رازِ سردی و خنکی سنگ‌فرش مسجدالحرام و مسجدالنبی
سطوح کفپوش مسجدالحرام و مسجدالنبی سرد و خنک است؛ چه در زمستان و چه در هرم نفسگیر تابستان. زائران که روی این سطح سپید گام می‌گذارند؛ روی آن سنگ‌های سپید مرمری جانش خنک می‌شود و از خود می‌پرسد راز این سنگ‌های زیبا و سفید و خنک چیست؟
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی حج، چه زائرِ خانه خدا باشید و در تب‌وتاب و بی‌قرار برای سفر، و چه محروم از این زیارت باشکوه و معنوی، احتمالاً دنبال کننده اخبار حج و کشور مقصد یعنی عربستان و مکه مکرمه و مدینه منوره هستید. در لابه‌لای این اخبار یا حتی در میان شنیده‌های زائرانی که پیشتر پایشان به سرزمین حجاز رسیده است، گاه اخبار و مطالب جالب، شگفت انگیز و حتی عجیبی به گوش می‌رسد که شنیدنش خالی از لطف نیست.
یکی از این شنیدنی‌های عجیب، به سطح و کفِ مسجدالحرام و مسجدالنبی مربوط می‌شود، به اینکه این سطوح که با سنگ مرمر سفید و درخشان مفروش شده، همیشه سرد و خنک است؛ چه در زمستان و چه در تابستان.
خنکای این سطوح مرمرین در زمستان عجیب نیست و کاملاً طبیعی به نظر می‌رسد، اما سرد بودن آن در تابستان و حتی گرم‌ترین روزهای سال، عجیب و چون معمایی است که زائرانی که روی آنها گام برداشته و قدم زده‌اند را دچار حیرانی کرده و پرسش بزرگی در ذهنشان باقی گذاشته است.
راز این مرمرِهای خنک
اما راز این سنگ‌های سرد و خنک در تابستان و زمستان چیست؟! این راز البته چندان سر به مُهر نیست و ظاهراً به جنس این سنگ‌های مرمر برمی‌گردد. درواقع کف و سطوح مسجدین شریفین با سنگ مرمری از جنس تاسوس (Thassos)، پوشانده شده که یکی از منحصربه‌فردترین سنگ‌هایی است که تاکنون در میان سنگ‌ها یافت شده است. این سنگ مرمر سفید، به‌خاطر ظاهر سفیدِ خالص و بازتاب نور بالا، کمترین گرما را جذب می‌کند، بنابراین در هوای بسیار گرم و حتی در دمای بالای 50 تا 55 درجه سانتیگراد بسیار خنک می‌ماند.
هر قطعه سنگ مرمر پنج سانت ضخامت دارد که شب‌ها رطوبت را از طریق منافذ ظریف خود جذب کرده و در روز آن را رهاسازی می‌کند. خواص ترموفیزیکی سنگ، گرمای خورشید را منعکس و دفع می‌کند.
سنگ سفید تاسوس، از جزیره‌ای با این نام در شرق یونان در نزدیکی کاوالا در دریای اژه، استخراج می‌شود. سنگ مرمریت تاسوس به دلیل ظاهر سفیدِ خالص و انعکاس زیاد نور، کمترین میزان جذب گرما را دارند و از زمان‌های قدیم از جزیره تاسوس استخراج می شده است و به دلیل رنگ سفید خالص و ظاهر کریستالی بسیار مورد توجه است و امروزه نیز در سراسر یونان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
سنگ مرمر سفید تاسوس به دلیل رنگ سفید بکر و زیبایی مینیمالیستی‌اش، به طور گسترده در کاربردهای مختلف از جمله کفپوش، روکش دیوار، کانتر و معماری استفاده می‌شود و می‌تواند فضایی زیبا و جاودانه در فضاهای مسکونی و تجاری و بناهای مقدس مثل مساجد ایجاد کند. این سنگ قیمت و بهای بسیار زیادی هم دارد و طبیعی است که با این بها امکان خرید و استفاده از آن برای همگان امکان‌پذیر نیست.
در سال 2021 مطالعه‌ای در مجله بین المللی Materials Building and Construction منتشر شد، که می‌گفت ویژگی‌های ترموفیزیکی این سنگ، هم گرمای تابش خورشید را منعکس می‌کند و هم آن را از بین می‌برد. این مطالعه نشان داد که سنگ مرمریت تاسوس دارای سطح شگفت‌انگیزی از بازتاب خورشیدی و هدایت حرارتی بالایی نسبت به سنگ لایم استون ـ سنگ دیگری که معمولاً در معماری اسلامی استفاده می‌شود ـ است. درمجموع، سنگ تاسوس با این ویژگیها ثابت کرده است که می‌تواند دمای پایین سطح خود را حتی در طول دوره‌های گرم تابستان حفظ کند و شب هنگام نیز میزان کمتری از گرما را ساطع کند.
سنگ مرمریت علاوه بر مزایای فیزیکی خود، به بعد هنری و معماری مساجد و بناها نیز می‌افزاید.
