمْرٍ یَکُونُ، اللّهُمَّ إِنِّی أَتَوَجَّهُ إِلَیْکَ بِنَبِیِّکَ مُحَمَّدٍ نَبِیِّ الرَّحْمَةِ صَلَواتُکَ عَلَیْهِ وَ آلِهِ، یا مُحَمَّدُ یا رَسُولَ اللَّهِ إِنِّی أَتَوَجَّهُ إِلَی اللَّهِ رَبِّی وَ رَبِّکَ‌ لِیُنْجِحَ بِکَ طَلِبَتِی، اللّهُمَّ بِنَبِیِّکَ مُحَمَّدٍ، وَ بِالأَئِمَّةِ مِنْ أَهْلِ بَیْتِهِ أَنْجِحْ طَلِبَتِی، (الإقبال بالأعمال الحسنة» (ط - الحدیثة)، ج‌۳، ص: ۱۷۵) و سپس حاجات خود را از خداوند درخواست کند. همچنین خواندن دعای «یا من ارجوه لکل خیر...» در روز‌ها و شب‌های این ماه سفارش شده است.

نمازهای شب اول

برای این شب نماز‌هایی نقل شده که نحوه اقامه دو نماز را تشریح می‌کنیم: نماز اول: بعد از نماز مغرب ۱۰ نماز دو رکعتی بخواند که در هر رکعت یک مرتبه سوره «فاتحه» و «اخلاص» خوانده شود، همچنین از پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم روایت شده است که فرمودند: این نماز را روح‌الامین به من آموخته و کسی که آن را بجا بیاورد خود و خانواده و مال و فرزندانش محفوظ مانده و از عذاب قبر پناه داده می‌شود و از صراط بدون حساب، مانند برق می‌گذرد.

نماز دوم: دو رکعت نماز بعد از نماز عشا خوانده شود که در رکعت اول آن سوره «فاتحه» و «الم نشرح» را یک مرتبه، «قل هو اللّه احد» را سه مرتبه و در رکعت دوم سوره «فاتحه» و «الم نشرح» و«قل هو اللّه احد» و «معوذتین» را هر کدام یک مرتبه بخواند سپس تشهد خوانده و سلام دهد و بعد از آن سی مرتبه «لا اله إلا اللّه» گفته و سپس سی مرتبه بر پیامبر(ص) صلوات بفرستد.

رسول‌الله(ص) فرمودند: کسی که در شب اول ماه رجب این نماز را بخواند گناهان گذشته او آمرزیده شده و او مانند روزی می‌شود که از مادر متولد شده‌ است.

غسل کردن در شب اول رجب و خواندن زیارت امام حسین(ع) نیز بسیاری توصیه شده است. احیای شب اول ماه مبارک رجب نیز بسیار پرفضیلت است.

از امام جواد(ع) نقل شده است که فرمود: مستحب است در اولین شب رجب، انسان با این کلمات، دعا کند: اَللّهُمَّ اِنّی اَسْئَلُکَ بِاَنَّکَ مَلیکٌ، وَاَنَّکَ عَلی کُلِّ شَیْء مُقْتَدِرٌ، وَاَنَّکَ ما تَشآءُ مِنْ أَمْر یَکُونَ، اَللّهُمَّ اِنّی اَتَوَجَّهُ اِلَیْکَ بِنَبِیِّکَ مُحَمَّد نَبِیِّ الرَّحْمَةِ، صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ، یا مُحَمَّدُ یا رَسُولَ اللهِ، اِنّی اَتَوَجَّهُ بِکَ اِلَی اللهِ رَبِّکَ وَرَبِّی لِیُنْجِحَ بِکَ طَلِبَتی.

اعمال مشترک ماه رجب

در تمام روزهای ماه رجب اعمال زیر را می‌توان انجام داد: در تمام ماه رجب، این دعا را بخوانید: یا مَنْ یَمْلِکُ حَوآئِجَ السّآئِلینَ، ویَعْلَمُ ضَمیرَ الصّامِتینَ، لِکُلِّ مَسْئَلَة؛ مِنْکَ سَمْعٌ حاضِرٌ وَجَوابٌ عَتیدٌ اللّهُمَّ وَمَواعیدُکَ الصّادِقَةُ واَیادیکَ الفاضِلَةُ؛ وَ رَحْمَتُکَ الواسِعَةُ فَاَسْئَلُکَ اَنْ تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّد وَآلِ محمد؛ واَنْ تَقْضِیَ حَوائِجی لِلدُّنْیا وَالاْخِرَةِ، اِنَّکَ عَلی کُلِّ شَیْء قَدیرٌ.

همچنین پیامبر(ص) فرمودند: هر شخصی در ماه رجب ۱۰۰ مرتبه بگوید «أَسْتَغْفِرُ اللّهَ الَّذِی لا إلهَ إِلاّ هُوَ، وَحْدَهُ لا شَرِیکَ لَهُ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ» و در آخر صدقه‌ای کنار بگذارد، خداوند مغفرت و رحمت و مغفرت در کارش نصیب می‌کند و هر کسی ۴۰۰ مرتبه آن را بگوید فضیلت شهیدان را دارد؛ و نیز فرموده اند: هر شخصی هزار مرتبه «لا اِلهَ اِلاَّ اللّه» در ماه رجب بگوید، حسنات و ثواب فراوانی از سوی خداوند بر او نوشته می‌شود.

در روایات نقل‌شده است: هر کسی در ماه رجب، در زمان صبح، ۷۰ مرتبه و شب ۷۰ مرتبه بگوید اَسْتَغْفِرُ اللّهَ وَ أَتُوبُ اِلَیْهِ و بعد از آن دستان خود را بلند کرده و بگوید أَللّهُمَّ اغْفِرْ لی وَ تُبْ عَلَیَّ چنانچه در همان ماه رجب بمیرد، رضایت و خشنودی خداوند از آن او خواهد بود.

در روایت دیگر نقل شده است که در طول این ماه هزار مرتبه بگویید «اَسْتَغْفِرُ اللّهَ ذَاالْجَلالِ وَ الاْکْرامِ مِنْ جَمیعِ الذُّنُوبِ وَالاْثامِ» تا خداوند رحمان و رحیم آمرزشش را برایتان نشان دهد.

سیّد بن طاووس در اقبال فضیلت زیادی برای خواندن سوره «قل هو الله احد» در ماه رجب نقل کرده است.

از رسول خدا(ص) در روایتی آمده است که آن حضرت فرمود: هر که یک روز از ماه رجب را روزه بگیرد و چهار رکعت نماز بخواند(هر دو رکعت با یک سلام) و در رکعت اول ۱۰۰ مرتبه «آیة الکرسی» بخواند و در رکعت دوم ۲۰۰ مرتبه «قل هو الله احد»، قبل از اینکه بمیرد خود را در بهشت نظاره می‌کند و یا حتی کسی دیگر جای او را در بهشت می‌بیند و برای او تعریف می‌کند.